lage landen Archives - Pagina 2 van 6

30/01/202230/01/2022

Zwemmersgeluk.

Zwemmersgeluk. Gereons Keuken Thuis kon twee weken geleden zijn geluk niet op: het zwembad was weer geopend. Het was niet de eerste keer in twee jaar tijd, dat ik het zonder mijn vaste zwemuurtje moest doen. Vorig jaar zelfs vijf maanden tijdens de lockdown. Dat pakten de schrijvers van Zwemmersgeluk, Jim Jansen en Kjeld de Ruyter, anders aan. Zij zijn bedreven buitenzwemmers en schreven hier een leuk boek over. Misschien moet Gereons Keuken Thuis ook een de overstap maken naar het buiten zwemmen. Want we hebben water genoeg in ons land. Meertjes, plassen, sloten, vaarten, rivieren en hier voor de deur de Noordzee. Keuze zat dus. Buiten zwemmen werd, niet geheel onlogisch, een favoriete bezigheid van veel Nederlanders tijdens corona.

In hun boek Zwemmersgeluk gaan de schrijvers op zoek naar de wetenschap achter de frisse duik. Zij interviewden wetenschappers over zwemmen an sich, je conditie, het bewegen, anti depressie zwemmen, koude-management en je grenzen verkennen. Deze opsomming is niet volledig, want er zitten zoveel aspecten aan het zwemmen binnen en buiten, dat je er nog een boek over zou kunnen schrijven. Eén ding hebben alle zwemmers gemeen. Hert geeft ze hun dagelijkse kick, ieder op zijn of haar eigen manier. De schrijvers delen ook hun favoriete zwemplekken en tips voor je te water gaat. Het boek eindigt met een opsomming over veilig in open water zwemmen, zoals zwem nooit alleen, neem een boei mee en zoek een veilige plek.

Zwemmersgeluk is een boek vol leuke aanstekelijke ervaringsverhalen, de kennis achter het zwemmen en veel tips. Een mooie aanwinst voor degenen, die zoals ik graag zwemmen en nu al reikhalzend uitkijken naar de lente. Want door binnen of buiten te zwemmen ga je weer fit en vrolijk het voorjaar in.

RECEPT na al die sportieve activiteit: voldoende voor twee shakes.

Nodig:

2 stengels bleekselderij, met dunschiller geschild

het wit van een watermeloen

2 handjes verse spinazie

1/2 komkommer

1 groene appel met schil, anders zonde van de vezels

een stukje gember van 1 1/2 cm

5 el biologische yoghurt of vegan yoghurt als je zuivelvrij wilt eten

Bereiding:

Doe alle ingrediënten in een blender en mix goed door op de hoogste stand. Schenk in bekers!

Zwemmersgeluk, Jim Jansen & Kjeld de Ruyter. (ISBN 9789464041019) is een uitgave van Fontaine en is te koop voor € 24,99

_{Jim Jansen is hoofdredacteur van het populairwetenschappelijk tijdschrift New Scientist en wetenschap coördinator bij Het Parool. Voor het Algemeen Dagblad verzorgt hij wekelijks de rubriek Eureka. Hij presenteert Lowlands Science en het Gala van de wetenschap. In 2020 publiceerde hij samen met broer Dolf het succesvolle CoronA tot Z.}

_{Kjeld de Ruyter is grafisch vormgever, (ijs)zwemmer en hij fotografeert.}

_{Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}

20/11/202120/11/2022

Het verhaal van Sinterklaas.

foto: Sint Nicolaas in Valenciennes, Hauts de France.

Covid-19, een demissionair kabinet, stikstofcrisis, hoge gasprijzen, wel of geen Zwarte Piet? Allemaal dingen, die komen en gaan. Een constante is elk jaar is de aankomst van Sinterklaas en zijn gevolg. Een tijd van vooruit kijken naar Pakjesavond. Ik vond het als kind heel spannend en eerlijkheidshalve gezegd nu ook nog steeds. Sinterklaas is een feest waar ik goede herinneringen aan heb. Zingen bij de piano, totdat een zwart gehandschoende hand pepernoten de kamer in strooide. Toevalligerwijs kwam direct hierna een vriendin van mijn moeder op bezoek. Een Piet was zij ook niet tegengekomen bij aankomst. Voor ons als kinderen een groot raadsel.

foto: het liedjesboek van St Nicolaas door H.A. Almoes.

