Het grandioze groenteboek. 90 nieuwe vegetarische recepten van Britse groentenkookster Alice Hart, die we kennen van haar eerdere boeken Vegalicious en Het grote groenteboek. Een boek met een zomerse cover. “Dat belooft veel”, dacht GKT al bladerend door het boek. Hart kookt graag klassieke gerechten met een eigen twist. Het ene recept is geschikt voor de totaalvegan, het andere weer voor een startende flexitariër. Haar idee is je te voorzien van een kookboek, dat je gaat beduimelen en dat het vegetarische kookboek van jouw keuken wordt. GKT vindt dit allemaal wat slogantaal. De bedoeling is goed, Hart wil mensen op het goede vegetarische been zetten met haar kennis als voedingsdeskundige en haar vegetarische kookrepertoire. Maar dat lukt niet telkens. Daarin is dit boek maar ten dele geslaagd te noemen.
foto: de zomerse cover van Het grandioze groenteboek.
Brunch en lunch is de kick off van de grandioze groente-avontuureis van Hart. Recepten voor avocadotoast (is dat nog wel hip?), kaastosti’s en boekweitcrêpes met bietjes. Het hoofdstuk sluit af met shakshuka met linzen en spinazie. Shakshuka mag van GKT vanaf nu worden verboden in boeken. Redacties let daarop!. Deze aftrap deed GKT het ergste vrezen, maar de schrijver revancheert zich met haar hoofdstuk Kleine gerechten. Pikilakia, mezze, voor bij een apéro. Een originele Griekse salade met knapperig dakos beschuit, dat bijna verloren was gewaand. een prachtige spliterwtenpuree en een soep van geroosterde bloemkool. Laten we die laatste een crème du Barry à la végétarienne noemen. Tot slot de fritters van wortelsoorten. De originaliteit, die ontbrak bij lunch & brunch is ineens weer lees- en kookbaar door dit hoofdstuk.
De avondmaaltijd. Een sterk basic hoofdstuk voor vegetarische, weinig avontuurlijke avondmaaltijden, zonder echte uitschieters, maar wel maakbaar voor de beginnende vega. Dolmades met bietentaztziki, een Thaise salade, hartige taart of pasta met verse tomaten en geroosterde paprika. Erg doordeweekse kost. Net zoals de nasi goreng van zilvervliesrijst. Gevolgd door de bijgerechten, die echt leuk zijn te noemen, zoals de citroenige voorjaarsgroenten, shiitakespiesjes of geblakerde groene apserges. Dit kookboek gaat als een achtbaan heen en weer, want met de bijgerechten toont Hart wederom haar creativiteit.
Sauzen. Alice Hart heeft helemaal gelijk, als ze vertelt, dat sauzen in de vegetarische keuken vaak een ondergeschoven kindje zijn. In het boek geeft ze suggesties hoe je thuis mooie sauzen ter begeleiding van haar gerechten maakt. Roze pickles, chili-paprikajam, pesto van zomerkruiden en pistou, een heerlijke Provençaalse smaakmaker. Via de desserts beland je bij de menusuggesties. GKT vindt dit een mooie aanvulling van het hiervoor beschrevene. Als Hart al wil dat je telkens teruggrijpt naar dit boek, zijn het naast de kleine gerechten, bijgerechten en sauzen, deze menusuggesties, voor als je met je handen in het kookhaar zit. Niet meer en niet minder. Het grandioze groenteboek had op sommige plekken wel wat grandiozer gekund, maar is desalniettemin een fijn vega startersboek.
Het grandioze groenteboek. 90 vegetarische klassiekers met een verrassende twist. Alice Hart. (ISBN 9789089899828) is een uitgave van Terra en kost € 32,50
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
foto: albondigas voor de apéro met de kruiden van Jonnie Boer.
Zoutarm koken. Een natriumbeperkt dieet volgen, het is me allemaal wat, als GKT de verhalen op de social media mag geloven. Mensen, die met handen in het haar zitten, wat te maken, het gemis van smaak en flauw eten. GKT heeft er ook aan moeten wennen. Inmiddels ben ik 9 maanden verder en merk ik het zoutloze niet meer. Maar de queeste naar origineel eten blijft. Al dan niet met een beetje zout. GKT struinde het internet af en kwam tot de conclusie, dat het met name in Nederland belabberd is gesteld met natriumbeperkt eten en zoutarm koken. Het paradoxale daaraan is dat dit niets met het gemis aan zout heeft te maken, maar met de lokale eetgewoonten. Die zijn op zijn Hollands gezegd: “doe maar gewoon” Gevolg daarvan is dat GKT niet uit de voeten kon met het lijstje, dat de diëtiste van het ziekenhuis had opgesteld. Want 85% van de daar genoemde voedingsmiddelen komen hier nooit op tafel. Empirisch onderzoek in de supermarktkar van de boodschappen doende mens liet zien, dat Nederland massaal verslaafd is aan processed food, dus….. ZOUT! Dan wordt het inderdaad moeilijk om natriumbeperkt voedsel te bereiden.
foto; easy does is chicken salad.
foto: farfalle alla carbonara zoutbeperkt.
Zoutarm koken. Op internet vond GKT een alleraardigst document van een schrijver, die, bravo voor het monnikenwerk, een lijvig werk had geschreven over natriumarm koken, met veel recepten. GKT had direct het idee, dat dit zou kunnen aanslaan en niet alleen bij hartpatiënten. Echter op mijn vraag of ik eens wat aandacht aan de recepten mocht besteden kreeg ik een hartgrondig NOPE* als reactie, want de schrijver vond GKT te “commercieel”. Zo kom je dus niet veel verder. Hoe anders is het op buitenlandse sites. In Frankrijk trof ik aardige en maakbare recepten “pauvre en sel”. Daarnaast is het eetritme in dit land anders. Natuurlijk proppen ook de Fransen zich vol met pizza’s en fastfood. Maar de basics van het Franse menu: licht ontbijt, warme lange lunch en ’s avonds een lichte maaltijd lijken GKT een goede methode, om schwung te geven aan een natriumbeperkt dieet.
foto; roosteren maar in de oven!
foto: pasta met vis! als lunchsuggestie.
