Ansjovis, kleine vis met een groot verhaal. Je kunt het je anno 2023 niet voorstellen, maar in het tegenwoordig zoete water van het IJsselmeer wemelde het zo’n honderd jaar geleden van de haring en ansjovis. Er werd driftig op gevist door de vissers uit de Zuiderzeestadjes. Het was het vet op de botten. De Afsluitdijk en verzoeting van het water maakte een einde aan deze paaigronden, waar het voor deze kleine reizende vis goed toeven was. De ansjovis, zo schrijft Petra Possel, bekend van Radio Mangiare, is een aparte snuiter in het vissenbestand. Zeer gevoelig voor klimatologische veranderingen en een fijnproever in zijn dieet. Daarnaast kun je deze kleine vis een Olympisch kampioen lange afstand zwemmen noemen, want het diertje reist wat af. Reden voor de schrijfster van dit leuke vakantieboek om deze kleine rakker door Europa te gaan volgen. Het verhaal begint in Harderwijk, geboorteplaats van Possel en destijds centrum van de vismeelindustrie, op wiens fundamenten later het Dolfinarium zou ontstaan. Via Hoorn en godsvruchtig en belastingplichtig Spakenburg, bezoekt de schrijfster haar oude woonbuurt in Amsterdam, waar zij verhaalt over de kwestie Broodje Martino. Op naar het buitenland, Bretagne, Pyrenées Orientales en Catalunya. GKT gaat niet alle details vermelden bij deze plekken, want het is juist fijn om in dit boekje meegenomen te worden langs de vele gedaanten en verhalen van het fenomeen ansjovis. Zoals het verhaal van Gerhardus (toevallig mijn doopnaam, maar dat terzijde) Bloem, de Baskische ansjoviszouter. In Malaga heten ansjovisjes boquerones, nog steeds een gerecht waar je mij voor wakker kunt maken. Jeugdsentiment. Petra legt uit waarom zelfs de voetbalspelers deze erenaam dragen. Italië komt aan bod en dan mogen de alici van Cetara niet ontbreken. De reis eindigt in het Brabantse Bergen op Zoom, waar weervissers nog steeds ansjovis uit het water van de Oosterschelde halen, zij het duur betaald.
Ansjovis, kleine vis, groot verhaal is een ode aan deze kleine trekvis, die overal in Europa was te vinden. GKT kijkt nu met hele andere ogen naar deze vis bij het eten van boquerones in Roses of pissaladière in een Occitaanse badplaats. Een fijn zomerboek om mee op reis te nemen en van te smullen.
Ansjovis, kleine vis, groot verhaal. Petra Possel. (ISBN 9789465811750) is uitgegeven door PODIUM en is te koop voor € 22,99
RECEPT: pissaladière van bladerdeeg met vijgen en ansjovis.
Pissaladière is van oorsprong een uientaart met ansjovis uit Nice. Wij maken hem nu van bladerdeeg belegd met vijgen en ansjovis. We drinken er koele rosé uit de Provence bij.
Nodig 4 personen:
4 plakken bladerdeeg 4 verse vijgen 3 rode uien in ringen 8 ansjovisfilets 3 el olijfolie 1 el balsamicoazijn peper tijmblaadjes 1 tl suiker
Bereiding:
Rol de plakken bladerdeeg uit op een bakplaat bekleed met bakpapier. Bak het bladerdeeg krokant in ongeveer 20 minuten op 180 ° Celsius. Verhit 2 el olie en fruit hierin de in ringen gesneden rode ui. Blus af met wat balsamicoazijn en voeg de suiker toe. Laat de uien licht karamelliseren. Dep de ansjovisfilets droog. Als ze te zout zijn leg ze dan even in wat melk. Snijd de vijgen in partjes. Bestrijk het bladerdeeg met het uienmengsel, leg hierop de ansjovis en de stukken vijg. Bestrijk de rand met wat olijfolie. Strooi wat tijmblaadjes erover heen en plaats het geheel nog 10 minuten in de hete oven. Maak af met wat verse zwarte peper.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Pasta Veloce. Frances Mayes & Susan Wyler. Onweerstaanbare recepten van onder de Toscaanse zon. Frances Mayes en haar long time culipartner in crime Susan Wyler nemen je in dit mooie nieuwe kookboek mee door hun fast pasta kitchen. De twee schrijvers kennen elkaar al sinds ze ooit in de Provence een kookcursus volgden. Daarna verloren ze elkaar uit het oog, maar sinds beiden in North Carolina wonen, trekken ze weer gezamenlijk op. De lockdowns hielpen daar een handje bij, want de dames voorzagen elkaar regelmatig van lekkere pastagerechten, die ze telkens op de veranda’s van elkaar zetten. Zo ontstond het idee om Pasta Veloce te schrijven. Geen boek vol fast food, zoals een reactie op Facebook veronderstelde. Want één van de deugden van pasta is, dat het in een handomdraai klaar is te maken en de variaties eindeloos zijn. Degelijk eten voor elke dag. Zeker voor Italianen, die zich volgens het nieuws onlangs geconfronteerd zien met torenhoge prijzen voor pasta, een product waar elke Italiaan zo’n 23 kilo per jaar van verorbert. Een kookboek voor elke dag met vele klassieke en nieuwe recepten, makkelijke sauzen en lekkere pesto’s. Pasta Veloce is een fijn zomerboek en de plaatjes geschoten door Steven Rothfeld maken, dat je je direct in zonnig Italië waant.
RECEPT uit Pasta Veloce: Spaghetti met venusschelpen in rode saus met chilivlokken.
Nodig:
350 g spaghetti
EV olijfolie
1 el chilivlokken
1 tl gedroogde oregano
120 ml droge vermout of Noilly Prat
200 ml passata of een blik bio tomaten blokjes
1 kg venusschelpen of kokkels Laat deze een dag goed ontzanden in water.