Het Nederlandse Sinterklaasfeest is in de 19e eeuw vormgegeven door schoolmeesster Jan Schenkman, verhalenverteller. Hij publiceerde in 1850 het boek Sinterklaas en zijn knecht. Aan hem danken we de stoomboot en alles, wat om Sinterklaas heen hangt. Ik vond dit jaar tijdens het opruimen van het huis van mijn moeder nog de pianoboeken, waaruit zij gezongen moet hebben als kind en die in mijn kindertijd ook gebruikt werden. Mooie herinneringen.

foto: Sinterklaas ansichtkaart uit Frankrijk.

Er zijn niet veel legendes bekend over de heilige Nicolaas van Myra. Dat terwijl hij in veel landen een prominente heilige is. Van Rusland tot Spanje, van Amsterdam tot Bari. Nicolaas was een vermogend man, die ’s nachts op pad ging om arme mensen te helpen. Denk aan het verhaal van de drie dochters van een arme man. Sint Nicolaas strooide munten door het raam voor hun bruidsschat, zodat zij niet hoefden te vervallen tot prostitutie. Hier komt de strooitraditie vandaan en de netjes met chocoladegeld. Sinterklaas als beschermheilige van kinderen.

In noord en oost Frankrijk kennen ze de goedheiligman ook. Ik vind het altijd leuk om te speuren naar ansichtkaarten en beeltenissen van Sinterklaas als ik in deze contreien ben. Er is een bekend verhaal over drie kinderen, die door een herbergier naar binnen werden gelokt, gedood en in een vat met pekel gestopt. Sint Nicolaas wekte de slachtoffers weer tot leven en vergaf de man en zijn vrouw hun daad, mits ze berouw toonden. Hoe de vegan versie van dit verhaal luidt? Dat antwoord moet ik nog schuldig blijven. Maar die vegan versie zal er zeker eens komen. Niets is zo beweeglijk als het Sinterklaasfeest.

Elk jaar vindt in Nancy op 6 december de intocht plaats van Sinterklaas op zijn ezel. Anders dan de witte schimmel, die hij in Nederland berijdt. Kinderen krijgen snoep en het is de aftrap van de kerstmarkt op de Place Stanislas. Een groot spektakel. Sint Nicolaas wordt bijgestaan door père Fouettard, een chagrijnige boze mijnwerker met een rode baard. Stoute kinderen krijgen stukjes steenkool van hem en met de zweep. Geen fijne man dus. Dus makkers staakt uw wild geraas. Anders zwaait er wat.

foto: St. Nicolas de Port net buiten Nancy.

Net buiten Nancy ligt het stadje Saint Nicolas de Port, waar in een immense kathedraal, met twee torens van honderd meter hoog, de onderarm van de goedheiligman wordt bewaard. Een euro in de gleuf en het luikje gaat open. De arm is dan te aanschouwen. Een andere bijzonderheid in het dorp is het speciale postkantoor naast de kerk, waar alle wensen aan de Sint van groot en klein kunnen worden gepost. En worden door de Sint beantwoord!

foto: Middeleeuwse deur met Sint Nicolaas in Troyes

RECEPT

Het winterdrankje Beerenburger opwarmer is iets anders dan glühwein of gløgg. Het verwarmt de konen na een flukse winterwandeling. Of een tocht over de gladde daken.

Nodig:

1 sinaasappel

4 kruidnagels

1 kaneelstokje

3 stuks steranijs

300 ml Beerenburger

800 ml ongefilterd appelsap

Mijn toevoeging: een tl rommelkruid.

Bereiding:

Was de sinaasappel en snijd deze in plakken. Doe de specerijen, Boomsma Beerenburger, appelsap en sinaasappel in een pan en laat dit op een laag vuur zo’n half uur pruttelen, maar niet koken. Verdeel het drankje oever een aantal glazen theebekers en doe ik elk glas een plakje sinaasappel.