Zoutarme lunch. Weg met de “tussen de middag boterhammen” vol natrium en belegd met zout beleg. Natuurlijk kun je dat vervangen door zoet beleg of zoals een vrolijke diëtiste op internet suggereert door rijstwafels met sesampasta. Ga daar maar aanstaan! Of nog viezer: Hüttenkäse!!! Driewerf bah en wederom een staaltje van de Hollandse houding ten opzichte van eten. Vooral niet van genieten, het is maar maagvulling. GKT is benieuwd naar de natriumwaardes van Bix-korrels? Maar alle gekheid op een stokje, er is veel te beleven in de wereld van de zoutarme keuken. Tenminste, dat ondervond GKT al doende. Maak salades, al dan niet met rijst en pasta. Zet voor de zoutadepten gewoon een goed vaatje Camargue zout op tafel, gebruik de fijne mixen van Jonnie Boer, zoutloos, voor je bereidingen, schaf een plancha aan en gebruik eendenvet! Koop geen voorbewerkt (BBQ) vlees en grill je groenten met herbes de Provence. Zomers en alfresco eten zonder te veel fratsen en natrium.
foto: burgers van de plancha.
foto: zoutarme aligot.
Be smart! Ook na de zomer kun je prima koken zonder teveel aan zout, gebruik gruyère in plaats van volvette Cantalkaas in je aligot*, maak zelf je sauzen en vegetarische lasagne in de oven. Konijn kan ook de oven in met wat rode wijn en veel groen uit de maquis. En trakteer je zelf zo nu en dan eens op een spaghetti alla carbonara met zoutarme spekjes en extra eidooiers. Helaas zonder pecorino, maar verdiep je in wat minder zoute kaassoorten. En kom je er helemaal niet uit en mis je bepaalde dingen: eet die dan een keer met mate en houd de volgende dag een balansdag. Be smart, dat is veel fijner dan alle lijstjes op internet.
*NOPE als vervanging van Njet in het huidige tijdsgewricht.
*aligot is een stevige aardappelpuree uit de Aveyron met kaas en knoflook.
GRIEKS! Recepten voor elke dag. Niet dat GKT nu in Griekenland vertoeft, maar hij verkeert wel in mediterrane sferen. De hemel is blauw en de witte muren van de tropézienne weerkaatsen het licht van zon. Het is weliswaar in de schaduw van een grote parasol goed lunchen of dineren op het dak.En zeg nou zelf, daar past Grieks eten toch prima bij? Vrolijke gerechten voor elke dag. Het kookboek Grieks van Georgina Hayden komt daarbij prima van pas. Zij kookt, zoals ze het zalf zegt Grieksachtig. Ik noem dat Grieksig eten. Van de grill, groente gerechten en vis. Zomers eten al fresco.
foto: cover Grieks in Gereons Occitaanse keuken.
GRIEKS! Voor dit boek heeft deze Londense schrijfster van Grieks-Cypriotische afkomst haar favoriete dagelijks recepten gebundeld. Eenvoudig te bereiden en instant smaken van de Levant. Het moesten vooral makkelijke recepten zijn, voor mensen met een druk leven. GKT noemt dat Grieks op de manier van citydwellers. Mijn tip zou zijn een keer tijd te nemen, om langzaam te koken en vooral tijd te nemen om aan tafel te genieten van je maaltijd. Dat is wat ik ga doen met de recepten uit dit boek. Een deel van de voorpret is het bij elkaar scharrelen van de ingrediënten, eraan ruiken, erin knijpen en keuren. Dan alles uitstallen in je keuken en aan de slag met de verse waar.
GRIEKS! begint met een goed begin, het ontbijt. Geen mediterrane gewoonte, maar gezien de woonplaats van Hayden een logische keuze. Warme hartige en zoete gerechten om de dag te starten. In het dagritme van GKT zou de yoghurt met pasteli, Grieks-Cypriotische koekjes met sesamzaad, wel een plekje kunnen vinden. Mezedes kleine hapjes voor bij een glaasje ouzo komen aan bod, tzatziki-varianten, vegetarische keftedakia en inktvisringen met honing. (volgens mij is dat veel te zoet, maar het proberen waard.) Natuurlijk ontbreekt tiropita niet en halloumi-bereidingen, om te fituren en bakken.
Dagelijkse helden is het volgende hoofdstuk. Een deel vol makkelijke gerechten, zoals soepen, hartige taarten, pasta’s en kleverige garnalen met honing. Het moge duidelijk zijn Hayden houdt van zoet, wellicht haar egzin ook. Maar ja, die honing kun je ook weglaten. GKT vindt de lamsgehaktballetjes met kikkererwten er smakelijk uitzien. Het past ook prima in een zoutarm dieet. Verder gaat het met feestmaaltijden. Volgens mij vieren Griekse emigranten met meer passie hun feesten dan eilandbewoners in de Egeïsche Zee. Ik begrijp dat wel, het is een ode aan hun roots. Een apart hoofdstuk is gewijd aan bijgerechten. Denk aan salades en groenten. De watermeloensalade met feta ontbreekt niet. Ottolenghi zorgde voor de proliferatie van dit zomergerecht. Kleverige aubergines, hierin merkt GKT de Angelsaksische touch. Tot slot wijdt Hayden een hoofdstuk aan Griekse zoetigheden.
GRIEKS! Is een vrolijk zomers boek, waarmee je prima, ook hieri n de Hérault, de voorzomer kunt aftrappen. Dat het Grieks-achtig is, zoals Georgina Hayden het noemt, begrijpt GKT wel. Want de indeling via ontbijt snacks, hoofdgerechten en dessert verraadt Westerse invloed. Grieken eten veelal op de wijze van de service française, waarbij alles tegelijkertijd op tafel komt. Iedereen een bordje en smullen maar. Als je snel wil koken door je stadse bestaan is dat niet feasible. GRIEKS! Is een mooie handleiding voor een vrolijke zomerse keuken thuis en daarin ligt de charme.
GRIEKS! Recepten voor elke dag. Georgina Hayden (ISBN 9789461433138) is een uitgave van GoodCook en is te koop voor € 27,50
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
foto: albondigas met salsa brava en aioli voor de apéro.