2 tenen knoflook gehakt
peper & zout
gehakte platte peterselie
additioneel wat partjes citroen
Bereiding:
Breng in een grote pan ruim water aan de kook met wat zout en kook de spaghetti in tien minuten al dente. Giet af en zet apart, maar bewaar ongeveer 250 ml kookvocht voor later. Fruit de knoflook in wat olie aan in een hapjespan op middelhoog vuur, gedurende 2 à 3 minuten, Doe de chilivlokken erbij, 1 tl oregano en giet de vermout erbij. Kook het geheel iets. Doe hierna de passata of tomatenblokjes erbij en de schelpen. Breng aan de kook en kook het geheel iets door gedurende 53 tot 5 minuten. Doe het mengsel in een grote dieps schaal, roer de spaghetti en wat kookvocht er goed doorheen. Maak op smaak met peper en zout en een scheutje EV olijfolie. Garneer tot slot met wat gehakte platte peterselie en wat partjes citroen. Serveer direct
Wijntip: een koele witte chardonnay van Sicilië.
Pasta Veloce. Irresisibly fast recipes from under the Tusacan sun. Frances Mayes & Susan Wyler (ISBN 978141976344) is een uitgave van Abrams en is in NL te koop voor € 28,09 via bol.com of je eigen boekhandel.
Noot: De bespreking van dit kookboek op GKT is mijn eigen mening. Ik word hiervoor niet betaald. Lees ook de disclaimer
Is dit een kookboek? Heston Blumenthal beleeft nieuwe avonturen in zijn keuken. Vanuit een ander perspectief. Hij wil per gerecht en recept zijn beleving beschrijven. Geïnspireerd door de kwantumtheorie* ging hij filosoferen over zijn rol in de keuken. Iets wat zijn grote liefde is, maar om de zoveel tijd een nieuwe impuls nodig heeft. Hoe uitte zich dat bij Blumenthal? Daarover gaat zijn nieuwe boek Is dit een kookboek? De altijd aanwezige paradox in de keuken. Aan de ene kant is er het timen, opletten afwegen en berekenen. Aan de andere kant is er voor Blumenthal in de keuken zijn eigen ervaring, dat je niet kun kwalificeren of kwantificeren. Dat is de optelsom van geuren, proeven smaken en uiteindelijk fysiek genot. De schrijver nam de proef op de som. Hij zette het boek zo op, dat het rekening houdt met dit kwantumonderscheid, dat je tegenkomt als je kok bent. Je handelen is het culinaire werk met alle restricties en geboden. De tegenpool hiervan is het mens zijn juist met alles wat ons mens maakt. Je creativiteit, je belevingsvermogen en niet te vergeten je emoties.
Heston Blumenthal wil afstappen van het geijkte recept als leidraad. Probeer eens een boterham met kaas of een ander beleg te proeven terwijl je let op merites als structuur, de smaak van de kaas en vergeet daarbij niet de omgeving. Vaak zijn gerechten plaats- en herinneringsbepaald. Voor Blumenthal is het eten van een boterham met kaas zoveel meer als hij dat in Hyde Park doet i.p.v. van achter zijn bureau. Het laatste was tot kort verboden in Frankrijk op je werkplek. Dezelfde deeltjes in een andere setting. Net als het experiment met een vliegtuigmaaltijd. Benader deze eens zoals de schrijver een keer deed in het vliegtuig en gegarandeerd heb je een andere beleving. Tot zover de kwantumtheorie.
Menselijk handelen versus menselijk zijn? Dit is het centrale thema in dit mooi vormgegeven kookboek vol leuke illustraties. Elke linkerpagina bevat een handleiding , het recept. Op de rechterpagina maak Blumenthal aan- en opmerkingen. GKT vindt dit een hele leuke vondst, omdat je ermee je vreugde in de keuken terugvindt. Maak bijvoorbeeld eens een broodje erwtensoep of pan bagnat. Vind je zen-momenten terug in de keuken. Tijdens het ontbijt of bij de soep. Wees eens lief voor je darmen, eet bietensoep! Mindful koken, wat doe je en niet alleen waarom, want dat is mechanisch, maar waartoe? En zo doende gaat Blumenthal verder met een foerageer salade, want zeg nu zelf: het plukken is toch het of leukst? Wat te denken van chili con carne met chocola. Voor GKT komen er in dit boek heel wat leuke varianten op het geijkte stramien boven tafel. Alles is het waard en voorzien van een kwantum mechanisch stempel.
Is dit een kookboek? Hoe moet je deze vraag beantwoorden? Ik moet het antwoord schuldig blijven, omdat Heston Blumenthal wel degelijk recepten opschrijft. Maar de aantekeningen en het plaatsen in een andere context vergulden het recept met het plezier, dat je in de keuken moet beleven. Zet je zintuigen aan en ga aan de slag met dit kookboek. Een heerlijk kook- en leesboek!
Is dit een kookboek? Avonturen in de keuken. Heston Blumenthal (ISBN 9789464041866) is een uitgave van Fontaine en is te koop voor € 32,99
Over de schrijver: Heston Blumenthal is de meest vooruitstrevende chef-kok van zijn generatie. In 2004 won hij de felbegeerde drie Michelinsterren voor zijn restaurant The Fat Duck. Hij behaalde die onderscheiding in recordtijd. In 2005 riep een internationaal panel van 500 culinair deskundigen zijn restaurant uit tot het beste restaurant ter wereld. Hij is ook eigenaar van Dinner, een restaurant met twee Michelinsterren in Londen en twee pubs in Bray, Berkshire. Ook won hij een aantal prijzen gewonnen voor zijn restaurants, tv-shows en boeken, en in 2006 ontving hij een OBE voor zijn bijdragen aan de Britse gastronomie.
*kwantumtheorie of kwantummechanica gaat ervanuit dat verschillende subatomen gelijk zijn, maar op verschillende plaatsen een ander connotatie krijgen. Ons lichaam zit op het werk aan het bureau, maar onze geest is afgedwaald naar Ibiza. Zijn tranen op een gezicht tranen van verdriet of vreugde? Zonder onderzoek en meer informatie accepteren wij beiden als juist.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Een Gascoons recept van George Sand. Sissy Dudevant, schrijfster en nazaat van baron Casimir Dudevant, de echtgenoot van Aurore Dupin, later George Sand is opgegroeid in de epicurische traditie van deze familie in Gascogne. Een streek in zuidwest Frankrijk, waar het goed eten en drinken is. Uit diverse kookschriften en receptenboeken van haar grootmoeder madame Magné, de baron en George Sand stelde zij een kookboek samen. In de grote boekenzaak van Le Somail inde Aude vond GKT een kookboek met Gascoonse recepten van het echtpaar Dudevant, die haar grootmoeder zorgvuldig bewaard had. Sissy Dudevant ging ermee aan de slag. Het resultaat is een kookboek in 19e-eeuwse stijl met anekdotes en verhalen.