TIP voor de Sinterklaasdagen. Onlangs kwam ik in contact met theatermaker Albert Barth. Hij is de bedenker van de site kindertheater. In deze tijd van het jaar reist hij langs scholen en andere plekken mijn zijn speciale en ook coronaproof Sinterklaasvoorstellingen en -shows voor kinderen. Gelukkig, maar dat hoort er in de Sinterklaastijd een beetje bij, gooide de huidige milde lockdown geen roet in het eten. Dat deed het wel tijdens de intochten vorige week. Van Albert begreep ik dat zijn kindertheater voorstellingen gewoon doorgaan en er nog enkele plekken vrij zijn in november en begin december. Dus schoolmeesters, ouders en ander gespuis, gezwind naar de website van kindertheater voor op school op thuis. (dat rijmt)

_{Noot: deze tip werd mij gestuurd door Albert Barth, theatermaker. Zijn verhaal stond gepland voor de feesteditie van Gereons Mag. Ik heb ervoor gekozen deze aanvullend te doen in deze blogpost. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}

23/09/202123/09/2021

Olivijn, een fotoblog.

Olivijn, een fotoblog. Een mooie nazomeravond in Haarlem. Beelden vertellen vaak het hele verhaal.

foto: ijs van rode wijnazijn met kaviaar.

foto: iets spannends van venkel en drop.

foto: zeetong, truffel & miso beurre blanc

foto: langoustine en kinnebakspek met drop/schaaldierensaus

foto: melkkoe met uien-tarte tatin en gemberjus.

foto: Hollandse bramen, gepocheerde perzik en verveine-ijs

Olivijn. Kleine Houtstraat 70, 2011 DR Haarlem 023 5746191 http://www.olivijn.nl/

05/08/202106/08/2021

Lekker Wads.

Lekker Wads. Terwijl er een heleboel boeken bestaan over Nederlandse streekgerechten, van Zuid Limburg tot aan de Kop van Noord Holland, bleef de culinaire geschiedenis van de Waddeneilanden altijd een beetje onderbelicht. Veenbessen en Texels lamsvlees. De eerlijkheid gebiedt te zeggen, dat Gereons Keuken Thuis vaak ook niet verder kwam. Daarin brengen Lodewijk Dros en Annette van Ruitenburg verandering met hun mooie kook- en leesboek (of andersom) Lekker Wads, Ingegeven door door de vraag wat hun grootouders aten, maakten zij een reis door de geschiedenis van de keukens en het leven op deze eilanden. Van Texel tot Fanø.

Lekker Wads staat vol smakelijke verhalen over de Waddeneilanden en hun bewoners. Vissers, boeren en aangespoelde lieden. Hoewel er boeken vol zijn geschreven over de ecologie, geschiedenis en cultuur, bleef de eetcultuur van de Wadden altijd een stiefkindje. Het zou natuurlijk ook zo kunnen zijn, dat er helemaal geen eigen cuisine bestaat. Een mooie uitdaging voor de schrijvers, om dat te onderzoeken en er recepten bij te vinden. In het boek vind je naast de smakelijke verhalen van Dros, recepten van de hand van Van Ruitenburg in moderne interpretatie.

Lekker Wads start met befaamde Hugh Jans, die in 1982 de opdracht kreeg om de Texelse keuken op de kaart te zetten. Hij was er weg van. De toon was gezet om meer aandacht et besteden aan de keuken van de Waddeneilanden. De schrijvers leggen hierbij uit, welke een Salade Nebukadnezar hierbij speelt. In het volgende hoofdstuk legt Dros een verband tussen het Troje van Schliemann en Texel. Als daar niet ene Maartje was geweest. Annette vergezelt het verhaal met een griesmeelpudding met amandelmelk en duindoorn. Worst en pap komen aan bod. Ook Dirk Daalders heerlijkheden. Daarbij horen gerechten met klinkende namen als broeder met zeekraal en schapenkaas of ôrte uut het zakkie. En waarom is het voor zeelui van de Wadden niet gezond om ijsbeer te eten? De schrijvers besteden een hoofdstuk aan vergeten Wads eten, de geneeskracht van de natuur en belanden uiteindelijk in Deense invloedssferen.

Kort gezegd Lekker Wads is als een staycation op de Waddeneilanden, een lekker stuk Nederlands terroir om over te lezen en van te genieten. Lekker Wads hoort in de tas van elke reiziger, die op het veer naar één van deze eilanden stapt. Proeven maar!