Gereons zoutarme Keuken Thuis. Een half jaar geleden sloeg letterlijk en figuurlijk de angst mij om het hart. GKT had een week doorgebracht op een fijne afdeling van het ziekenhuis en de conclusie was niet mis. Ik kreeg een berg medicijnen mee om de pompfunctie van mijn hart te verbeteren en een hele set leefregels, zoals vochtbeperking, geen tot weinig alcohol en een zoutbeperkt dieet. De paniek sloeg toe, want hoe ga je dat in je dagelijks bestaan incorporeren? Stap maar eens een gemiddelde supermarkt binnen en kijk op de declaraties van het gemiddelde product. Alles zit bomvol zout. Ja, dat maakt het lekker! Daar is de mensheid op geconditioneerd. Nu is het zo, dat het niet om zout maar om natrium gaat. Dat is 0,4 gram per gram tafelzout. (natriumchloride) En het is de bedoeling om niet meer dan 5 à 6 gram zout per dag binnen te krijgen. Of 2 tot 2,4 gram natrium. Overigens is dat niet alleen een advies, dat voor GKT geldt, maar voor elke Nederlander. Die eet gemiddeld 9 à 10 gram zout per dag. Het rekenen kon beginnen. Horendol kon ik ervan worden. En in het begin vooral bozig.
foto: schnitzel met Antiboise.
foto: kip met kerrie/kokosmelksaus en bloemkool uit de oven.
We zijn nu een half jaar verder in Gereons zoutarme Keuken Thuis en mijn conclusie is dat het allemaal wel meevalt. Natuurlijk kan het verlangen naar een haring op de boulevard, een kipsateetje of zelfs een bitterbal buitensporige proporties aannemen. Maar dat gevoel is vaak van korte duur. GKT kwam er zelfs achter dat de moeilijkheid van zoutarm koken niet in het koken zelf zit. De warme maaltijd is een makkie. Ik kwam erachter, dat ik nooit zo zout at. Ook buiten de deur eten gaat prima, mits je bij je bestelling aangeeft, dat je zoutloos wilt eten. De rest hangt af van je “zout” management. Per dag bepalen en bekijken, hoe je de balans vindt. Nu houdt GKT van bezig zijn met getallen. Het meest vervelende aan dit dieet is de Nederlandse lunch met boterhammen en beleg. Eén snee brood bevat 0,35 g zout. Als je drie sneden eet zit je dus al op 1/5 van je dagtotaal aan zout. Dan tel ik het beleg niet mee, want vleeswaren en kaas zijn verleidelijke doch bremzoute producten. Eieren lust GKT niet en de meeste Hollandse vis, zoals haring en gestoomde makreel, is ook een no go. De adviezen van het voedingscentrum helpen ook niet mee. GKT is niet gebouwd om boterhammen met Hüttenkâse of sesampasta te eten. En….. fruit en groenten at ik sowieso al bij de lunch. En om nu zout te gaan compenseren met veel zoete troep. De lunch blijft dus een dingetje. Dat is de reden, dat ik me verheug op de aanstormende Franse voorzomerweken. In de Hexagone ontbreekt ten ene male aan die boterhammencultuur.
foto: gnocchi met polpette en courgette.
foto: een traktatie le “burgur”met sjalot en Comté
Gereons zoutarme Keuken Thuis. Het koken is zoals gezegd geen probleem. Ga eens naar de blauwe grootgrutter voor de mixen van Jonnie Boer. Zoutloos en in een handomdraai maak je lekkere gehaktballetjes of een pastagerecht. Eén van mijn favorieten is de funghi trifolati. De lol ervan is dat ik hiermee ben geslaagd een zoutarme carbonara te maken. Nee, niet met pecorino, maar met gruyère, dat minder zout bevat dan andere kazen. Kijk eens tijdens je vakantie op markten of ga voor de kruiden van de Spaanse keten Mercadona. Schaf een elektrische plancha aan en ga grillen. Werk met verse groenten, EV olijfolie, pepervarianten of de combinatie kerrie/kokosmelk voor een bloemkoolcurry. En zo kent de creativiteit geen grenzen. Ik zou er een kookboek over kunnen maken. Wie weet gaat dat eens gebeuren. Maar nu eerst de lunch nog tackelen.
foto: Zoutarme farfalle alla carbonara met extra eidooiers.
foto: cover Mangiamo! met QR code voor een maand Cheflix.
Mangiamo! all’Italiana. GKT kent Sarah Puozzo al een lange tijd uit het culibloggers circuit. Zij is een Italo-Belgische bezige bij op het gebied van eten en drinken. Zo is er haar kleurrijke website South & Pepper vol Italiaans lekkers, Sarah doet TV werk en schrijft over de Italiaanse keuken in al haar hoedanigheden. Een kookboek van haar hand, waarin ze je meeneemt door de Laars, kon dan ook niet uitblijven. Op reis met Sarah Puozzo. Een kook- en leesboek, met behalve 66 recepten ook een QR code van Cheflix, die je leidt naar een playlist, podcast en vlogs, waarmee je de reis van Puozzo zelf kunt ervaren. Daaraan zie je dat de schrijfster door haar online magazine is behept met nieuwe vormen van communicatie, die de Italië experience completer maken. Overigens, naast de recepten is ook een aantal verhalen over wijn en producten, leestips voor boeken, muziekideeën en films in Mangiamo! te vinden. Dat maakt het een naast een kookboek, ook een belevenis.
Mangiamo! Het eten is gerangschikt per regio. Sarah Puozzo trapt af in de Veneto, waar haar roots liggen. Deze regio met als centrale stad Venetië ligt haar nauw aan het hart. Koken met de famiglia, pasta met sardines, een easy does it recept, Pedrocchi koffie met munt uit Padua en Vivaldi’s risi e bisi. Wijn uit de lagune erbij en je Venetinaanse maaltijd is compleet. We gaan richting Friuli- Venzia Giulia, waar oom Armando vandaan komt. Eens onderdeel van het Habsburgse Rijk, nu culinair kruispunt van Oostenrijk, Slovenië en de Bel Paese. De regio van San Daniele ham, prosecco en Triëst. GKT reist verder met Mangiamo! naar Liguria met als centrum La Superba, Genua. Ligurië betekent groenten, olijven en wijn, die zich loesteren in de mediterrane zon. Natuurlijk pesto en farinata, wat velen van jullie kennen als socca uit Nice. Wis ook de focaccia niet uit, in Mangiamo! tref je een fijn recept aan. Wat Puozzo niet schuwt is om bij de recepten ook een wijnadvies te doen. Iets, wat GKT niet vaak ziet in kookboeken, maar zijns inziens wel bijdraagt aan de gehele ervaring.