Vandaag een Gascoons recept, dat zij toeschrijft aan George Sand: duiven met verse erwtjes. Het is een stevig landelijk recept. Gereons Keuken Thuis heeft het vertaald en her en der iets aangepast.
Nodig:
6 duifjes, schoongemaakt
150 g Bayonne ham met vet in reepjes gesneden.
1 kg gedopte lente-erwtjes
5 kleine sjalotjes
12 lente-uitjes, de bolletjes ervan
1 el aardappelzetmeel of maïzena
6 ongepelde knoflooktenen
2 gepelde knoflooktenen
1 el dragon
6 el gezouten boter
1 el olie
2 tl zout
2 tl gekneusde peperkorrels
2 el suiker (of minder als je niet zo van zoete erwtjes houdt)
4 el Armagnac
Bereiding:
Verwarm de oven voor op 220° Celsius. Vul de binnenkant van de duifjes met een mengsel van boter, zout, peperkorrels, gepelde en gehakte knoflook en dragon. Verwarm twee eetlepels boter en een el olie in een diepe pan en kleur de duifjes om en om bruin. Snijd de gepelde sjalotjes in kwarten. Voeg deze toe aan het braadvet. Voeg hierna de ongepelde tenen knoflook, Bayonne ham in blokjes en nog wat dragon toe. Bak alles kort aan en blus met 2 el Armagnac en wat water. Doe het deksel op de pan en zet hem in de oven .Laat de duiven ongeveer 25 minuten garen.
Hak de bollen van de lente ui in stukjes. Verhit wat boter in een pan en laat de uitjes snel wat kleuren. Voeg wat zout en peper toe en tot slot de erwtjes met een half glas water, eventueel wat suiker en een el aardappelzetmeel. Breng het geheel aan de kook en gaar de verse lente-erwtjes in ongeveer 10 minuten tot ze gaar zijn. Haal de duiven uit de panen leg deze op een schaal. Dek af om warm et houden. Haal de ongepelde knoflook uit de jus. Roer de gekookte lente erwtjes door de jus met de rest van de Armagnac. Serveer de duifjes direct op de schaal met de erwtjes of per persoon in een diep bord. Geef er stevig brood bij.
Wijntip: Een rode cabernet franc uit Chinon, Loire.
*George Sand et ses recettes gasconnes. Sissy Dudevant. Uitgave van Magasin Pittoresque.
Crème du Barry a la Catalana. Het is zaterdag in 40. GKT is druk in de weer, om alle indrukken en inspiratie te categoriseren voor toekomstige recepten en verhalen, want het was me het weekje wel. De week begon met een wandeling door de wijngaarden rond Cazouls lès Béziers, georganiseerd door Cathy van de aldaar gevestigde gîte Les Yuccas. Over haar gîte en chambre d’hôte was al vaker iets te lezen op GKT. We sloten deze wandeling af met een frisse duik in haar net gevulde zwembad, waarvan de temperatuur 20 graden was. Prima te doen voor ons Nederlanders uit het hoge Noorden Voor Fransen is het te koud.! Woensdagavond werden we door Nederlandse dorpsgenoten hier in 40 verwend met een heerlijk diner in hun fijne knalroze huis. Gastvrouw Asjha schrijft heerlijke verhalen over leven in Frankrijk en Ed is een bijzondere kok. Op het menu stonden gevulde en gebakken sardines, waarbij een fijn glas rosé werd gedronken. Als pièce de résistance was er er seiche à la Sètoise met couscous. Gestoofde pijlinktvis in een pittige mediterrane saus, Een fijn glas wit uit de Languedoc complementeerde het geheel. Na de kaasgang een een glas witte moelleux was het tijd voor de notentaart van de markt hier in 40. Een bijzondere avond om de week in tweeën delen. Op Hemelvaartsdag stapten we in de auto om naar het hoger gelegen Minerve te rijden, een Kathaars dorp met een verdrietige geschiedenis, want in 1210 werden alle inwoners vermoord door de katholieke furie. Ondanks deze vreselijke geschiedenis is de omgeving en het dorp een plaatje, want Minerve ligt als een adelaarsnest in de canyon vaan de rivier de Cesse. Een fijne plek om telkens terug te keren. Ook in de speciale theesalon annex boekenzaak, waar GKT regelmatig boeken en rare ansichtkaarten koopt. La Rayonnante stond vrijdag op het programma voor een foodtour. Perpinya, de Catalaanse stad van Zuid Frankrijk heeft een temperamentvol karakter. Alles aan deze stad is net iets Iberischer dan andere steden in Occitanië. Dat merk je aan de sfeer op straat, de Catalaanse vlaggen en de joie de vivre van de inwoners. En niet te vergeten: het eten! Het inspireerde mij tot onderstaand recept. GKT geeft aan een eerder in mijn kook- en leesboek verschenen crème du Barry een Catalaanse draai. Erbij een glaasje muskaatwijn uit het nabijgelegen Rivesaltes en het weekend kan beginnen. Bon Profit!
Nodig:
4 plakken rauwe ham
250 g aardappels
500 g bloemkoolroosjes
4 dl melk
1 l water
pimentón de la Vera
zwarte peper
zout
30 g boter
olijfolie
1 eidooier
Bereiding:
Kook de bloemkool en aardappels gaar in een liter heet water. Laat het geheel dertig minuten doorkoken. Giet af maar bewaar wat kookvocht. Pureer de bloemkool en aardappels met een staafmixer. Breng op smaak met peper en zout. Doe de crème terug in een pan en voeg de melk toe. Breng op nieuw aan de kook. Voeg de boter in blokjes en pimentón toe. Als de soep te dik wordt kun je nog wat kookvocht toevoegen. Maak op smaak met wat zout en zwarte peper. Leg de plakken Serrano ham op bakpapier en rooster kort in een hete oven. Laat de crème iets afkoelen en klop de eidooier erdoor. Serveer direct in diepe borden met de geroosterde ham en een scheut olijfolie als garnering.