Lekker Wads, Lodewijk Dros en Annette van Ruitenburg (ISBN 9789024434169) is een uitgave van BOOM uitgevers en is te koop voor € 27,50

Over de Smaak van Texel van Annette van Ruitenburg schreef Gereons Keuken Thuis:

“En dan weet je wat je kunt verwachten, een boek bomvol natuur, zee, zilte smaken en terroir. Want het eiland Texel is één bonk terroir, zilte natuur en trotse bewoners, die met liefde hun producten koesteren. Een boek over ondernemende, creatieve en innovatieve mensen, die dit eiland tot een plek maken, waar het goed toeven is.”

Binnenkort lees je een lekker recept uit Lekker Wads op Gereons Keuken Thuis.

_{Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}

27/04/202127/04/2021

Groene weken.

Ik noem het groene weken. Nee, dat groen heeft niets met CO2 uitstoot, windmolens of meer van dit soort klimaatproblematiek te maken. Het zijn groene weken op micro niveau. Tot en met de IJsheiligen van mei. Hoe je je leefomgeving vergroent, lekker in de keuken aan de slag gaat met groenten en je moestuin een boost geeft. Of guerrilla-tuinieren met de zaden, die ik ophaalde bij het Zandvoorts Museum. Dat bedoelt Gereons Keuken Thuis met groene weken. Zelf ga ik aan de slag met mijn moestuintjes van de blauwe grootgrutter en een plan maken voor wat balkonbeplanting voor mijn balkon aan zee. Want dat vergt nog wat aanpassing in verband met wind en zilte lucht.

Groene weken. Het is lente, weliswaar een wat frisse, maar overal om je heen gonst het in de natuur van de activiteit. Gereons Keuken Thuis ontving van diverse uitgevers leuke boeken over Eten uit de Natuur. Michiel Korthals schrijft over landbouw in transitie. De meisjes van de moestuin over koken met je eigen productie. Daar zijn de moestuinmeisjes Amber en Reny wel mee behept. Of het altijd sfeervolle en daarmee ook groene nieuwe boek van Deense vorser Mikkel Karstad, Nordic family kitchen. Gezond, natuurlijk en eenvoudig. Inspiratie genoeg zou ik zo zeggen op deze Koningsdag.

foto: mijn daslook plukplek in de duinen.

Aan de slag dus, de paden op om wild te plukken het is tenslotte daslookseizoen enhet verzorgen van de spruitjes, die hun best doen in de keuken van SeaSpot. De zonnebloemen en courgettes zien er al veelbelovend uit. En recepten maken met vers geplukt groen of verse groente. Gisteren stond er een pasta met daslook en artisjokharten op het menu. Erbij artisanale worstjes met truffel, die ik vond bij trattoria FAAM in de Jan Evertsenstraat. Vandaag op Koningsdag maak ik een verse tomatensalade met burrata van hetzelfde adres.

Recept: groene asperges gratin uit Sale e Pepe.Nodig:

800 g groene asperges
30 g bloem
40 g boter
3 dl melk
100 g gruyère geraspt
50 g Parmezaan
1 dl room
nootmuskaat
zout
peper

Bereiding:

Smelt 30 gram boter op een laag vuur en voeg de bloem toe. Roer met een pollepel tot het één geheel is geworden. Voeg de melk toe en klop rustig met een garde. Laat zachtjes al roerende een minuut of zeven koken. Voeg nu de room toe, de gruyère en de helft van de Parmezaan. Haal de pan van het vuur. Maak de bechamelsaus op smaak met wat nootmuskaat, peper en zout.
Snijd de harde stukken van de groene asperges. Kook ze in ongeveer 6 minuten beetgaar. Beboter een ovenschaal en leg hierin de asperges. Giet de kaassaus erover en bestrooi met de rest van de Parmezaan. Gratineer het gerecht 20 minuten in de oven op 220 graden.

foto: cover Eetbare Natuur van Michiel Korthals.

Groene weken, Gereons Keuken Thuis is benieuwd, hoe groen de keuken van andere foodbloggers is? Heb je een leuk verhaal of spannend recept? Reageer dan onder deze post. Green happiness noem ik het!

foto: pasta met daslook en artisjokharten.

