Kerstrally 2021, het George Sand menu. Deze keer is het tijdens de grand tour door Frankrijk niet van gekomen om langer in de Berry, midden Frankrijk, te vertoeven. Maar hoog op mijn lijstje staat ooit nog een bezoek aan Nohant Vic, de woonstede van George Sand. De Berry is een voormalig hertogdom in het hart van Frankrijk. Het is een dunbevolkte landelijke streek met even robuuste inwoners als keuken.
De Berry is beschreven in vele romans champêtres, landelijke vertellingen van schrijfster George Sand, pseudoniem van barones Amandine Lucile Aurore Dudevant. Zij was een dekselse meid en feministe avant la lettre. Velen kennen haar van haar stormachtige romance met de componist Chopin. Nadat zij haar wilde haren kwijt raakte vestigde zij zich samen met hem weer in deze landelijke streek om te schrijven. En dat was meer dan nodig. George moest “brood” schrijven om de monden van de vele gasten te vullen op haar landgoed Nohant. Die kwamen af en aan en prikten allen een vorkje mee. Tot haar dood zou zij blijven schrijven. Meer dan honderd romans, tienduizend brieven en vele toneelstukken. Er is tegenwoordig een heel parcours door de streek uitgezet aan de hand van haar boeken.
Bij toeval kwam ik in Châlon sur Saône een heruitgave tegen van de cahiers van deze épicurienne. Eerder uitgegeven door Christiane Sand, een nazaat van de bekende Franse schrijver, nu opnieuw gestyled en voorzien van de recepten uit haar jeugd, de diners met beroemde negentiende-eeuwse kunstenaars, schrijvers, politici en componisten. En wat zij at samen met haar geliefde Fréderic. Een mooi boek. Ik zou wel eens willen aanschuiven in Nohant. Maar een fijn diner a deux uit dit kook- en leesboek maken voor de Kerstdagen is ook geen straf.
Étude: potage à la purée de potiron et toasts de foie gras.
Nodig:
1,5 kg pompoen
150 g rondkorrelrijst
750 ml water of kippen/gevogeltebouillon
1 l volle melk
4 rietsuikerklontjes
200 g foie gras (mi cuit)
6 geroosterde sneetjes boerenbrood
nootmuskaat
peper & zout
Bereiding:
Schil de pompoen, haal de zaden eruit en snijd in blokjes. Verhit in een grote pan de bouillon of water met een snufje zout. Doe het deksel erop en laat op een zacht vuur 20 minuten koken. Roer van tijd tot tijd door. De pompoen is gaar, zodra hij makkelijk uit elkaar valt. Pureer met een staafmixer. Houd deze soep warm.
Spoel de rijst af en kook deze een half uur in de helft van de volle melk. Wanneer de rijst bijna gaar is voeg je de rest van de melk toe. Verwarm opnieuw en voeg de suikerklontjes toe. Roer deze riz au laut langzaam door de pompoensoep. Met een snuifje nootmuskaat. Maak op smaak met peper en zout. Giet de soep over in een mooie soepterrine. (vaak te vinden voor een prikkie op Franse brocantes of vide greniers) Rooster de sneden boerenbrood en beleg elke toast royaal met een plak foie gras.
Wijn: Malvoisie, wit, van domaine Guindon in Ancénis. (Loire Atlantique)
Prélude: Oeufs à la Norberts
Nodig:
4 grote eieren
250 ml bouillon
40 g bloem
40 g boter
sap van een halve citroen
1 el gehakte kervel
bieslook als garnering
peper & zout
Water met azijn om te pocheren.
Bereiding:
Pocheer de eieren gedurende 3 minuten. Maak intussen van de boter en bloem een beurre manié: meng hiervoor de boter en bloem tot een homogene pasta. Verwarm de bouillon zonder deze aan de kook te brengen. Voeg in kleine porties de beurre manié toe en roer het geheel tot een gladde saus ontstaat. Voeg eventueel een scheutje Noilly Prat toe. (toevoeging GKT) Voeg vlak voor het serveren de kervel en het citroensap toe. Giet de saus in een schaal en leg de gepocheerde eieren erin. Garneer met wat takjes bieslook.
Wijn: Mâcon Villages, witte chardonnay van de Caves de Lugny. (Bourgogne du Sud)
Opus: Poulet chasseur
Nodig:
1 ferme boerenkip (niet zo’n plofding)
500 g champignons of andere paddenstoelen
100 ml witte wijn
75 g boter
1 sjalot
2 el espagnolesaus of bruine fond
gehakte peterselie
6 knoflooktenen
nootmuskaat
peper & zout
Bereiding:
Knip of snijd de kip in gelijke delen. Wrijf de kipdelen in met nootmuskaat, peper en zout. Verhit in een diepe pan een flinke klont boeter, voeg de kipdelen toe en laat deze langzaam braden tot gaar. (ongeveer 20 minuten) Als de kipdelen goud bruin zijn haal je ze eruit en zetje ze warm weg (in oven) Voeg voor de saus de rest van de boter, de gehakte sjalot en witte wijn toe. Bak ondertussen de in stukjes gesneden champignons in een koekenpan. Kook het geheel van de saus iets in en voeg 2 el espagnole-saus (1) of bruine fond toe. Voeg de gehakte peterselie en tenen knoflook toe. Serveer de warme kip direct op een schaal met de saus en gebakken champignons. Serveer bij dit gerecht pommes Sarladaises.(2)
Wijn; Reuilly rood van gamay (Loire)
Finale: Pommes cuites.
Nodig:
6 mooie appels. Gebruik zoete appelrassen.
125 g rietsuiker
50 ml bruine rum
1 tl kaneelpoeder
2 kruidnagels
crème fraîche
Bereiding:
Schil de appels en haal met een appelboor de klokhuizen eruit. Leg de appels in een met boter ingevette ovenschaal. Bestrooi de appels met een mengsel van suiker en kaneel Voeg de kruidnagels toe, de rum en wat water. Verhit de oven op 150 graden Celsius. Bak de appels gedurende een half uur. Haal de ovenschaal uit de oven en laat de appels iets afkoelen. Serveer direct met flinke lepels crème fraîche en begiet met wat siroop uit de ovenschaal.
Wijn: Rivesaltes ambré (Pays d’Oc)
Les carnets de cuisine de George Sand, éditions Chêne 2013 (ISBN 978-2812307324)
Meer lezen over de Berry? In Beau Berry verhaalt schrijfster Rudi Wester over haar leven in deze streek en dat van George Sand. Prometheus 2005. (ISBN 978904460333)
Noot: alle recepten zijn voor zes personen en door Gerons Keuken Thuis vertaald in het Nederlands en hier en daar aangepast..
(1) bron espagnole saus: coquinaria.nl
(2) bron pommes Sarladaises: onnokleyn.nl