Big Mamma in 30 minuten. De Franse facteur* had zorgvuldig het pakje in de typische Franse boîte à lettres gepropt. Het was een grote verrassing om een vrolijk kookboek van Big Mamma in het kastje aan te treffen. Italiaans koken in dertig minuten. Dat is aan GKT wel besteed ook hier in het zuiden van Frankrijk. En een fijne afwisseling op het menu. Gereons Keuken Thuis kende Big Mamma al van hun vorige boek Big Mamma’s cucina popolare Een verzameling bonte recepten alla Italiana, die door de hippe chefs worden geserveerd in de filialen van deze restaurantketen in o.a. Parijs en Londen. Even een kanttekening, voordat de serieuze Italo-adepten gaan schreeuwen: “Maar dit is helemaal niet echt Italiaans” Daar kunnen we later nog een boom over op zetten, want net als taal evolueert een keuken ook. En Big Mamma weet een grote doelgroep aan te spreken. Met Italiaans eten in een modern internationaal jasje. En ze brengen het met humor, getuige de fotografie en kleurstelling. GKT wordt hier vrolijk van onder de mediterrane zon.
Big Mamma bevat snelle recepten, die je in dertig minuten op tafel zet. Dat is fijn, want dan heb je ook nog tijd over om in bad te gaan voor je date verschijnt of je gasten komen. De tijdswinst kun je ook gebruiken, om je wijnkleder eens grondig te inspecteren op de te drinken wijnen bij de gerechten uit dit boek. En dat hoeven niet per se Italiaanse wijnen te zijn, getuige het ruime aanbod hier in Pays d’Oc. Wil je wel Italiaanse wijn, in het boek staan de 10 favoriete wijnen van de koks van Big Mamma.
Big Mamma in 30 minten volgt het stramien van de Italiaanse maaltijd. Dus tips voor de aperitivo, antipasti, pasta en rijst, hoofdgerechten en cotorni. Natuurlijk ontbreken de pizza’s niet, noch de dolci. Het boek sluit af met snelle basisbereidingen. De chefs vertellen hun geheimen, om tijd te winnen, geven tips over de keuze voor goede basisproducten en dan kun je aan de slag met de recepten, zoals arancini voor bij je aperitivo, kikkererwten beignets of een burratina turner, sexy gepaneerde burrata als antipasto. Ondertussen stappen de Big Mamma chefs ook nog in bad voor de foto en maken ze het recept van Filippo voor gegrilde prei met stracciatella. (recept vind je hieronder. Bij de pastagerechten mag de rigatoni all vodka anni 80 niet ontbreken en als secondo serveert Big Mamma scaloppine met fontina en gekookte ham. Dat is iets anders dan saltimbocca all Romana. Heel bijzonder vin dik de panna Wintour, een ode aan de wereldberoemde fashionista met de smaken van verveine en citrus. Dit dessert wordt geserveerd in een halve citroen.
Big Mamma in 30 minuten is en kleurrijk kookboek om vrolijk de zomer mee te starten. GKT gaat aan de slag met de antipasto van gegrilde preien. En alle tijd, die je overhoudt met deze snelle recepten, kun je gebruiken om op het strand te vertoeven. Of je kunt in bad gaan natuurlijk.
RECEPT: Prei grigliati met dressing en stracciatella.
Nodig:
4 middelgrote preien
125 g stracciatella, gescheurde mozzarella geklopt door room
50 g geroosterde hazelnoten
handvol verse kruidenblaadjes (kervel, munt, dille en basilicum
geraspte schil van een hele citroen
peper & zout
Voor de vinaigrette
20 ml extra vièrge olijfolie
2 el witte wijnazijn
dragon gehakt
1 tl grove mosterd
1 rode ui gesnipperd.
Bereiding:
Klop alle ingrediënten voor de vinaigrette in een kom krachtig tot een stabiele emulsie. Was de preien in koud water, leg ze op een bakplaat. (GKT gebruikt hiervoor Occitaanse plancha om te grillen)en bak ze voor minstens 20 minuten in een oven, die is voorverwarmd op 200° Celcius. Haal de preien uit de oven en laat ze 5 minuten afkoelen. Verwijder, zodra ze op kamertemperatuur zijn de buitenste laag van de preien. Maak in elke prei een inkeping over de volle lengte. Schenk hierin een laagje vinaigrette en voeg de stracciatella toe, Bestrooi met geroosterde hazelnoten. Garneer het geheel met de gehakte verse kruiden en citroenrasp.
BIG MAMMA in dertig minuten. De snelle Italiaanse keuken. (ISBN 9789461432957) is een uitgave van GoodCook en is te koop voor € 32,50
*facteur = postbode
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Découvertes in Pays d’Óc. De lente 2023 was druk voor Gereons Keuken Thuis.. Met het betrekken van een nieuw/oud dorpshuis in een mooi Occitaans dorp. Kennismaking met vele nieuwe mensen, Frans of uitwijkeling. Het ontbotten van de wijngaarden in de omgeving. Elke keer een heerlijk rit door een zee van jong groen. De velden staan vol klaprozen De hoge bergen in het achterland met het laatste restje sneeuw. Ontdekkingen in huis, die aandacht behoeven, omdat het nu eenmaal eeuwen oud is. GKT heeft heel wat brico’s* van binnen en buiten gezien. Verbazingwekkend hier in Sud de France is de vriendelijkheid en behulpzaamheid van de mensen. Dat uit zich in een praatje op straat of bij de bakker. Een mooi veldboeketje op de trap met een hartelijk briefje. Of een gezellige apéro*, waarvoor je spontaan wordt uitgenodigd. Heel aimabel, als de harde gesuikerde toplaag van de crème brûlée overgaat in de zachte vanillepudding eronder. Inburgeren is een makkie. De veel gehoorde slogan “Jammer dat er Fransen wonen” gaat helemaal niet op.