11/04/202111/04/2021

Het is weer aspergetijd!

foto: creatie van asperge en daslook door Guillaume de Beer (BREDA)

Het is weer aspergetijd! Elk jaar kijk ik ernaar uit, de asperges van het nieuwe seizoen. Meestal werden deze al op de verjaardag van mijn vader gegeten, eind maart. Makkelijk te doen, want tegenover het ouderlijk Brabants huis zat een aspergeteler. Dus zo gauw de witpaarse kopjes boven de zandgrond uitstaken wisten wij hoe laat het was. Het toeval wilde, dat mijn vader voor zijn verjaardag altijd een nieuw setje kippen kreeg van een andere buurman. Er hoefde in Liempde alleen nog goede ham bij de slager te worden gekocht en het lentefeestmaal was compleet. Tot zover het verleden op deze zondag in april.

foto: dank aan Het Nederlands Aspergecentrum voor het witte goud.

Het is weer aspergetijd! Ook in SeaSpot is het goed asperges eten. Gereons Keuken Thuis werd donderdag blij verrast door Het Nederlands Aspergecentrum en Kroon op het werk met een lekkere weekendbox vol Limburgs goud. Ik eet asperges graag op klassieke wijze, met boter, ham en een aardappeltje. Geen ei, want dat lust ik niet. Maar je kunt ook creatief aan de kook met asperges. En met daslook, dat ik normaliter in de duinen pluk en deze week op mijn zeebalkon plantte. Voor recepten met asperges ging ik ten rade in mijn blogarchief en in het leuke EEN KOOKBOEK van Seppe Nobels. Zo vond ik bij deze chefkok een heerlijk recept voor een lauwwarme Mechelse andijviesalade met asperges, daslook en buffelmozzarella. Toevalligerwijs had ik deze ingrediënten in huis, behalve de andijvie, in huis. Maar wel pluksla, dus ik kan aan de slag. In mijn blogarchief vond ik ook een heerlijk aspergegerecht, dat Guillaume Beer van BREDA eens maakte voor bij de niet te versmaden witte Lugana wijn. En zo kan ik nog wel eventjes doorgaan. Onderaan deze blogpost vind je wat links met recepten.

foto: zomaar een recept uit EEN KOOKBOEK.

RECEPT Seppe Nobels: Gestoofde andijvie met asperges, lente-uien en buffelmozzarella.

Nodig voor 4 personen:

1 bussel Mechelse asperges, mogen natuurlijk ook uit Limburg komen.

1 bussel lente-uien

25 ml lokale honing, bijv. van Kees van de Laar uit Liempde

1 struik andijvie

1 lange sjalot, fijngesnipperd

2 el daslookolie

10 gram verse daslook

1 rode ui

peper & zout

2 bollen buffelmozzarella

1 bakje tuinkers

Bereiding:

Schil de asperges en verwijder het vezelige uiteinde. Kook ze in 3 minuten beetgaar in gezouten water. Maak de lente-uien schoon en blancheer deze 2 minuten in kokend water. Snijd ze overlangs in tweeën en gril ze zonder vetstof in een pan met antiaanbaklaag. Besprenkel met de honing. Was de andijvie en verwijder de buitenste bladeren. Stoof de sjalot kort in de daslookolie Doe er de gesneden andijvie en resterende daslook bij. Breng op smaak met peper en zout.

Snijd de rode ui in halvemaantjes. Leg de gestoofde andijvie in een schaal met de asperges, de lente-uien, de rode ui, gescheurde buffelmozzarella en de tuinkers. Werk af met wat daslookolie en breng op smaak met versgemalen peper en zout.

Meer recepten:

Aspergesoep.

Gegratineerde groene of witte asperges.

Asperges met bier à la Puck Kerkhoven.

foto: Wat hebben asperges, Flora en Barefoot gemeen?

_{Het is weer aspergetijd! werd mede mogelijk gemaakt door Het Nederlands Aspergecentrum, De Kroon op het Werk, Barefoot winery, Flora vegan boters, Van Pol creatieve geschenken, Uitgeverij Lannoo, Terra Publishing, Seppe Nobels, Guillaume de Beer en Gereons E&W. Alle producten, boeken en andere zaken werden mij als samples gestuurd door de uitgeverijen, pr bureaus en producenten. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}

18/03/202118/03/2021

Kan ik dat eten?