Toscane komt aan bod. Lazio met het ultieme recept voor spaghetti alla carbonara. Over elk gerecht weet de schrijfster te verhalen en de via de foto’s smikkel je mee. We gaan naar het zuiden, Campania met pizzahoofdstad Napels en het eiland, of moet ik zeggen continent Sicilië. Daar eindigt de reis met een pasta alla norma, dat bij wijnproeverijen van GKT ook regelmatig op tafel komt. Een ideaal vega en zomers gerecht. Daar sluit het vrolijk kook- en leesboek Mangiamo! all”Italiana mee af. Voor GKT begint het nu pas, want aangespoord door de mooie foto’s en heerlijke recepten zal er tijdens de al fresco zomer nog heel wat lekkers uit Italië en dit boek op tafel komen. Beleef het zelf!
Over de schrijver: De Belgisch-Italiaanse Sarah Puozzo is het gezicht achter het online magazine Sarahpuozzo.com. Daarnaast is ze te zien op njam! (In the mix en Open vuur) en Cheflix. Ze heeft een achtergrond in communicatie en foodjournalistiek en volgde koksopleidingen bij gerenommeerde scholen in Parijs en Italië. In 2020 behaalde ze de ‘Master of Pasta’-titel in Italië en startte ze de eerste Pasta Academy in België en Nederland.
Mangiamo! all’Italiana. Sarah Puozzo. 66 recepten en verhalen. (ISBN 9789401496179) is een uitgave van Lannoo en is te koop bij je favoriete kookboekenvakman voor € 34,99
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Proeven van Italië. GKT zag in en grote boekhandel in Béziers dit vuistdikke werk al een keer liggen tussen de andere boeken van François Régis Gaudry over Parijse eetaangelegenheden en Franse cuisine. Mooi verzorgde en uitgebreide kookboeken, die geen onderwerp onbesproken laten. Zo ook de Italiaanse editie, die je meeneemt op pad door de veelzijdige keuken van de Bel Paese. Geen enkel onderwerp wordt door Gaudry en zijn Italiaanse vrienden vergeten. Van de op tarwe gebaseerde oorsprong van deze keuken , via koffie, pasta en natuurlijk de maaltijden all’Italiana. Een uitgebreid thema om op GKT te bespreken, zij het dat de Italiaanse weken dit jaar maar 14 dagen duren. GKT vreest dus , dat het onmogelijk is om het hele boek met meer dan 400 pagina’s, honderden producten, emblematische recepten en hoofdrolspelers van de cucina Italiana door te worstelen en beschrijven. Een boek vol trivia, weetjes, regionale eigenaardigheden, gelardeerd met tekeningen, kaartjes en zo kenmerkend voor Gaudry en ook andere Franse culischrijvers: kleine grapjes. Kortom, alles wat de rechtgeaarde Italo-adept dient te weten over zijn/haar lievelingskeuken. En dat is nogal wat. Andiamo!
Proeven van Italië gaat kris kras door de Laars, het start met gele bladzijden vol basisinformatie over de Italiaanse keuken en eetgewoonten. Geschiedenis, meelsoorten, de uitdrukking cucina povera wordt uigelegd (tegenwoordig een veel gehoorde kreet als het om de Italiaanse keuken gaat), het keukengerei en de maaltijd. En…. natuurlijk: “ork ork ork….. spaghetti eet je als Italiaan zonder lepel!” Heb je eenmaal deze basis onder de knie, dan is het een kleine stap om alles in de cornucopia, die tegenwoordig Italië heet te gaan proeven.: koffie uit een moka van Bialetti, in de pot gehakte tomatensoorten, de co(s)toletta alla Milanese, risotto, patisserie uit Napels, hazelnoten uit Piëmonte, bittere salades, wijn, de familie spaghetti en tot slot de van oorsprong Pools/Franse babà. Zo gaat het het hele dikke boekwerk door. Een ideaal naslagwerk voor avondje culinaire Italiaanse trivia uitwisselen aan tafel, onder het genot van één van de smakelijke gerechten uit het boek.
Wat valt er nog meer te zeggen van Proeven van Italië? Nou niets of juist heel veel. François Régis Gaudry en zijn vrienden hebben wederom kosten nog moeite gespaard, om een vuistdik standaardwerk over deze intens populaire keuken te maken. Een boek, net als andere werken van deze schrijver om te verslinden. Een absolute must voor elke Italo-adept!
foto; het verhaal van macco di fave uit Zuid Italië.
RECEPT: Macco di fave uit het Zuiden van Italië. GKT koos dit recept uit de vele gerechten, die je vindt in dit kook- en leesboek. Een gerecht geworteld in de boerencultuur van het Zuiden, met drie basisingrediënten. Deze maken er een consistente puree van. Helemaal vegan te maken.
Nodig:
500 g gedroogde tuinbonen
1 gele ui
EV olijfolie, bij voorkeur intens met fruitige en kruidige tonen
1 teentje knoflook
6 of 7 kleine takjes wilde venkel
zout & peper
Bereiding:
Spoel de gedroogde bonen zonder dop af, doe ze in eengrote bak, bedek met heet water en laat ongeveer 8 uur weken. Verhit twee eetlepels olie in een braadpan (bij voorkeur van aardewerk. GKT gebruikt een cazuela*), fruit de gesnipperde ui en knoflook en voeg dan de geweekte en afgespoelde bonen toe. Laat het geheel bruin worden op een middelhoog vuur. Voeg ongeveer een halve liter heet water toe en wat zout. Dek af en laat op een laag vuur sudderen Verwijder met een schuimspaan beetje bij beetje het schuim. Roer regelmatig, om de bonen zacht te laten worden en voeg meer heet water toe als het mengsel te dik wordt. De macco is gaar na ongeveer 1 uur, wanneer de bonen zijn fijngestampt tot een grove puree. Als het gerecht gaar is, voeg je de peper en fijngehakte wilde venkel toe. Roer de macco nog een paar minuten door en serveer direct op een bord met een eetlepel EV olijfolie.