Ontdekkingen doet GKT hier dagelijks, onderweg naar Capestang voor de boodschappen, tijdens een bezoek aan een museum in Béziers, een hernieuwde kennismaking met de Catalaanse stad Perpignan of tijdens een gezellig diner met Franse vrienden. Het is een fijne vorm van inburgeren hier in de campagne. GKT bezocht de coöperatie van Saint Jean de Minervois, een dorp, dat bekend i som zijn dessertwijnen, gemaakt van muscat. Ook trof ik daar rood aan onder het label Patrick “born to be alive” Hernandez. Zijn tekst is omgezet in born to be a wine.
Een heel speciale avond werd georganiseerd door Valérie Castan, een bio wijnproducent uit Cazouls les Béziers. Dit domaine timmert al dertig jaar aan de weg met biologische wijnen. Naast de cave bestaat het pand van Castan ook uit een museum, dat je mee op reis neemt door de jaarcyclus van de wijnboer. Tussen de museumstukken werden wit, rood en rosé geproefd, vergezeld van heerlijk lokaal en biologische eten, dat was klaargemaakt door een kok uit Béziers. De gezellige avond eindigde met een speciale cuvée*, de Cartagène uit hun eigen solera*. Valérie benadrukte, dat zij het belangrijk vindt, om onze planeet mooi door te geven aan volgende generaties. Zeker na deze droge winter en voorjaar belangrijk, want de wijnboeren krijgen het vanwege watergebrek moeilijk dit jaar. Mocht je deze zomer in de Languedoc verkeren, is een bezoek aan dit museum en wijnbedrijf een aanrader.
Het is lente, dus er zijn erwtjes. Net als asperges een lentegroente in Frankrijk. Vers verkrijgbaar op de markt van Quarante op woensdagochtend. Geteeld op biologische wijze door een jonge vrouw uit de omgeving. Verse erwtjes zijn in de regel van maart tot en met juni verkrijgbaar. In een Frans kooktijdschrift las ik een spread over de geneugten van deze kleine groene rakkers. Hieronder staat een recept voor erwtjes op zijn Frans.
RECEPT: petits pois à la française*
Nodig:
1,4 kg verse erwtjes in hun peul, levert ongeveer 500 g verse erwtjes op
2/3 lente uitjes, niet die dunne zoals in Nederland, maar met een duidelijke ui aan de onderkant
2 slaharten van romaine sla, in het Frans heten deze sucrine
80 g boter
2 dl gevogelte- of groentebouillon
4 takjes kervel
1 tl suiker
zout & peper
Dop de erwtjes en was ze. Haal de buitenste schil van de lente-uitjes en snijd het groen deze in ringetjes van ongeveer 2 cm. Snijd de bol in vier partjes. Snijd de slaharten in vier stukken. Verhit 80 gram boter in een pan, voeg de uien en slaharten toe en bak deze kort aan. Laat het geheel zo’n 5 minuten bakken. Blus af met de bouillon en voeg de erwtjes toe. Kook de erwtjes ongeveer 15 minuten. Maak op smaak met zout en peper. Haal met een schuimspaan de groente uit de pan en kook het vocht in. Voeg desgewenst nog wat boter toe. Verwarm de erwtje hierna nog even mee en serveer direct met gehakte kervel.
Bij deze traktatie drinkt GKT een witte IGP viognier uit de Pays d’Oc.
Binnenkort meer découvertes in Pays d’Óc op GKT.
NB: Brico’s zijn bouwmarkten, apéro is een afkorting van appéritif, een borrel en cuvée de naam van een speciale tank of vat met een bijzondere wijn. Het solera systeem wordt gebruikt in Spanje om verschillende jaargangen van wijn te blenden. Muguet zijn lelietjes van dalen en brengen al sinds 1561 geluk op 1 mei. Het recept voor erwtjes vond ik in het mei/juni nummer het tijdschrift Régal.
Smaakpalet van de Lage Landen. In de herfst zou je eens een wandeling moeten maken over de grachten van Amsterdam. Tegen de schemering gaan in de grote huizen het licht aan en toont zich de splendeur van de 17e eeuw. GKT probeert zich dan altijd voor te stellen hoe dat 350 jaar geleden geweest moet zijn. Wie waren die mensen, hoe woonden ze, waardoor waren zij zo rijk geworden en wat aten zij? Beschilderde plafonds met allegorische taferelen, spiegels en veel kunst. Jazeker in deze gouden eeuw liet men graag zien, dat men goed aan de handel verdiende in Amsterdam. Deze stad en andere Nederlandse steden beleefden in de 17e eeuw een groeispurt door de economische wind, die de Hollanders meezat. Dat lieten zij graag zien. Een buitenlandse gast vermeldt, dat er geen stuk muur meer was te zien door de verzamelwoede. Alles hing vol met schilderijen er waren poppenhuizen voor de dames des huizes en mooi Delfts blauw servies, chine de commande.
Waar wil ik naartoe met deze inleiding? In deze eeuw ontstond er in de Lage Landen een genre stillevens, waarop de schilder in opdracht van de koopman een tafel of tableau maakte met de heerlijkste ingrediënten en spijzen. Schilderijen vol symboliek, die ons nu in de 21e eeuw een duidelijk beeld geven, van wat men at in de !7e eeuw. Janny van der Heijden, de schrijfster van dit mooie “must have” boek is altijd al gefascineerd geweest door deze “food” stillevens en ging op onderzoek uit. Vijf jaar werkte zij aan deze geschiedenis van de Nederlandse eetcultuur. Een melting pot, want behalve de verse waar, die dagelijks was te vinden op de verschillende markten in Amsterdam, brachten Joodse immigranten, Franse Hugenoten en andere inwijkelingen hun eetcultuur mee naar deze boomtown. Voeg daarbij de macht, die de VOC had, nadat zij de internationale specerijenhandel van de Portugezen hadden overgenomen en het beeld is compleet. Dat moesten de rijk geworden kooplui laten zien.