Kan ik dat eten? Van eetbare bloemen tot giftige kruiden. Maandagmiddag was ik op pad bij een landgoed in de duinen. Ik weet daar een plekje, waar door de vochtige bodem en kalkrijke grond in het voorjaar veel daslook staat. Lekker goedje om te gebruiken in dips en salades. Maar met een waarschuwing. Daslook, althans het blad ervan lijkt op lelietjes van dalen. En laten die laatste nu zo giftig als wat zijn. En lelietjes van dalen ruiken niet naar knoflook. Niet voor consumptie geschikt dus. Een fijne bijkomstigheid tijdens deze ellenlange Covid-19 jaar is, dat ik elke dag kan kiezen, waar ik ga wandelen. Het strand op of naar één van de grootste stiltegebieden van ons land, de Amsterdamse waterleiding- en Kennemerduinen. Een lekkere combinatie van zee en bos. De paden op, de lanen in. Nu valt er aan het strand al heel wat eetbaars te verzamelen, maar op het duin is ook het een en ander wild te plukken. Nogmaals met voorzichtigheid en mate. Een leuke tip van de schrijvers m.b.t. eerdergenoemde daslook is wachten, totdat dit plantje bloemen heeft, om je niet te vergissen. De bloempjes zijn overigens ook eetbaar.

In Gereons Keuken Thuis ligt het fijne boek Kan ik dat eten? van Duitse schrijvers Katrin en Frank Hecker. Een rijk geïllustreerd boek over alle eetbare, maar ook te vermijden giftige planten in de natuur om je heen. Aangezien ik graag op pad ga om wat eetbaars te scoren een welkome aanvulling in mijn groen (te)bibliotheek. Wildplukken is een natuurlijke en gezonde bezigheid. Je bent buiten, geniet van het bos en je komt thuis met een maaltje kruiden of bessen. Katrin en Frank hebben alle eetbare en giftige planten per seizoen gerangschikt, beschrijven waar je op moet letten en waar je ze kunt vinden. Ook vind je per plant duidelijke symbolen. De schrijvers waarschuwen ook voor vergissingen, want sommige planten en bessen hebben een counterpart. Eet dus alleen wat je duidelijk kunt herkennen. en een tip van mij: was gevonden kruiden goed bij thuiskomst, want ook vossen wonen in de duinen en laten weleens wat vallen.
Kan ik dat eten? is een betrouwbaar hulpmiddel voor de aspirant wildplukker. Gereons Keuken Thuis legt dit leuke boek in de kofferbak van de auto. opdat ik altijd even kan checken of ik het kan verorberen?

Kan ik dat eten? Van eetbare bloemen tot giftige kruiden. Katrin en Frank Hecker. (ISBN 9789089898555) is een uitgave van Terra en is te koop voor € 18,99

_{Over Katrin & Frank Hecker: Frank Hecker studeerde biologie met de focus op zoölogie, plantkunde en mariene biologie. Hij publiceert rapporten over natuurhistorische onderwerpen in bekende tijdschriften en kranten en is de auteur van verschillende boeken. Samen met zijn vrouw Katrin woont en werkt hij op hun domein met wilde tuin in Sleeswijk-Holstein. Op het ritme van de natuur kruiden, vruchten en wortels verzamelen is een vast onderdeel van hun leven.}

_{Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}

16/03/202116/03/2021

Sluperkens uit Puntneuzen en kersenpitten.

Sluperkens uit Puntneuzen en kersenpitten. Een bijzonder boek, niet alledaags uit Gereons kookboekenhoek. Ik groeide in Den Bosch op, Een historische stad met zuiderse flair. Ik duik regelmatig in de culinaire geschiedenis van deze stad. Het kookboek Puntneuzen en kersenpitten staat prominent tussen de kookboeken ‘s-Hertogenbosch Kookt en het Bossche Bollenboek in.