François Régis Gaudry is culinair journalist, presentator van Franse kookprogramma’s op radio en televisie en host van de in Frankrijk bekende podcast On va déguster. Meer informatie op Instagram @frgaudry
Over Bon Appétit: Wat een hoeveelheid aan diverse onderwerpen. François Régis Gaudry somt ze met behulp van zijn vrienden op. Kennis, gelardeerd met vrolijke illustraties en 250 recepten. Gebardeerd met een flinke dot humor, die je vaak ziet bij Franse culi schrijvers. (Ik denk aan Stéphane Reynaud) Bon Appétit heeft een goed thuis gevonden in mijn keukentje. Een aanwinst voor mij als foodblogger. Eruit koken, maar vooral reciteren. dat ga ik vaker doen, nadat ik dit boek heb verslonden!
Proeven van Italië, François Régis Gaudry & vrienden. (ISBN 9789401497206) is een uitgave van Lannoo en is on- en offline verkrijgbaar voor € 59,99
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
De mosterd van Meus. Alhoewel Jeroen Meus nog niet Abraham heeft gezien, leek het hem toch tijd om vanuit zijn dagelijkse kost keuken op reis te gaan en te bezien waar hij de mosterd vandaan kon halen. Eens wat anders dan de normale solitaire uitzendingen, die wij van hem zijn gewend. Met een ploeg trok Jeroen voor de VRT de wereld rond en dat leverde mooie plaatjes op van onbekende culturen en hun nationale eetcultuur. Een fijne TV serie vindt GKT. Overigens zijn er ook querulanten, getuige reacties op Facebook, die dat niet vinden. Jammer voor hen. Op zoek naar dagelijkse kost belandde Meus onder andere in Georgië, de neus van de Italiaanse Laars en Turkije. Hij ging koken in de High;lands, pakte het zuiden van Zweden mee en arriba, arriba, Mexico lonkte, met name de staat Oaxaca. Zoveel plekken zoveel smaken.
foto: cover De mosterd van Meus.
Georgië, in het huidig tijdsgewricht een moeilijke bestemming. De bakermat van de wijnbouw en een onontdekte parel, volgens Meus. Bij elk land geeft Jeroen de typische ingrediënten en gaat daarmee aan de slag. Voor Georgië resulteert dat in exotische gerechten met namen als pkhali, chirbuli en adjaruli khachapuri. De spannende smaken van deze Kaukasusstaat. Calabria, de Zuiditaliaanse streek van veel met weinig. Cucina povera. Een stevige boerse keuken, waarvoor Meus Max Mariola aan de tand voelde. In het kader van de aanstormende Italiaanse weken op GKT vind je een lekker lenterecept van deze kok. Via de Schotse keuken, in het boek zie je Meus niet in kilt, belandt de schrijver in het gastvrije Anatolië. De pure eenvoud van Zuid Zweden komt aan bod, knäckebrød, bessen, verse haring en het nationale kruid van de Zweden: dille. Ook de wereldberoemde gehaktballetjes, hier gemaakt van elandvlees ontbreken in dit deel niet. Tot slot Oaxaca, deelstaat in Mexixo, kleurrijk en vurig. De keuken met ingrediënten van de Maya cultuur, pepers, cacao, mais en mezcal, gemaakt van agaves.
De mosterd van Meus. Lekkere dagelijksekost recepten, die geheel in de trant van Meus voor iedereen zijn te maken. Vrolijke ontmoetingen. Zo is het plaatje van wereldse keuken vol dagelijkse kost van Jeroen rond. Wat GKT betreft mag Meus nog eens een reisje maken. Ben benieuwd welke plekken we dan krijgen te zien en vooral te proeven?
De mosterd van Meus, op zoek naar dagelijkse kost in de wereld. Jeroen Meus. (ISBN 9789022341148) is een uitgave van Manteau en is te koop voor € 29,99
foto: lentepasta uit Calabrië
In het kader van nakende Italiaanse weken een recept uit Calabrië: pasta Max Mariola met erwtjes, tuinbonen en groene asperges.
Nodig:
4 eieren 400 g 00-bloem 1 kg verse tuinbonen 1 bos fijne groene asperges 2 jonge uien 2 teentjes knoflook 1 kg verse erwtjes 200 g geraspte pecorino olijfolie enkele takjes verse oregano chilivlokken zout
Bereiding:
Kluts de eieren los en voeg de bloem en een snuif zout toe. Kneed tot een stevig deeg en laat minstens een uur rusten onder een theedoek. Breng een pot gezouten water aan de kook en blancheer de tuinbonen. Dubbeldop de bonen vervolgens: verwijder eerst de peulen en dan de grijze vliesjes. Snijd de topjes van de asperges en hak de stengels fijn. Snijd de uien in fijne ringen en plet de knoflook. Fruit de ui en knoflook in een grote pan met olijfolie en doe er de erwtjes bij. Laat even stoven. Giet een scheutje water bij de groenten en voeg er de fijngesneden aspergestengels aan toe. Laat een beetje stoven en doe er ten slotte de aspergepuntjes en de tuinbonen bij. Strooi wat bloem op het werkvlak en rol het pastadeeg dun uit. Rol het pastavel op en snijd het in repen. Strooi wat extra bloem over de pasta, schud even uit en kook de pasta in enkele minuten gaar in gezouten water. Hak wat oregano fijn en strooi die met wat chilivlokken over de groenten. Schep de gare pasta erbij met een lepel kookwater en de helft van de kaas. Meng alles goed en schep de pasta in borden. Werk af met de resterende pecorino.
Koken uit de AVENUE. Het is 1985: GKT ging studeren en op kamers wonen in Amsterdam. Eén van de dingen, die meeverhuisde was een geel schriftje, dat zijn ouders ooit meebrachten van Ibiza. Een kookschrift met daarin lijstjes, knipsels en natuurlijk veel “handige” recepten. GKT heeft het nog steeds. Inmiddels is dat schrift zo’n 42 jaar oud, maar het tovert nog regelmatig een glimlach op zijn gezicht. En… het is een graadmeter, van wat er zoal veranderd is op culinair gebied de laatste 4 decennia. In het gele schriftje zitten ook uitgeknipte receptkaarten uit het tijdschrift AVENUE*, zoals een quattro dessert van De Swaen in Oisterwijk of Schotse soep met prei en pruimen van een ander restaurant. Het bekende lifestyle magazine grossierde, onder aanvoering van de grande dame van culi Nederland, Wina Born, in recepten van sterrenchefs.
foto: Reebiefstukjes met basilicum van Villa Rozenrust. Oh la la.
foto: Tijd voor gevogeltemousse van de Oude Geleerde Man.
Bij terugkeer uit het Occitaanse land werd GKT blij verrast met een presentje van Joan de Vries, één van de leden van de gay cooking club op Facebook. Hij had nog een kookboek over uit 1985. Het AVENUE kookboek van Wina Born. Of ik dat wilde hebben? Daar zei GKT natuurlijk geen NEE tegen. De keuken van AVENUE laat perfect de tijdgeest van begin jaren tachtig zien. Fotografie was analoog en producten, zoals basilicum waren echte exoten . Men at nog geen pesto per kilo. Basilicum zo las GKT was voorbehouden aan de chefs, die er verfijnde dingen mee maakten. Italiaans eten stond nog helemaal niet op de kaart. En oh la la, saffraan en paprika, daar wijdt la Born een heel hoofdstuk aan! Alles wat chefkoks maakten was Frans georiënteerd. Met nadruk op veel “luxe”vlees, mousses van o.a. zalm en kippenlevertjes, luxeproducten zoals foie gras. Vegan moest nog worden uitgevonden. Wat zijn wij heden ten dage veel gewend op gebied van producten uit welke culinaire cultuur dan ook. Aziatische invloeden kwamen mondjesmaat op. Met dank aan Jean Beddington. Het boek geeft een mooi beeld, hoe in de keukens van gerenommeerde restaurants werd gekookt. De recepten vergen wel basiskennis, iets wat tegenwoordig uitvoerig in kookboeken uit de doeken wordt gedaan. Anyway. De keuken van AVENUE is voor GKT terug naar de tijd, dat ik de culinaire wereld nog moest ontdekken en tovert een blik van herkenning op zijn gezicht. Het boek geeft een mooi tijdsbeeld van de eighties en vormt een uitdaging om er iets mee te doen op zijn 21e eeuws. Bijvoorbeeld met onderstaande terrine van wijlen John Halvemaan, in wiens restaurant in Buitenveldert GKT ooit at om zijn afstuderen te vieren.
foto: Terrine van aardappel met spek. Wat doen die truffels daar nu?
RECEPT: terrine van aardappelen met spek.
Nodig:
350 g aardappelpuree**
350 g kalfsfricandeau
650 g spek in dunne plakken
4 eieren
1 dl room
3 grote aardappelen in de schil gekookt
materiaal: een terrine met inhoud van 1,2 l
Bereiding:
Het kalfsvlees in repen snijden en samen met de aardappel tot moes verwerken in de keukenmachine. De eieren toevoegen en de machine nog even laten draaien (niet langer dan 1 minuut) Laat het mengsel goed koelen en voeg er een beetje voor beetje de room aan toe. Schild de grote gekookte aardappelen en snijd ze in dunne lange plakken Bekleed de terrine met plakken spek, leg hierop een laagje farce***, vervolgens met de plakken aardappel en daarop een laagje spek. Begin hierna weer met een laagje farce en ga zo door met spek en aardappel tot de terrine vol is. Bak de terrine au bain marie gedurende een uur in een oven van 180 °C en laat onder druk afkoelen snijd plakken van de terrine en garneer met wat vinaigrette, waaran eventueel wat truffel is toegevoegd. (nu snapt GKT de truffel op het bord, want deze kwam niet voor in de ingrediënten-declaratie)
GKT gaat snel deze terrine eens uitproberen in Occitanië maar dan als truffelterrine. Wordt vervolgd!
foto: cover De keuken van AVENUE.
Dank aan Joan de Vries voor het opsturen van dit leuke retro kookboek!
* AVENUE was jarenlang een toonaangevende glossy in Nederland met mode, cultuur en culinaire artikelen.
** In het kookboek gaan ze ervan uit, dat je precies weet hoe je aardappelpuree maakt. Hoe anders dan tegenwoordig, waar in elk kookboek basisrecepten staan.
*** GKT heeft wat dingen in de bereiding aangepast en aangevuld, omdat die ontbraken.
La cuina de la meva mare. De keuken van mijn moeder. Begin maart was GKT in Girona, een mooie stad met gekleurde façades, zo’n honderd kilometer boven Barcelona. In de nucli antic (oude centrum) loop je over keienstraatjes omhoog naar de kathedraal, vanwaar je een mooi uitzicht hebt op de besneeuwde Canigou. In de Middeleeuwen had Girona één van de grootste Joodse wijken van Europa. Nog steeds zijn hier de sporen van te vinden, net als van een oud Arabisch badhuis. Een melting pot dus in die tijd. Nu trouwens nog, want tot mijn grote verrassing is Girona een magneet voor millennials op stedentrip. Dat doet wel wat af aan de authenticiteit. Veel wafels, churros en inwisselbare koffietenten. In de oude stad zit ook NORMAL, ontdekte GKT, het bistrozusje van El Celler de Can Roca, het wereldberoemde restaurant van Joan Roca en zijn broer. Normal staat gepland voor het volgende bezoek aan Girona.
foto: cover La cuina de la meva mare.
Toevalligerwijs stuitte GKT op een alleraardigst kookboekje, in het Catalaans, La cuina de la meva madre. Het was de moeder van de gebroeders Roca, die hun passie voor het koken aanwakkerde in het etablissement, dat hun ouders bestierden in de buitenwijk Taialà. In het boek vertelt Joan Roca over de favorite recepten van zijn moeder Motserrat Fontané, die jarenlang de scepter over de keuken zwaaide. In 1986 namen Joan en zijn broers Josep en Jordi El Celler de Can Roca over en wisten zich naar 3 Michelinsterren te koken en de status van beste restaurant ter wereld.
La cuina de la meva mare is het verhaal van de traditionele Catalaanse keuken, met de tomatensaus sofregit, picada van pijnboompitten en namandel, sauzen als allioli en romesco, geroosterd speenvarken, slakken, eend, botifarra worst en de mar i muntanya combinaties. De basis van de keuken van Roca. Er wordt in deze keuken veel gekookt en gestoofd in varkensvet. Verse vis uit de Middellandse Zee ontbreekt niet. De keuken van Roca’s moeder is een stevige boerenkeuken met mediterrane trekjes.
RECEPTvoor Sopa de rap. Soep van zeeduivel met verse picada.
Vissoep, sopa de peix, is in Catalonië een klassieker. Net als in heel de mediterrane bocht, die loopt van Livorno tot aan Valencia.** In Catalonië wordt deze gemaakt met wit- of klipvis en vaak gevuld met schaaldieren. Een uitzonderlijk fijne soep is volgens Joan Roca, sopa de rap, gemaakt met het fijne vlees van zeeduivel. Je maakt deze soep enkel met zeeduivel, dit geeft een verfijnde smaak. Drink er een koel glas witte Penedès bij.
Nodig:
1 kg zeeduivel.
1 1/2 l water, Roca gebruikt mineraalwater, gezien de kwaliteit van het Spaanse water.
2 middelgrote uien, gesnipperd
2 grote sappige tomaten
peterselie
4 knoflooktenen
een handje amandelen
1 snee oud brood, het kruim
zout & peper
olijfolie
Bereiding:
Maak de zeeduivel schoon, verwijder ingewanden, schubben en huid. Snijd de vis in 4 grote stukken en doe deze met koud water in een pan. Breng aan de kook en laat het geheel een half uur koken op zacht vuur. Verwarm wat olie in een andere diepe pan en fruit daarin de gesnipperde uien kort aan. Voeg als de uien mooi glazig bruin zijn de tomaten in stukjes toe en roer totdat de tomaat is opgelost. Haal de stukken vis uit de bouillon, zeef de bouillon en voeg toe aan de pan met het tomaat/ui mengsel. Pluk het visvlees van de graten en voeg deze toe aan de soep.. Maak de soep op smaak met wat peper en zout. Hak de amandelen en peterselie fijn, snijd de knoflooktenen in stukjes en verkruimel het brood. Maak hiervan in een vijzel of met de staafmixer de picada voor in de sopa. Voeg als vocht een lepel soep toe. Serveer de sopa de rap direct op een bord of in een kom een schep picada.
BON PROFIT!
foto: NORMAL van El Celler de Can Roca.
El Celler de Can Roca, Carrer de can Sunyer 48, 17007 Girona.
NORMAL, Plaça de l’Oli 1, 17004 Girona.
La cuina de la meva mare*, Joan Roca. (ISBN 9788499301761) is een uitgave van La Butxaca en is te koop voor € 9,95
Aspergefestival 2024. Tot en met 24 juni, Sint Jansdag, zijn ze er weer volop. De koningin der groenten van de zandgronden in het Zuiden. De één noemt het Limburgs goud, de volgende categoriseert het onder de drie A’s van Bergen op Zoom en GKT heeft vooral de herinnering van de eerste dikke asperges in Liempde eind maart. Onlangs plofte de eerste portie van het jaar op de mat hier in Zandvoort, met dank aan het Aspergecentrum, dat jaarlijks zich inzet voor de proliferatie van deze groente, met name onder jongeren. Tenslotte is het schillen en bereiden een karweitje. Iets, wat voor veel citydwellers, gewend aan restaurants en take away wel een dingetje is. GKT zou zeggen: “Doe eens raar, sla een yogaklasje over en ga aan de slag in je keuken. Dan kun je die grote lichtroze Le Creuset pan ook eens aan het werk zetten op je volautomatische inductieplaat.” Maar alle gekheid op een stokje, asperges zijn gewoon lekker. GKT at ze onlangs a la flamenca, zoutarm, met ensaladilla Rusa, ik zag een gerennomeerd culischrijver er iets Thais mee maken en een foodblogger uit Den Haag ging creatief aan de slag met bakjes gevuld met de verse asperges. Genoeg variatie dus, doe er je voordeel mee. Voor deze blogpost dook GKT in de archieven en vond een aantal recepten.
foto: cover Bier & Food van Puck Kerkhoven.
Asperges van Puck met bier. Uit het boek Bier & Food van deze culi schrijfster komt een klassieke bereiding met een biertip. In haar bierboek gaat zij dieper in op bier en spijs. Leuk, zeker in deze tijd, waarin speciaalbieren zo langzamerhand een zekere culinaire waarde krijgen naast wijn. Verras iemand eens met dit originele boek. Omdat het apsergeseizoen al flink van start is gegaan een recept uit Bier & Food. de bereiding van asperges op Hollandse wijze. Voor de verandering drinken we er geen witte wijn bij maar een witbier bij de asperges à a la Puck Kerkhoven. Leve de lente!
Hollandse asperges met boerenham.
Nodig:
1600 g witte asperges
1 suikerklontje
1 mespunt zout
1 klontje boter
125 g boerenachterham (biologisch)
1 gekookt ei, fijngehakt
1 el verse peterselie
extra roomboter en zeezout voor het botersausje
vers geraspte nootmuskaat, naar keuze
Bereiding:
Schil de asperges zorgvuldig. Breek de achterkant van de asperge (niet snijden!), zo bepaalt de asperge zelf vanaf waar hij sappig genoeg is om te worden gegeten. Leg hem dwars voor je, houd de stengel vast bij de kop. Schil met een dunschiller vanaf 2 cm onder de kop tot onderaan, draai steeds een slagje en zorg dat de schilbanen elkaar overlappen. Valt er zonlicht op je handen, dan zie je gelijk waar je bent gebleven. Geschild glinstert de stengel, niet geschild is hij dof. Je kunt het ook voelen met je vingertoppen. Reken 400 gram witte asperges per persoon. Leg de geschilde asperges in een grote kookpan met ruim koud water. Leg de schillen en de kontjes bovenop – zo geven ze smaak af en met hun gewicht drukken ze de asperges onder water. Voeg zout en suiker toe. Laat aan de kook komen en kook 8 minuten Zet het vuur uit, do ehet deksel op de pan en laat de asperges circa 10 minuten in het kookvocht nagaren. Check of de asperges soepel zijn maar nog wel beet hebben. Snijd ondertussen de boerenham in dunne repen of snippers, of maak rolletjes Smelt de roomboter (niet bruin laten worden.) Schik de hete asperges op een voorverwarmde schaal, leg er dwars overheen een band peterselie, een band gehakt ei en een band hamsnippers. Serveer met gekookte nieuwe aardappels bestrooid met peterselie. Zet een kommetje gesmolten roomboter met zout op tafel. Rasp er, naar smaak, nootmuskaat over.
Bieradvies van Puck: Een veilige keuze is witbier, bijvoorbeeld Hoegaarden of Mongozo Buckwheat White. Maar probeer ook eens een lentebockbier en verbaas je over de krachtige combinatie.
Bier & Food, Puck Kerkhoven met illustraties van Daan Brand. (ISBN 9789401604147) is een uitgave van Xander en kost € 22,95
foto: spicy duck met witte asperge tijdens het Grand Blogger Dinner.
foto: pinot noir uit Nieuw Zeeland.
Verder met een spicy touch explosion, eendenborst met een saus van vijf kruiden van Verstegen, geserveerd met witte asperges en tartaar van knolselderij. De wijnkeuze voor pinot noir toonde zich een mooie match. Waar de wat koele bio pinot noir bij de eerste slok wat strak overkwam, smaakte hij bij dit gerecht heel goed.
foto: aspergesoep au bord de la mer.
Sea Spot Fun zo noemt GKT deze aspergesoep, die ik in elkaar knutselde van aspergebouillon en stukjes asperge. Lekker roeien met de riemen die je hebt. En hij werd rustiek, want een staafmixer had Gereons Keuken Thuis even niet bij de hand. (terwijl GKT het ding wel helemaal meesleepte naar de Languedoc) Het werd een geplette soep met de pureestamper. De smaak was er niet minder om. Door de touch van pimentón de la Vera en het koele glas viognier werd het maaltijd als vanouds in Sea Spot. Lang leve de voorzomer en aspergesoep.
Nodig:
750 g asperges
2 sjalotjes
1 teen knoflook
2 kruimige aardappels (1 als het een grote is)
1 tl pimentón de la Vera
2 bouillonblokjes
1 liter water
2 el olie
3 el crème fraîche
zwarte peper
gehakte peterselie
Bereiding:
Schil de asperges met de dunschiller en snijd de houtachtige delen weg. Snipper de sjalotjes en hak de look fijn. verhit olie in de pan en fruit de sjalotjes, knoflook en pimentón kort aan. Voeg 1 liter water en de bouillonblokjes toe. Doe de schillen in de pan. Breng aan de kook en laat zeker een half uur trekken. Schil de aardappel en snijd deze in kleine blokjes. Snijd de geschilde asperges in korte stukjes. Hak de peterselie. Als de bouillon getrokken is, verwijder je de schillen. Voeg de aardappel en asperges toen en laat nog 15 minuten koken.Als alles gaar is, kun je de helft van de asperges stukjes er uithalen. Pureer de rest met de staafmixer tot een gladde soep. (in mijn geval gebruikte ik de pureestamper en werd het geheel wat rustieker). Voeg als laatste de stukjes asperge, de peterselie en crème fraîche toe. Serveer direct.
foto: asperges met ensaladilla rusa.
Het is weer aspergetijd! GKT eet asperges graag op klassieke wijze, met boter, ham en een aardappeltje. Geen ei, want dat lust ik niet, alleen in mayonaise en carbonara. Maar je kunt ook creatief aan de kook met asperges. En met daslook, dat ik normaliter in de duinen pluk of op mijn balkon plant. oor recepten met asperges ging ik ten rade in mijn blogarchief en in het leuke EEN KOOKBOEK van Seppe Nobels. Zo vond ik bij deze chefkok een heerlijk recept voor een lauwwarme Mechelse andijviesalade met asperges, daslook en buffelmozzarella. Toevalligerwijs had ik deze ingrediënten in huis, behalve de andijvie, in huis. Maar wel pluksla, dus ik kan aan de slag. In mijn blogarchief vond ik ook een heerlijk aspergegerecht, dat Guillaume Beer van BREDA eens maakte voor bij de niet te versmaden witte Lugana. En zo kan ik nog wel eventjes doorgaan.
foto: recept van Seppe Nobels.
RECEPT Seppe Nobels: Gestoofde andijvie met asperges, lente-uien en buffelmozzarella.
Nodig:
1 bussel Mechelse asperges, mogen natuurlijk ook uit Limburg komen.
1 bussel lente-uien
25 ml lokale honing, bijv. van Kees van de Laar uit Liempde
1 struik andijvie
1 lange sjalot, fijngesnipperd
2 el daslookolie
10 gram verse daslook
1 rode ui
peper & zout
2 bollen buffelmozzarella
1 bakje tuinkers
Bereiding:
Schil de asperges en verwijder het vezelige uiteinde. Kook ze in 3 minuten beetgaar in gezouten water. Maak de lente-uien schoon en blancheer deze 2 minuten in kokend water. Snijd ze overlangs in tweeën en gril ze zonder vetstof in een pan met antiaanbaklaag. Besprenkel met de honing. Was de andijvie en verwijder de buitenste bladeren. Stoof de sjalot kort in de daslookolie Doe er de gesneden andijvie en resterende daslook bij. Breng op smaak met peper en zout. Snijd de rode ui in halvemaantjes. Leg de gestoofde andijvie in een schaal met de asperges, de lente-uien, de rode ui, gescheurde buffelmozzarella en de tuinkers. Werk af met wat daslookolie en breng op smaak met versgemalen peper en zout.
EEN KOOKBOEK, 450 klassiekers van Seppe Nobels. (ISBN 9789481474830) is een uitgave van Lannoo en is te koop voor € 45,00.
foto: smullen uit de box van het Aspergecentrum.
Dank aan het Aspergecentrum voor de asperges, tot volgend jaar!
Aspergefestival 2024 werd mede mogelijk gemaakt door Het Nederlands Aspergecentrum, De Kroon op het Werk, Puck Kerkhoven, Uitgeverij Xander, Lannoo, Lurpak Nederland, Seppe Nobels, Guillaume de Beer, archief GKT en Gereons E&W. Alle producten, boeken en andere zaken werden mij als samples gestuurd door de uitgeverijen, pr bureaus en producenten. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Reacties laden....
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.
