In the Picture. Van de hedendaagse mode van Daily Paper tot de (zelf)portretten van 19e eeuwse schilders. In het huidige tijdsgewricht staan we er niet vaak bij stil hoeveel boodschappen en verhalen we uitzenden met onze selfies en foto’s op de sociale media. Is dat iets nieuws? Nee, want al sinds de Oudheid wil de mens iets vastleggen door middel van portretten en/of beelden. Ook in de tweede helft van de 19e eeuw, toen Vincent van Gogh en vele andere kunstenaars zichzelf vastlegden of lieten portretteren door anderen. En zodoende een stukje van hun leven schetsten voor de toeschouwer. De kunstenaar werd een mens en vertelde zijn verhaal via zijn portret.
In the Picture, de nieuwe tentoonstelling, die van 21 februari tot en met 24 mei 2020 te zien is in het van Gogh museum, wil aan de hand van het zelfportret van Vincent van Gogh met afgesneden oor, een bruikleen van twee jaar, laten zien hoe gangbaar dit genre werd tussen 1850 en 1920. Ieder kunstenaarsportret, verzameld rond dit beroemde werk, schetst een verhaal voor de toekijker. En dat is best overweldigend, kan Gereons Keuken Thuis je nu al vertellen. Onbekende schilderijen en werk, dat juist heel dicht bij je staat.
Bij binnenkomst valt de grote hoeveel bij elkaar gebrachte portretten op. Zij kijken je allemaal aan. Gewend aan het tegenwoordige visuele beeld op je smartphone en laptop zou dat geen probleem moeten zijn, ware het niet dat al deze portretten je als het waren uitnodigen om eens verder te kijken. Dat is volgens mij de kracht van een portret. Je stapt de wereld binnen van de maker en de geportretteerde. “A portrait is a thing of feeling”, zei Van Gogh hierover. Intiem, maar ook afstandelijk.
Ik ontdekte een Van Gogh zoals hij zichzelf zag en hoe anderen hem zagen. Effectbejag, zoals in het portret Man met pijp van Gustuve Courbet met de uitstraling van een bohémien. Het deed mij denken aan Sir Anthony van Dijcks zelfportret. Of het Rembrantesque zelfportret van de in Nederland minder bekende kunstenaar Meissonier. Of het bijna snapshot van een jonge Renoir op een stoel. Zou fotografie al een rol hebben gespeeld?
In the Picture laat via diverse thema’s zien hoe kunstenaars zichzelf voorstelden of lieten vastleggen in de 19e eeuw. Ze kregen een gezicht. want hoe kan het anders -er is maar één foto van Vincent van Gogh bekend- dat wij de schilder kennen als de wat afwezige roodharige met baard en strooien hoed? Beeldvorming, het zou tegenwoordig branding heten. Zo werd en wordt Vincent verbeeld. Een uitzondering vond ik het portret van John Russell, die de schilder neerzet als stevige man. Zo zie je wat een interpretatie op doek kan doen.
In the Picture neemt je mee aan de hand via het thema zelfportret, zet je dicht bij de kunstenaar, bezoekt de kunstenaar tijdens zijn werk, beschouwt de lijdende kunstenaar en laat tot slot zien hoe zelfportretten van Vincent van Gogh andere hedendaagse kunstenaars nog steeds inspireren.
Gereons Keuken Thuis sluit zich na de preview van deze mooie tentoonstelling aan bij Emilie Gordenker, de nieuwe directeur van het Van Gogh Museum, dat In the picture een aanmoediging is om aan de hand van deze kusntenaarsportretten eens naa te denken over de nog steeds zeer actuele onderwerpen indentiteit en imagebuidilding. Stap daarvoor eens de 19e eeuw van Van Gogh binnen….,
In the Picture, kunstenaarsportretten. Van 21 februari tot en met 24 mei in het Van Gogh Museum Amsterdam.