Puntneuzen en kersenpitten, verhalen en recepten uit de keuken van Jeroen Bosch. ‘s-Hertogenbosch, stad van deze schilder en in de 15e eeuw een hub van activiteit en voorspoed. Als kind dacht ik vaak als ik bij de put op de markt op mijn moeder stond te wachten, hoe het zou zijn om laat Middeleeuws Den Bosch te bezoeken. Bijvoorbeeld met de teletijdmachine van professor Barabas. (Hij stuurde ook Suske en Wiske overal heen) Om te kijken, hoe de mensen leefden, wat ze deden en om de kathedralenbouwers aan het werk te zien. Want veel meer dan het verhaal van de erwtenman had ik op de lagere school niet meegekregen. En het blije lied, dat ik als kind leerde over de incomste van de hertog. ( refrein: Harba lorifa zong den hertog…harba lorifa…. na zevenhonderd jaren in dit edel Brabants land)
Den Bosch in de 15e en 16e eeuw dus. Een handelsstad, de vierde stad van het Brabantse hertogdom, gelegen aan de grens. Later gezien de toevloed van de vele clerici klein Rome genoemd.
Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff doken onder in het wel en wee van deze booming stad. In verhalen en recepten. Mariëlla Beukers verzorgde de wijn. De gerechten werden gefotografeerd op aardewerk uit de tijd van Bosch, dat is te zien in het Groot Tuighuis. Een soort teletijdmachine dus, zij het in boekvorm.

RECEPT. Sluperkens uit Puntneuzen en kersenpitten.

Nodig:

4 à 6 mergpijpen

1 el suiker

1/2 tl kaneel

1/2 tl gemberpoeder

1/2 tl kruidnagelpoeder

zout naar smaak

300 g korstdeeg

2 eidooiers

ter variatie: 1 appel geraspt.

Bereiding:

Verwarm de oven voor op 200 graden °C. Kook de mergpijpen een kwartiertje in wat water en laat ze afkoelen. Schraap het merg eruit en doe dat in een kom. Voeg de suiker en specerijen toe. Proef en doe er wat zout bij. Meng ter variatie wat geraspte appel door het mergmengsel. Rol het deeg uit en snijd het in driehoeken met zijden van ongeveer 10 cm. Leg een lepel vulling in het midden van de driehoeken en vouw er nette beursjes van. Kwast er eidooier over en bak ongeveer 20 minuten in de oven.

Volgende keer in mijn serie over niet alledaagse kookboeken een recept uit Vrouwe van het palazzo van Marlena de Blasi

16/02/202102/02/2023

Smakeleyck.

foto: gekleurde pannenkoeken van de gebroeders van Eyck.

Smakeleyck. Het is vandaag vastenavond. In Engeland pannenkoekendag. De generatiegenoten van de broers Van Eyck draaiden hun hand niet om voor een feest meer of minder, valt te lezen in het mooie boekje Smakeleyck, dat historicus Joeri Mertens uit Gent mij vorig jaar stuurde. Het verscheen tijdens de expositie OMG! Van Eyck was here. Een kookboek, dat een kijkje geeft in de kalender van deze zonen van Gent. Per maand kom je van alles te weten uit de keukens van hun tijd. In februari werden er pannenkoeken gebakken voor Lichtmis en en adellijke wafels voor het carnaval. Pannenkoeken in alle soorten en maten worden al heel lang als feestvoer gegeten, zowel hartig als zoet. In de Oudheid waren pannenkoeken gezond en mierzoet. Zij zijn het symbool voor feest. Overigens is dit leuke kookboekje dat ook, een feestelijkheid, een genot om te lezen en uit te koken. Vandaag een recept voor gekleurde pannenkoeken om de laatste dag voor de vastentijd feestelijk te vieren.

RECEPT voor kleurige pannenkoeken à la broers Van Eyck.

Nodig:

800 ml melk
200 ml bieten- of kruidensap. Kurkumamelk kan ook.(je kunt ook kleinere porties van de drie nemen)
500 g bloem
4 eieren
30 g boter (gesmolten)
snuifje peper en zout

Bereiding

Meng alle ingrediënten en mix in een meng kom. Bij verschillende kleuren koeken eerst beslag maken en dan bijkleuren naar believen. Doe he beslag door een fijne zeef. Bak de pannenkoeken goudbruin en gaar in een flensjespan. Qua verdere uitwerking kun je alle kanten op. Je kunt de koeken vullen met kaas en ham, maar ook de fijn gesneden stukjes gebruiken als garnituur in uw soep of salade. Smakeleyck!

foto: monument voor de gebroeders Van Eyck (credits visit Gent)

De volgende keer een Bretoens recept van twee Vlamingen in een wit huis met blauwe luiken.