Smaakpalet van de Lage Landen neemt je mee in meer dan drie eeuwen geschiedenis. Janny van der Heijden wil in dit boek aantonen, dat wij in Nederland een indrukwekkende eetcultuur hadden, die na het begin van de 18e eeuw door economische malaise wat taande, maar desalniettemin doorleeft op de vele stillevens, die zijn overgebleven. Met oesters, als allegorie voor sensualiteit in het calvinistische Nederland. Groenten uit de eigen moestuin à la Française, want je kon simpelweg niet zonder buiten in de zomer wanneer de grachten stonken en de stad klef was. Naast alle algemene impressies gaat Janny in op het werk in de keuken (Ga eens kijken in de musea van Loon of Willet Holthuysen), de producten, het verschil tussen arm en rijk. (vergis je niet er was ook veel armoede en honger) en de handel. Er is een grote rol weggelegd voor specerijen. GKT kent een schilderij in het Rijksmuseum, waarop in krantenpapier gerolde maatjes peper zijn te zien. Een statussymbool. En zo danst Janny langs eten, kunst en art de vivre in 350 jaar Nederlandse geschiedenis.
Smaakpalet van de Lage Landen laat tevens zien, dat er in de zin van beeldcultuur niets nieuws onder de zon is. Food als lifestyle-bepaler, de influencers heden ten dage weten er met hun smartphone ook raad mee. (GKT incluis) Een soort ik eet, dus ik ben! (vrij naar Descartes) Is er iets veranderd? Welnee! En dit mooie boek van Janny van der Heijden neemt je mee terug in de tijd van de dis aan de grachten. Gereon Keuken Thuis zou zo willen aanschuiven als hij op een herfst avond in midden 17e eeuw kon aanschuiven. Smaakpalet van de Lage Landen is een cornucopia van wat er op Hollands eetgebied was en is te beleven. Een compendium, dat elke foodie, die geïnteresseerd is in geschiedenis, absoluut moet hebben. Het krijgt een fijne plek in Gereons Kookboekenhoek. Dat is zeker!
Smaakpalet van de Lage Landen. Janny van der Heijden. (ISBN 9789038807522) is een uitgave van Nijgh & Van Ditmar en is te koop voor € 49,99
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
De keuken van Guy de Maupassant. Normandië in de 19e eeuw. Een plek, waar schrijvers als Guy de Maupassant graag neerstreken in de zomer, om getuige te zijn van de pleziertjes van de beau monde, die badplaatsen als Cabourg, Trouville en Cherbourg bevolkte. In deze époque ontstond een verfijndere Normandische keuken. De Maupassant hield van de cuisine van zijn geboortestreek. Schrijver Gérard Bardon, chef van de Almanach Normand, stelde op basis van verschillen keukenschriften een boekje vol Normandische gerechten samen, die zomaar op tafel konden staan bij Guy de Maupassant en zijn tijdgenoten. Een boek vol traditionele smaken uit het land van zeevruchten, appels, room en calvados, die een bijdrage leveren aan het culinaire patrimonium van Frankrijk. GKT heeft een recept voor demoiselles de Cherbourg uit dit kookboekje vertaald en iets aangepast, want de ingrediëntenlijst klopte niet geheel. Daar moet je dan gewoon creatief mee omgaan.
GKT vond dit boekje op de leuke culinaire afdeling van de mega boekenzaak in het gehucht Le Somail aan het Canal du Midi. Een aanrader voor een uitstapje vanaf de stranden van de Languedoc.
RECEPT: Demoiselles de Cherbourg.
Nodig:
16 langoustines
75 cl droge witte wijn
1 blik tomaten blokjes
2 uien
50 g crème fraîche
1 takje tijm
2 laurierblaadjes
1 tl kerriepoeder
dille
zout en peper
Bereiding:
Maak een court bouillon van de witte wijn en een gelijke hoeveel water, waaraan de tomatenblokjes uit blik toevoegt. Voeg de gesnipperde uien toe, zout & peper, kerriepoeder, tijm, laurierblaadjes en dille. Laat het geheel zeker een half uur koken met een deksel op de pan. Roer de court bouillon regelmatig door. Voeg de langoustines toe en laat deze 10 minuten meekoken. Haal de langoustine hierna uit de pan en dek ze af om warm te houden. Zet het vuur hoger en kook de court bouillon in. Doe een halve liter jus in een kleine steelpan en roer de crème fraîche er doorheen.. Serveer de langoustines in een diep bord met de saus.
Gereons Mag art de vivre editie. GKT is neergestreken in een dorp de Hérault, een stukje Zuid Frankrijk met in het voorjaar velden vol rode klaprozen en ontbottende wijnstokken. Op elke hoek valt hier wat nieuws te ontdekken. Deze editie van Gereons Mag wil daar wat art de vivre aan toevoegen, met recepten van Marcelo Ballardin, Oded Oren en een feestelijke Napoléon taart. De dorstige mens wordt gelaafd met de bio rosé van Mouton Cadet. (die ik overigens ook hier bij de lokale supermarkt aantrof) Dit wil niet zeggen, dat er geen lokale wijnen worden gedronken, want de Hérault is het hart van het grootste wijngebied ter wereld, met een keur aan prachtige wijnen. Op 11 mei gaat GKT hiervoor naar domaine Castan, een bio wijnproducent, die in de zomermaanden speciale wijnspijsavonden organiseert. Dus mocht je in de buurt van hun domaine op vakantie zijn.
De art de vivre editie staat ook in het teken van het voeden van de geest. Het mooie boek Smaakpalet van de Lage Landen van Janny van der Heijden ging mee op reis en ligt nu in afwachting van recensie op het nieuwe Franse werkbureau van GKT. Ik ging op bezoek in Cazouls, een heerlijk Occitaans dorp, centraal gelegen tussen de wijngaarden en de Middellandse Zee. Hier kun je verblijven in de gîte of de chambre d’hôtes van gastvrouw Cathy.
Speciaal ter gelegenheid van de nieuwe tentoonstelling van Johannes Vermeer in het Rijksmuseum maakte Ingrid Larmoyeur van vinissima digitale schilderijen met behulp van kunstmatige intelligentie (AI art, ofwel artificial intelligence art). Zij zegt hierover: “Ik heb in dit geval naast wat trefwoorden als “green pink and purple”, “detailed” en “digital painting” als thema opgegeven: “A cosy dinner at home with two women, in the style of Johannes Vermeer”. Een leuk experiment, dat GKT ook een keer gaat proberen.
Recept uit OAK: Bloemkool met miso.
Dit bloemkoolgerecht is bij OAK een vegetarische klassieker geworden. Mensen verwachten niet , dat bloemkool een spannende groente is en zo vol smaak zit. Een prima gerecht om zelf thuis te maken.
Nodig:
1 bloemkool
350 g dashi:
2 l water 60 g gedroogde kombu ( Japans bruinwier)
50 g mirin
50 g rijstazijn
200 g boter
voor het misoglazuur:
100 g zoete miso
100 g sojasaus
100 g sake
100 g mirin
25 g suiker
Bereiding:
Maak eerst de dashi. Breng 2 liter water aan de kook in een grote pan naar een temperaturr van 70 graden. Leg vervolgens de kombu in het water en laat 45 minuten in het water van 70 graden weken. Giet de kombu door een zeef. Meet 250 ml van de vloeistof af. Voeg de mirin, rijstazijn en boter toe en mis alles tot een gladde massa. Laat de dashi afkoelen en bewaar deze in een afsluitbare pot in de ijskast.
Laat in een grote pan met voldoende water de bloemkool zachtjes koken tot hij zacht, maar niet helemaal gaar is. Haal de bloemkool uit de pan. Leg hem in een braadslee. Verwarm de oven voor op 200 graden en zet de braadslee met de bloemkool in de oven tot hij helemaal gaar is. Zet de bloemkool hierna apart.
Zet voor het garnituur een pan met de zoete miso, soyasaus, sake, mirin en suiker op een matig vuur. Roer goed door en zet het vuur lager totdat het mengsel een mooie glns heeft. Zet de bloemkool 8 minuten in de oven (nog steeds op 200 graden), om weer warm te worden en bdruip hem elke twee minuten met de warme misoglazuur. Leg de bloemkool daarna op een grote serveerschaal. Verwarm de eerder gemaakte dashi en geef deze bij de bloemkool.
Wat doet kaas uit het Brabantse Alphen in de Languedoc? Onderweg naar het Zuiden neemt GKT altijd een picknick mee, om die tijdens de lunch te verorberen bij een mooie stek, zoals bij de brug van Eiffel in het departement Cantal. Gelukkigerwijs lag in de ijskast nog een stuk gietenbrie van Brabantse kaasmaker Alphenaer. Prima op brood. By the way, het laatste stukje diende bij aankomst in de Languedoc als afsluiting van de eerste maaltijd. Meer over de familie De Jong lees je hier.
In mijn ogen, de nieuwe dichtbundel van Jan- Simon Minkema. Creatieve duizendpoot Jan- Simon schreef een bundel, geïnspireerd op zijn muze George. Kan een man een muze zijn? “Jazeker!” De gedichten, die de schrijver wijdt aan zijn muze spreken voor zich. Een dichtbundel, zwarte kaft, met foto’s van zijn muze in pak en als bokser. Eén foto is van de hand van René Zuiderveld, de andere foto is van Hans Schellevis. Welke foto mogen jullie raden na lezing van de mooie gedichten.
GEDICHT uit In mijn ogen:
TEDERHEID.
Ik heb een woordje ingepakt
In kleurig cadeaupapier
Het straalt vooral bij oogcontact
Het schenkt liefde en plezier
Pak uit, deel uit, aan wie je wil
Mij heeft het dapper gediend
En is het leven koud en kil,
Houd dan tederheid te vriend.
Napoleon taart. GKT heeft het al enkele keren over het boek Het plezier van echt goed koken van Alice Zaslavsky gehad. GKT wil je dit recept voor een feestelijke mille feuille niet onthouden.
Nodig:
1 rol bladerdeeg van 375 g in delen geknipt
500 ml slagroom
100 g mascarpone
2 bakjes van ongeveer 150 g kant en klare caramel of caramel beurre salé de Bretagne uit een pot.
1 tl vanille pasta of essence
snuf sel de Guérande vlokken
geroosterd amandel schilfer
poedersuiker
Bereiding:
Verwarm de oven voor op 200 °C. Bekleed één of twee bakplaten met bakpapier en zet een of twee bakplaten als reserve opzij. Leg de uitgerolde plakken bladerdeel op de bakplaten, zonder dat ze elkaar overlappen. Prik met een vork gaatjes in het deeg. Leg een vel bakpapier en dek het bladerdeeg af met een bakplaat. Het bladerdeeg zal willen rijzen maar wordt hierdoor gehinderd en blijft plat.
Bak het bladerdeeg in het midden van de oven gedurende 30 minuten Haal de bovenste bakplaat en papier weg, Keer het bladerdeeg om en bak nog gedurende 10 minuten of tot je ziet, dat het helemaal goudbruin is gebakken. Haal het bladerdeeg uit de oven en laat het helemaal afkoelen.
Klop ondertussen de slagroom en mascarpone tot zachte pieken. Voeg hierna de caramel salé, vanillepasta en zout toe en klopt tot het mengsel stijf is. Snijd met een kartelmes zorgvuldig de randjes van het afgekoelde bladerdeeg af en snijd het bladerdeeg in drie gelijke stukken. Leg een stuk bladerdeeg op een platte schaal en schep hier iets minder dan de helft van de banketbakkersroom op. dek af met een tweede plak bladerdeeg en herhaal de laag banketbakkersroom end dek deze opnieuw af met bladerdeeg… Bewaar een beetje room voor een toplaagje. Rooster de amandelschilfers, laat afkoelen. Bestrijk het bovenste laag met wat banketbakkersroom en strooi hierover gelijkmatig de amandel bestrooi het geheel met poedersuiker. Zet de taart hierna minimaal een nacht in de ijskast.
Mouton Cadet, bio rosé, die ik proefde tijdens de culiperslunch. Van dit bekende huis uit de Bordeaux is nu ook in Nederland hun bio rosé te krijgen. Overigens spotte GKT deze rosé ook in de supermarkt in Capestang. Laat de zomer maar komen! Meer vind je op de site van Bordeaux wijnen.
Smaakpalet van de Lage Landen. Janny van der Heijden dook in de wereld van stillevens en onze Nederlandse culinaire cultuur. Een boek waar zij jaren aan heeft gewerkt. Stel je voor de boomtown Amsterdam in de zeventiende eeuw. Het gonsde op markten, de grachten en in de pakhuizen. De burgerij werd rijker en rijker en liet dit graag zien aan anderen. Het genre stilleven van gedekte tafels met een keur aan heerlijk eten kwam à la mode. Ach, is er iets veranderd met alle influencers, die dagelijks hun maal posten op social media? Janny onderzocht de wereld van deze schilderijen en wat deze beelden zeggen over de Nederlandse culinaire cultuur. Een verrassing dit boek. Ook in de 17e eeuw kwamen producten van heinde en verre en dat liet de burgerij van Amsterdam graag zien. Er valt veel uit te leren en te verhalen, maar daarover in mei meer op GKT.
Saladepitten uit de foodybox. Het was handig gebleken, de pitten van Good 4 U mee op reis te nemen. Ideaal voor over een Occitaanse salade. GKT gebruikte Garlic & Herbs versie. Prima product voor luie momenten en om je salade aan te maken.
Chambre d’hôtes les Yuccas. In het najaar van 2022 verbleef GKT een lange tijd in de charmante gite van gastvrouw pur sang Cathy in Cazouls lès Béziers in de Languedoc. Een petit coin du paradis, zoals je dat in mooi Frans zegt. In februari 2023 had GKT wederom deze gîte geboekt, maar helaas op de avond van aankomst was deze nog bezet. Pas de soucis, inmiddels heeft het huis van de gastvrouw ook een fijne gastenkamer, ingericht met smaak door een bevriende brocanteur uit Béziers. Na een copieuze fondue vigneronne, sliepen wij heerlijk in deze chambre d’hôtes. Een aanrader. Boeken kun je via Airbnb of Booking.
Wijn uit de Lage Landen. Een reis langs de wijnmakers van Friesland tot ver in het Vlaamse Heuvelland. Bevlogen producenten zijn dagelijks bezig om in de weerwil van de uitdagingen van het klimaat van de Lage Landen mooie en vooral drinkbare wijnen te maken. En dat doen ze niet zonder succes! Meta van den Boomen schreef er een boek over. Zij geeft een gezicht aan deze beroepsgroep en gaat in op de smaken van de wijnen uit de Lage Landen. Van wijngaard, terroir tot druivenras, duurzaam of niet en het proces van wijn maken in de kelders. Begin deze zomer lees je over dit boek meer op GKT.
LILLET apéro. Met dit aperitief uit de Bordelais ging GKT aan de slag voor een cocktail à la pulpe de clémentine.
Nodig:
5 cl Lillet rosé
10 cl tonic (light)
1/2 mandarijn gepureerd en gezeefd
1/2 mandarijn rest in geschilde partjes
salie
Bereiding:
Pureer de halve mandarijn met de staafmixer en zeef het sap door een theezeefje. Goed doordrukken voor de vezels. Schep de puree in een glas en vul aan met ijsblokjes. Giet 5 cl Lillet rosé in het glas en schenk hierover de tonic light of wat GKT persoonlijk lekkerder vindt bruisend mineraalwater. Garneer met een takje salie uit het veld en een geschild partje mandarijn.
RECEPT:Chraime saus uit OREN.Libische smaakmaker. chraime is een traditioneel Libisch visgerecht. Het woord chraime betekent pittig en deze saus past bij alles wat gegrild is en bij wat structuur en een beet heeft.
Nodig:
3 ½ el plantaardige olie
20 g knoflooktenen geraspt
1 ½ el zoet paprikapoeder
1 el gemalen komijn
1 ½ gemalen karwijzaad
1 tl pittig chilipoeder
1 tl fijn zeezout
125 g tomaten puree
400 ml water
25 ml citroensap
Bereiding:
Verhit de olie 2 4 3 minuten in een pan op een matig vuur. Fruit hierin gedurende drieminuten de geraspte knoflook. Voeg de paprikapoeder, komijn, karwij, chilipoeder en zout toe en draai het uur laag. Bak 3 tot 4 minuten rustig door, terwijl je roert. Voeg de tomatenpuree toe en blijf nog 2 minuten roeren. Roer een derde van het water erdoor, dan nog een derde en tot slot de rest van het water. Laat de saus hierna 35 minuten koken, tot hij scherp en kruidig is en de specerijen niet meer rauw smaken. Draai het vuur uit en maak de saus af met het citroensap. Laat de saus afkoelen en schep om in een schone pot.
Tot slot in deze editie van Gereons Mag, art de vivre editie:
Een nieuwe tentoonstelling in Het Van Gogh Museum. In het museum, dat dit jaar zijn 50 jarig jubileum viert, is vanaf 12 mei een grote tentoonstelling te zien over de laatste maanden van het het leven van Vincent van Gogh, Hij woonde tot zijn dood in 1890 in Auvers sur Oise. Een hele productieve periode, waarin hij zijn grootste meesterwerken maakte, zoals het beroemde Korenveld met kraaien. Meer informatie vind je hier.
Van Gogh in Auvers. Zijn laatste maanden is te zien van 12 mei t/m 3 september 2023.
De volgende editie van Gereons Mag komt vanaf het Noordzeestrand, alwaar in juni de alfresco zomer van start gaat. Stay tuned!
.
Noot: De art de vivre editie van Gereons Mag werd mede mogelijk gemaakt door Terra Publishing, Lannoo,, Van Gogh Museum Amsterdam, Janny van der Heijden, Mouton Cadet, Jan-Simon Minkema, OAK, Kroonophetwerk,, GoodCook, chefkok Marcelo Ballardin, Côté SUD magazine, gite Les Yuccas, Cathy Baudet cuartero, Musée Fayet, Tourisme Béziers Méditerranée, gereonskeukenthuis-archief, Lillet, Pitch PR, Oded Oren, Ingrid Larmoyeur, Alice Zaslavsky en Gereons E&W.. Alle producten, boeken en andere zaken werden mij als samples gestuurd door de uitgeverijen, pr bureaus en producenten. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Reacties laden....
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.