11/02/202111/02/2021

BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood.

BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood. Brood, bakkers en geschiedenis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Net als brood met politiek verbonden is. Dat wisten de Romeinse senatoren al. Panem et circenses. Hoe win je de gunsten van het volk en hoe houd je ze in toom? Verderop zie je vaak revoltes ontstaan bij het niet verkrijgbaar zijn van brood, zoals in Parijs in de 18e eeuw of niet zo heel lang geleden in Tunesië, waar de verhoging van de prijs van brood leidde tot vele grote demonstraties. Tegenwoordig mikken we rustig heel wat brood weg. In onze tijd heeft brood niet meer de rol van grote koolhydratenverschaffer, terwijl dat eeuwenlang wel het geval is geweest. Tot ver in de 19e eeuw was brood het hoofdbestanddeel van het dagelijks dieet. Een geschiedenis van bakkers en brood moest er komen, vond schrijver Peter Scholliers, gewezen hoogleraar sociale geschiedenis aan de VUB in Brussel. De schrijver was op zoek naar het verband tussen voedsel, in dit geval brood, en de verschillen in de maatschappij door de geschiedenis heen.

Brood was in de geschiedenis geen sinecure, want overal werden er strenge en strikte prijsmechanismes gehanteerd. En dan te bedenken, dat het meeste brood in de Lage landen niet van tarwe werd gemaakt, maar van rogge en gerst. De rijken hadden het privilege van wittebrood. Wie weet, maar dat is een gok, besefte daardoor Marie Antoinette niet, dat Parijs honger leed door de afwezigheid van brood. De tijden veranderden en in de 20e eeuw werd wit brood voor iedereen beschikbaar. Zeker na WOII. Nederland werd toen getrakteerd op Zweeds brood. Letterlijk een geschenk uit de hemel. Maar de tijd stond niet stil, op de baren van de seventies werd de vraag naar vezelrijker, dus bruin brood weer sterker. Industrieel wit brood werd ineens gezien als goedkoop en niet gezond. Gereons Keuken Thuis kan zich nog de reclames herinneren van Tarvo, waarin bruin brood ineens werd aangeprezen als een gezond alternatief. Met succes, want bruin brood was de norm in de jaren tachtig en negentig.

Brood. Zelfs de overheid bemoeide zich ermee. In de 21e eeuw gaat het bergafwaarts met brood, omdat allerlei fit & health goeroes deze koolhydratenbom in de ban deed. Keto- en lowcarbdiëten werden de rigeur. En wat de denken van glutenvrij? Dus brood en pasta moesten vooral worden vermeden. Groentevarianten kwamen in opkomst. Inmiddels is het weer zo, dat her en der weer ambachtelijk bakkers hun kennis en kunde inzetten voor het dagelijks brood. Zonder allerlei broodverbeteraars en smaakelementen, die je vaak in supermarktbrood aantreft. Gereons Keuken Thuis vindt dat een heerlijke ontwikkeling, want ad fundum ben ik een broodklant. Bij elke maaltijd.

BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood is een must read voor iedereen, die wat verder wil kijken dan het voedingsmiddel zelf. Schrijver Scholliers zet fijn uiteen, hoe je de huidige wereld kunt begrijpen door de kern van de zaak centraal te plaatsen. BROOD vormt uitstekende kost voor de dagelijkse maaltijd maar is ook studievoer voor culischrijvers en foodbloggers, die de context willen weten van voedsel. en maatschappij.

BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood. Peter Scholliers. (ISBN 9789460019289) is een mooie uitgave van Vrijdag en is te koop voor € 24,95.

_{Peter Scholliers (1953) was hoogleraar Geschiedenis. Hij onderzocht de geschiedenis van sociale ongelijkheid, levensstandaard, voeding, lonen en prijzen, en de materiële cultuur van 1800 tot vandaag. Eerder publiceerde hij Arm en rijk aan tafel en Geschiedenis van de ongelijkheid.}

_{Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer}