BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood. Brood, bakkers en geschiedenis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Net als brood met politiek verbonden is. Dat wisten de Romeinse senatoren al. Panem et circenses. Hoe win je de gunsten van het volk en hoe houd je ze in toom? Verderop zie je vaak revoltes ontstaan bij het niet verkrijgbaar zijn van brood, zoals in Parijs in de 18e eeuw of niet zo heel lang geleden in Tunesië, waar de verhoging van de prijs van brood leidde tot vele grote demonstraties. Tegenwoordig mikken we rustig heel wat brood weg. In onze tijd heeft brood niet meer de rol van grote koolhydratenverschaffer, terwijl dat eeuwenlang wel het geval is geweest. Tot ver in de 19e eeuw was brood het hoofdbestanddeel van het dagelijks dieet. Een geschiedenis van bakkers en brood moest er komen, vond schrijver Peter Scholliers, gewezen hoogleraar sociale geschiedenis aan de VUB in Brussel. De schrijver was op zoek naar het verband tussen voedsel, in dit geval brood, en de verschillen in de maatschappij door de geschiedenis heen.
Brood was in de geschiedenis geen sinecure, want overal werden er strenge en strikte prijsmechanismes gehanteerd. En dan te bedenken, dat het meeste brood in de Lage landen niet van tarwe werd gemaakt, maar van rogge en gerst. De rijken hadden het privilege van wittebrood. Wie weet, maar dat is een gok, besefte daardoor Marie Antoinette niet, dat Parijs honger leed door de afwezigheid van brood. De tijden veranderden en in de 20e eeuw werd wit brood voor iedereen beschikbaar. Zeker na WOII. Nederland werd toen getrakteerd op Zweeds brood. Letterlijk een geschenk uit de hemel. Maar de tijd stond niet stil, op de baren van de seventies werd de vraag naar vezelrijker, dus bruin brood weer sterker. Industrieel wit brood werd ineens gezien als goedkoop en niet gezond. Gereons Keuken Thuis kan zich nog de reclames herinneren van Tarvo, waarin bruin brood ineens werd aangeprezen als een gezond alternatief. Met succes, want bruin brood was de norm in de jaren tachtig en negentig.
Brood. Zelfs de overheid bemoeide zich ermee. In de 21e eeuw gaat het bergafwaarts met brood, omdat allerlei fit & health goeroes deze koolhydratenbom in de ban deed. Keto- en lowcarbdiëten werden de rigeur. En wat de denken van glutenvrij? Dus brood en pasta moesten vooral worden vermeden. Groentevarianten kwamen in opkomst. Inmiddels is het weer zo, dat her en der weer ambachtelijk bakkers hun kennis en kunde inzetten voor het dagelijks brood. Zonder allerlei broodverbeteraars en smaakelementen, die je vaak in supermarktbrood aantreft. Gereons Keuken Thuis vindt dat een heerlijke ontwikkeling, want ad fundum ben ik een broodklant. Bij elke maaltijd.
BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood is een must read voor iedereen, die wat verder wil kijken dan het voedingsmiddel zelf. Schrijver Scholliers zet fijn uiteen, hoe je de huidige wereld kunt begrijpen door de kern van de zaak centraal te plaatsen. BROOD vormt uitstekende kost voor de dagelijkse maaltijd maar is ook studievoer voor culischrijvers en foodbloggers, die de context willen weten van voedsel. en maatschappij.
BROOD, een geschiedenis van bakkers en hun brood. Peter Scholliers. (ISBN 9789460019289) is een mooie uitgave van Vrijdag en is te koop voor € 24,95.
Peter Scholliers (1953) was hoogleraar Geschiedenis. Hij onderzocht de geschiedenis van sociale ongelijkheid, levensstandaard, voeding, lonen en prijzen, en de materiële cultuur van 1800 tot vandaag. Eerder publiceerde hij Arm en rijk aan tafel en Geschiedenis van de ongelijkheid.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Ondeugende balletjes en zinderende verhalen over een dame, die in een restaurant een jonge chefkok scout, die in haar ogen nog heel wat kan leren over de ultieme balletjes. Want wat zij tijdens het voorspel proeft smaakt naar karton. Dat kan anders als ze de wat verlegen kok uit de keuken ziet komen. het spel kan beginnen, hij met zijn behaaglijke recepten zij als strenge, maar ook liefdevolle mentrix. In het kookboek Vijftig tinten balletjes bundelden kok Stefaan Daeninck, culinair journaliste Debbie Brackez en fotograaf Bart van Leuven zinnenprikkelende verhalen, foto’s en recepten. De titel vindt Gereons Keuken Thuis niet bijster origineel, maar never judge a book by it’s cover. De verhalen, recepten en het beeld maken dit meer dan goed.
foto: de mooiste zoenen.
“Haar hart maakte voor het eerst sinds lange tijd een sprongetje, toen ze besefte, welke mogelijkheden in deze situatie verscholen lagen. Wat zou ze deze jongen veel kunnen leren! Ze kon zijn mentor worden, hem met haar ervaring helpen om beter te worden in wat hij deed. Een misschien, héél misschien… kon hij dan degene worden, die haar ultieme verlangen zou bevredigen. Geheimzinnig glimlachend keek ze hem aan. Heb jij ballen aan je lijf, jonge kok?”
foto: gevulde bolcourgette.
De toon is gezet en in het boek gaan de dame en de jonge kok aan de slag met vele varianten ondeugende balletjes, die goed smaken. Hij begint als groentje en maakt voor haar een gevulde bolcourgette met tomaat, gevolgd door Luikse ballen of ballen uit het Antwerpse met kersen. Gehakt gekneed al verleidelijke massage, zacht liet ze hem voelen hoe hij de vleessubstantie in zijn uiteindelijke vorm kneedde. Recepten uit heel Europa, van Italiaanse balletjes uit Verona tot kötbullar uit Zweden passeren de verleidelijke revue. Hete pepers, mals geslagen vlees, gemarteld met een spiesje. Deze dame weet haar jonge kok te dresseren en te plooien. Ze zet hem in vuur en vlam. Net als de hete vlammen die als het ware de pan likken terwijl de ballen dichtschroeien. En zo gaat Vijftig tinten balletjes verder met groenten, voor gangbang-balletjes en speelse arancini. Het zilte nat komt voorbij. Gestoomde gedachtes in het groen, tegen de stroom in met vele lekkere balletjes uit de zee.
foto: Oostduinkerkse balletjes.
Gevulde ondeugende balletjes komen aan bod. Bitterballen, kroketjes van Oostduinkerkse garnaalvissers te paard of de lekkerste dolma’s, de jonge kok leek het te leren van de dame. Tot slot het zoet, een coupe Dame Blanche om te delen, het zout op zijn huid en als klapstuk de beste zoenen sinds lang. Oh la la, wat een mooie originele recepten ontstaan er door de liaison van de dame en de jonge kok. In een heel fijn kook- en leesboek. Ondeugende balletjes, verhalen en mooie stijlvolle fotografie. De dame heeft de jonge kok goed opgevoed en zal nooit meer de naar karton smakende gehaktballetjes uit zijn keuken proeven. Vijftig tinten balletjes is een kookboek, dat op een zondagochtend als deze, een glimlach op je snuit tovert.
Vijftig tinten balletjes. Stefaan Daeninck, Debbie Brackez en Bart van Leuven. (ISBN 9789481472234) is een uitgave van Lannoo en kost € 20,99.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Kerstrally 2020, de laatste loodjes. Het is een bijzondere tijd met een tweede lockdown, hetgeen voor velen betekent, dat kerst wat uitgekleder is dan we andere jaren gewend zijn. Dat geldt ook voor Gereons Keuken Thuis. Niet alleen vanwege Covid-19, maar ook vanwege andere verdrietige gebeurtenissen dit jaar. Toch ga ik er wat van proberen te maken. De Eerste Kerstdag starten met een stevig ontbijt van eieren (die lust ik niet), worstjes, witte bonen in tomatensaus en spek. Daarna het strand onveilig maken, om met rode konen weer naar binnen te gaan voor thee, al dan niet met een taartje. En een lekkere stapel leesvoer, van kookboek tot interieurmagazine. Einde dag volgt de apéro met bubbels en een knabbel, daarna kerstkonijn comme d’habitude. Eigenlijk niets nieuws onder de zon. Het dessert is in dit speciale jaar poire belle Hélène. Gereons Keuken Thuis gaat ervan genieten en hoopt dat jullie dat ook doen. Fijne Kerstdagen.
Kerstrally 2020, de laatste loodjes. Een last minute parade met nog wat leuke dingen voor de kerstdagen of tijdens de lange lockdown tot 19 januari.
Smaak, de keuken van Yerba. Onlangs plofte in Gereons Keuken Thuis het chique boek SMAAK over de plantaardige keuken van Yerba op de mat. Walter kookt de sterren van de kersthemel, alles plant based, en speciaal voor jullie maakte hij een kookdemo over bietengnocchi. SMAAK is uitgegeven door Terra Publishing. Hier zie hem koken: webinar Yerba
foto: boeken voor het nieuwe jaar.
Meisjes van de Moestuin. Op hun blog vind je een leuke actie. Zij delen zaden uit. “Dit jaar is alles anders. Vanwege een rondwarend virus zit iedereen met vierkante ogen achter een computer. Werken, vergaderen, afspraken. Alles en iedereen is op afstand. Omdat ze vastbesloten is niet ziek te worden, komt het Meisje ook niet graag meer in de stad. Veel te veel mensen, veel te veel gedoe. Ze zit dus zelfs voor het kopen van haar kerstcadeaus achter de computer. Saai! Het wordt tijd voor een andere klus: zaden opruimen. Een fijne afwisseling en noodzakelijk in de winter om een onoverzichtelijke chaos in het nieuwe moestuinseizoen te voorkomen. De meeste zaden gebruikt ze maar een jaar. Vooral omdat ze het leuk vindt om elk jaar andere gewassen te kweken, maar het zou ook een behoorlijk saai blog opleveren als ze jaarlijks dezelfde groentes kweekt. Het gevolg is dat ze altijd veel zaden over heeft. Al ordenend krijgt ze een ingeving. Ze kan deze zaden cadeau geven. Het is bovendien een mooie idee dat de zaden die zij niet meer gebruikt, het jaar daarop bij vrienden of familie in de tuin zullen ontkiemen. Van de gedachte alleen al wordt ze gewoon blij.” Lees meer:https://demeisjesvandemoestuin.nl/zaden-cadeau-geven/
foto: surprise van de meisjes van de moestuin.
foto: cover Bersama.
Bersama betekent samen. Eten, hapjes delen, met zijn allen aan tafel. Nu helemaal een wens in deze bijzondere tijd. Laten we hopen dat we snel weer als vanouds aan tafel kunnen met familie en vrienden. Bersama is het verhaal van de Indische familiekeuken van Francis Kuijk. Een boek met 90 recepten om te delen, om door te geven aan de volgende generatie en vooral op te eten. Gereons Keuken Thuis gaat er begin januari mee aan de slag in een special over Francis. Zij was al eens te gast in mijn serie talk & table. In het nieuwe jaar ga ik Bersama, uitgave van Good Cook, in het zonnetje zetten.
foto: aan het werk in de wijngaard van De Linie in Made.
Brabantse wijnen. Dat er veel lekkere dingen uit het Brabantse komen hoef ik jullie niet te vertellen, ik ben het levende bewijs. Ik smul van beuling tot Bossche bol deze provincie rond, met nog vaak een gaatje voor een worstenbroodje of twee. Of wat te denken van de Bourgondische bitterballen van Ilona de Wit? Visit Brabant nodigde mij uit voor een virtuele proeverij van iets heel anders uit Brabant. Wijnen, gemaakt op de zandgronden voor de kerstdagen. Geselecteerd door wijncollega Esmee Langereis. Inmiddels is er zo’n 25 hectare wijndomein te vinden en is Brabant, na Gelderland en Limburg de derde wijnprovincie van Nederland. Langereis selecteerde 4 heel verschillende wijnen, van verschillende makers. Want in tegenstelling tot wat je zou denken hebben de wijnmakers ieder een eigen filosofie. De één gaat voor klassieke druivenrassen, anderen experimenteren graag met nieuwe rassen geschikt voor de Nederlandse wijnbouw. Allemaal het proeven waard, maar de grote favoriet van Gereons Keuken Thuis blijft de witte wijn van De Linie. Brabantse wijn voor bij je kerstdiner of als presentje. Buy local, buy Brabants. En… als de lockdown voorbij is, bezoek dan eens één van die mooie domeinen.
Een rode natuurwijn van handgeplukte rondo en baron druiven uit Chaam. Biologisch, in omschakeling naar biodynamie (demeter). Spontaan vergist, een jaar gerijpt op gebruikte eiken barriques. Zonder sulfiet gebotteld. Een montere, sappige rode wijn.
Unieke blend van 7 (klassieke) druivenrassen, waaronder Riesling, Gewürztraminer, Pinot Blanc en Pinot Noir. Zuiver, fruitig en bijzonder aromatisch. Kan prima bewaard worden.
Een zeldzame Pinot Gris uit Nederland. Deze wijn kenmerkt zich tot een droge, frisse met een licht zuurtje in de smaak. Een combinatie van diverse soorten fruit waaronder citrus, perzik en bessen zorgen voor het frisse en fruitige karakter van deze Nederlandse streekwijn.
Gemaakt van hoofdzakelijk souvignier gris. De droge witte wijn heeft een volle kruidige smaak met frisse zuren en een lange fruitige afdronk. Deze wijn komt het best tot zijn recht bij een maaltijd met bijvoorbeeld vette vis of wit vlees.
De wijnen zijn allemaal te koop via de domeinen.
Brabant celebrates food Gastronomie en gastvrijheid zijn in Brabant onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ondernemerschap zit in ons DNA. Dat zie je ook terug in de passie van de eigenaren van de Brabantse wijndomeinen. Met 24 Michelinsterren, een foodsector in de top van Europa en een rijke traditie als makers en bereiders van heerlijk en eerlijk eten en drinken, heeft Brabant veel om trots op te zijn. Ontdek de foodverhalen van Brabant en laat je inspireren op visitbrabant.com
Brabants reestoofpotje
Een stoofpot van het ree. Deze wordt gemaakt van een uitgebeende en in blokjes gesneden reebout. (Vraag dit aan je poelier, als je de reebout niet zelf achter in je keuken hebt afgehangen) Homemade perenstroop is één van de geheime ingrediënten.
Nodig:
1 kg uitgebeend en in blokjes gesneden reevlees
1 grote witte ui
1 middelgrote winterpeen
1 teen knoflook
250 gram witte champignons
3 sneetjes peperkoek
Ongeveer een halve liter rode wijn
perenstroop
Bereiding:
De ui en de wortel in ringen snijden, de champignons grof snijden, de knoflook persen. De wijn op een middel laag vuur warm laten worden. De blokjes reevlees aanbraden in boter, aan het eind bestuiven met een beetje bloem en door elkaar roeren tot ook de bloem bruin is. Ondertussen de uien, wortel en knoflook op een laag vuur ongeveer 8 minuten laten stoven tot de uien glazig zijn. Het vlees en de groenten in de rode wijn doen, het vlees moet onder staan. Ongeveer twee uur laten pruttelen, let op dat het vlees niet uit elkaar valt.
De champignons voorzichtig aanbakken, niet te lang. Het laatste kwartier, twee/ drie sneetjes peperkoek mee laten sudderen en afhankelijk van de smaak appel of perenstroop toevoegen. Als laatste de champignons 5 minuutjes mee laten sudderen.
foto: winters Brabant in Van Gogh kleuren.
video: blader door PUUR
PUUR, De wereld van Pascale Naessens. Wie kent haar niet? Pascale inspireert al tien jaar haar lezers, niet alleen met haar kookboeken vol met lekker en gezond eten, maar ook met haar fotografie en lifestyle-ideeën. Nu is er voor haar liefhebbers PUUR, een luxueus sfeerboek vol prachtige foto’s, afgedrukt op groot formaat. Je wordt ondergedompeld in de romantische en authentieke leefwereld van Pascale, die zo kenmerkend is voor haar kookboeken. De inspiratiebronnen van haar zijn de natuur, bloemen en planten, de zoektocht naar verse ingrediënten en unieke décors, thuis en tijdens haar verre reizen. Een heerlijk coffee table boek met verhalen, gedichten en quotes van de auteur. Geen kook-, maar een lifestyleboek. ‘PUUR’ is verschenen in een gelimiteerd oplage en biedt een unieke inkijk in de authentieke en inspirerende wereld van Pascale Naessens. Gemaakt voor hen, die net zoals Naessens, houden van joie de vivre. Uitgave van Lannoo.
Voor in de kerstvakantie: #nowaste soep van mijn tante Doubs met tomaten en zoete aardappel. Soms heb je van die dagen, dat de lunch een groot vraagteken is. Ik denk dan vaak aan mijn tante Doubs uit de Morvan. Zij is mijn heldin in het assembleren van wat je in de ijskast vindt. Zoals deze easy tomaten soep, gemaakt met een bakje pizza basis uit de foodybox herfst van Kroon op het Werk, zoete aardappel en tomaten. Een hele volle tomatensoep. Lepel crème fraïche in je kom en smullen maar.
Nodig:
1 pot tomato base of andere tomaten saus
1 grote zoete aardappel in blokjes
3 tenen knoflook
1 pond tomaten
water
peper en zout
1/2 groentebouillonblokje
oregano
Bereiding:
Schil en snijd de zoete aardappel in blokjes. Pel de knoflooktenen. Snijd de tomaten in blokjes. Breng het geheel aan de kook met water en een bouillonblokje. Laat 20 minuten pruttelen en voeg dan de tomatenpulp toe. Haal de staafmixer erdoor en maak de soep op smaak met wat zout, peper en oregano. Serveer direct in kommen met een lepel crème fraïche.
Kunst en wijn een perfecte match. Keukenprinses en -prinsessen lijken niet alleen meesters met mes, garde en pollepel te zijn, maar ook met het penseel. Gallo Family Vineyards nodigde hen uit, om een eigen meesterwerk op het witte doek te zetten. Met hulp van het Grachtenatelier uit Utrecht. Wijn om te drinken én te vereeuwigen. Gereons Keuken Thuis zou voor een andere wijn kiezen dan Gallo, maar dat terzijde. Het resultaat: tableaus om op te hangen en op te drinken! Kunst en wijn zijn een perfecte match. Kijk maar naar 17-eeuwse schilderijen. Voor schilders was wijn – zeker in een mooie roemer – dé oefening in weerkaatsing van licht. Voor kunstliefhebbers was een vol wijnglas hét symbool voor rijkdom, want wijn was een statussymbool. Denk aan de etymologie van de uitdrukking “bier na wijn….”. Wijn en kunst, een fijn huwelijk Een lust voor het oog (op het doek) én héél lekker (in het glas). Lees meer: Denise Pronk
Terrine de campagne voor Oudjaarsavond.
Deeg maken, vleesdeeg voor een terrine. Voor een echte terrine de campagne. Geen paté, want dat is een smeuïger variant met lever. Lekker rustiek aan de slag met je handen, het vlees mengen. Dan in potten in laten koken. Ach, het zijn allemaal maar fantasieën. Ik zie het al voor me. Op mijn balkonnetje varkensvlees uitbenen en dan zoals in de Auvergne verwerken tot terrines, worstjes en hammen. Het is gewoon een stoere mannendroom. Als een echte Galliër bij het buitenvuur. Ik houd het voor Oudjaarsavond gewoon simpeler en maak een varkensvlees terrine in mijn zeekeuken. Met pruimen geweekt in sherry.
Nodig:
250 g schouderkarbonade zonder bot
500 g half om half gehakt
12 gedroogde pruimen
5 sneden oud brood zonder korst
2 tenen knoflook
1 glas cream sherry
1 dl slagroom
50 gram gepelde walnoten
200 g ontbijtspek
1 tl gedroogde tijm
2 eieren
1 tl chilipoeder
zout en peper
Bereiding:
Snijd het vlees van de schouderkarbonade zo fijn mogelijk. Snijd de korstjes van het oude brood en week deze in een mengsel van room en eieren. Voeg de tijm, chilipoeder. peper en zout toe aan het brood/roommengsel. Doe het vlees en gehakt erbij en meng goed door elkaar. Week de gedroogde pruimen in de sherry. Snijd ze daarna in stukjes. Hak de walnoten (niet te) fijn. Meng de pruimen en walnoten door het vleesmengsel.
Bekleed een vorm of patéschaal met de spek en laat deze iets over de rand hangen. Vul de vorm met het vleesmengsel en druk goed aan. Schud goed met de vorm om luchtgaten in de terrine te voorkomen. Dek af met het overhangende spek. Verwarm de oven op 180 graden. Vul de grote ovenschaal met heet water. Zet daarin de terrine. Bak het geheel in 50 minuten gaar. Haal op het einde het overtollige vet van de terrine. Laat de terrine afkoelen. Serveer in dikke plakken met bijvoorbeeld wat gebakken appels.
foto: wat brengt het nieuwe jaar?
Een blik vooruit, wat gaat Gereons Keuken Thuis doen in januari? Een nieuw jaar, een grote stapel kookboeken, variërend van stedentrips en gerechten, een historisch boek over Carolus Battus, ondeugende balletjes in 50 varianten, het olijfoliedieet en de memoires van la Lawson. Nog genoeg te lezen en te savoureren tijdens de lockdown. Inzenden voor de volgende wintereditie van Gereons Mag kan ook alweer. Deze keer is het thema fit for fun en natuur. Hoe dat gaat uitpakken weet ik nog niet, maar ik verheug me er nu al op.
NB: De kerstrally werd mede mogelijk gemaakt door De Kroon op het Werk, Esmee Langereis, Visit Brabant, Uitgeverij Atlas Contact, Terra Publishing, GoodCook, Lannoo, Kip & het EI, Grachtenatelier Utrecht, Gallo Winery, foodbloggers, Meisjes van de Moestuin en Gereons E&W. Alle producten, boeken en andere zaken werden mij als samples gestuurd door de uitgeverijen, pr bureaus en producenten. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Hete bliksem met gebakken bloedworst uit de bijbel van de Nederlandse keuken. Het nieuwe boek dat Janneke Vreugdenhil maakte over de Nederlandse Keuken.
Van Zeeuwse bolus tot polderkreeftensoep en van knolselderijsteak tot hachee: in De bijbel van de Nederlandse keuken neemt journalist, schrijver en kookboekauteur Janneke Vreugdenhil je mee op culinaire reis door Nederland. Met naast het ultieme recept voor boerenkoolstamppot met alles dr’op en dr’an onder meer een tussenstop in Oisterwijk voor de worstenbroodjes van Robèrt en een welverdiende pauze in Amsterdam voor een gevulde koek van Holtkamp.
foto: Janneke Vreugdenhil.
Hete bliksem met gebakken bloedworst uit de bijbel van de Nederlandse keuken van Janneke Vreugdenhil. Zondag besprak ik dit leuke boek op Gereons Keuken Thuis en noemde ik een gerecht dat vaak bij mijn Betuwse grootmoeder tussen de middag, ja want dan at je warm, op tafel stond. Het bliksem bestond volgens haar uit aardappel, zoet en zure appels en witte bonen. De zure sterappels kwamen van eigen boom en kleurden het gerecht, net als de appelmoes vaak lichtroze. Erbij kregen we vaak gebraden verse worst.
Hete bliksem met gebakken bloedworst volgens Janneke.
Een ouderwets Nederlands gerecht van gestampte aardappels met zoete en zure appels. Eventueel met kaantjes. Zoals bij veel stamppotten smaken spek en rookworst er goed bij. Maar vanwege de appeltjes in dit gerecht vindt Janneke bloedworst de fijnste combinatie, een heerlijk herfstgerecht.
Nodig:
1 1/2 kg kruimige aardappels, geschild en in gelijke stukken.
500 g zoete appels (Dijkmans Zoet of Jonagold), geschild in stukken
500 g zure appels (Sterappels of Goudrenetten)
* 2 zure appels extra geschild in schijven
1 ui fijngesneden
1 l runderbouillon
1 laurierblaadje
1 stukje foelie
zou
100 g boter
peper
4 dikke schijven bloedworst
Bereiding:
Doe de aardappels, de appels (houd de appelschijven apart) en ui in een grote pan. Voeg de bouillon, het laurierblaadje, de foelie en (bij ongezouten bouillon ) een snufje zout toe. Breng het geheel aan de kook, zet het vuur laag, leg een deksel op de pan en kook alles in 25-30 minuten gaar.
Laat een klontje boter smelten in een koekenpan en bak hierin de appelschijven aan beide kanten bruin. Bestrooi met een klein snufje zout,
Smelt een flinke klont boter in een andere koekenpan en bak hierin de schijven bloedworst tot ze vanbinnen gaar en vanbuiten krokant zijn.
Giet het kookvocht van de aardappels, ui en appels af en vang het op. Hal het laurierblaadje en de foelie uit de pan. Stamp alles fijn met een pureestamper, of houd de het bliksem iets grover door alleen stevig te roeren met een houten lepel. (laatste is lekkerder vindt GKT)
Meng de rest van de boter erdoor met voldoende bouillon om er een smeuïge stamppot van te maken maak hem op smaak met zout en peper.
Serveer de hete bliksem of in de pan waarin je hem hebt gekookt (dat mag best bij dit soort boerse kost) of in een grote schaal en schik er de gebakken bloedworst en appelplakken op.
Zullen we er een flukse Duitse Riesling bij drinken?
foto: de Bijbel van de Nederlandse keuken.
De BIJBEL van de Nederlandse keuken. Janneke Vreugdenhil (ISBN 9789048847341) is een uitgave in de culinaire bijbelreeks van Carrera en is te koop voor € 33,99
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
De BIJBEL van de Nederlandse Keuken. Dit kookboek mag niet ontbreken in je keuken. Wij Nederlanders hebben soms de neiging wat badinerend over ons nationaal culinair erfgoed te doen. Dat terwijl de Nederlandse keuken heel wat pareltjes kent. Van snert tot griesmeelpudding met bessensaus. Schrijfster Janneke Vreugdenhil kan er geen genoeg van krijgen. Daarom stelde ze deze bijbel samen met allerlei moois uit de 12 provincies. Want er is meer op het Nederlandse bord te vinden dan geprakte aardappel, groente, vlees een badje jus. Vandaar deze bijbel, die de lezer volgens Janneke een Aha-Erlebnis (geen woord Nederlands bij) moet bewerkstelligen, zo van: “oh dat aten we bij oma, tante, buren ook… of oh, nooit gedacht” En daar is ze in geslaagd. Bij het doorbladeren van De Bijbel van de Nederlandse keuken kwam ik heel wat dingen uit mijn jeugd in de Betuwe tegen. Mijn grootmoeder kookte nogal traditioneel en maakte veel zelf. Appelmoes, aardbeitjes voor in de vriezer, balkenbrij met krentjes en voor ons als kleinkinderen was hete bliksem een regelrecht feestmaal.
De Bijbel van de Nederlandse keuken begint met een stukje geschiedenis en veelvoorkomende ingrediënten. Inmiddels is er meer dan de aardappel, de Nederlands Indiërs introduceerden de rijsttafel sinds eind jaren tachtig raakte Nederland verknocht aan de pasta, shoarma maakte zijn opwachting en we eten regelmatig een Surinaams broodje pom. Onze nationale keuken heeft altijd opengestaan voor vreemde invloeden. Van specerijen overzee tot bloemkool, erfenis van de Arabieren.
Via keukengerei komen we bij wat technieken, zoals het klaren van boter, het schillen van asperges en, zo doe ik het ook, potten steriliseren in een pan met kokend water. Janneke start daarna met de basisrecepten voor boter, bouillon, rommelkruid en fabanaise. (ja ook aan vegans wordt gedacht) De laatste maakten Janneke en ik eens tijdens een workshop in Amsterdam Oost. Prima alternatief voor mensen, die geen rauwe eieren willen eten.
De Bijbel gaat verder met recepten, in het eerste deel uit heel Nederland en later per regio. Bestaat er wel een uniforme Nederlandse keuken? Je kunt zeggen, dat er bepaalde gerechten zijn met variaties, die overal in Nederland worden gemaakt en gegeten, zoals groentesoep, hachee en oliebollen. De uitvoering zal per regio of per huishouden verschillen. Gerechten om te koesteren volgens Vreugdenhil.
Op regionaal niveau start de tour van Janneke in het Noorden, met hoe kan het ook anders sükerbôle uit Friesland, een lamsrollade van Texel, kniepertjes uut Drenthe en Groninger mosterdsoep. Naast traditionele gerechten vind je ook moderne bewerkingen, zoals spaghetti met kokkels van het Wad.
Bij het midden van het land, Overijssel, Gelderland, Flevoland en Utrecht, een groot gebied, denk je natuurlijk aan krentenwegge uit Twente, wildbereidingen van de Veluwe, de balkenbrij van kop tot kont chef Nel, de eerder genoemde hete bliksem en Utrechtse spritsen.
De meest Bourgondische regio wordt door Janneke niet overgeslagen, Met gerechten uit ons eigen Bretagne, de provincie Zeeland. Scheermessen, bolussen en spek. Brabant is vertegenwoordigd hoe kan het ook anders met worstenbroodjes uit Oisterwijk, Bergse ansjovis en Bossche bolletjes. Tot slot tekent het heuvelige Zuie voor zoervleis en proemenvlaai.
Op naar het Westen, Noord en Zuid Holland. Haring en wittebrood of als sushi, babi pangang en nasi met een gebakken ei, Jordanese gehaktballen, stoofvlees in Schiedamse jenever en hagelslag- nootmuskaattruffels. Wat een diversiteit aan oude en nieuwe smaken.
Hiermee is de tour van Janneke compleet. dat wil zeggen deze bijbel van de Nederlandse Keuken, gevuld met allerlei moois uit alle hoeken en gaten van ons kikkerlandje. Aan de slag dus met het (her) ontdekken van onze eigen cuisine. Geef er een draai aan, zou ik zeggen, want en dat laat Janneke zien de Nederlandse keuken is continu in beweging en zo hoort het.
De BIJBEL van de Nederlandse keuken. Janneke Vreugdenhil (ISBN 9789048847341) is een uitgave in de culinaire bijbelreeks van Carrera en is te koop voor € 33,99
Gereons Keuken Thuis plaatst volgende week een lekker Nederlands recept uit deze bijbel.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
The Amsterdam Canals. Aan de Amsterdamse grachten…. Wie heeft daar nu niet zijn hart aan verpand?
De grachtengordel, aangelegd in de 17e eeuw. Nog steeds is het heerlijk struinen langs de gevels. Vooral ’s avonds in de herfst, want dan branden de lampen in sommige stadspaleizen en zie je de mooi gedecoreerde plafonds, de rijkdom van de interieurs. In het stadsdeel Centrum wonen 80.000 mensen, zijn er acht duizend officiële monumenten, vooral patriciërshuizen aan het water met 1500 bruggen over de meer dan 200 grachten. Amsterdam Canals, de Amsterdamse grachten. Negentig kilometer aan kademuur, heel actueel nu, want veel van deze muren hebben dringend groot onderhoud nodig. Amsterdam gebouwd op palen. Veertig historische kerken als teken van de diversiteit in deze tolerante zone. Tegenwoordig vaak gebruikt voor andere doeleinden. Nog drie voormalige scheeptorens en maar één paleis, dat ooit als stadhuis werd gebouwd op de Dam en het epicentrum was van het welvarende Amsterdam. Allemaal dingen, die bijdragen aan de authenticiteit van Mokum. Wereldberoemd als stad gebouwd op het water, met meer waterwegen dan Venetië en meer bruggen dan Parijs.
De Ecuadoraanse fotograaf Cris Toala-Olivares legde het allemaal vast op de gevoelige plaat. In 2014 schetste hij een beeld van de stad, gezien door zijn lens. Nu is er inmiddels de vierde druk van dit lijvige boek. Een must have voor elke Amsterdammer, uitwijkeling zoals ik sinds dit jaar of liefhebbers van Amsterdam. Toala Olivares laat nog het beeld zien in zijn boek, dat wij kennen van voor de gebeurtenissen dit jaar. Een levendige stad, zoals het hoort. Covid-19 veranderde het Centrum in een spookstad in het voorjaar en wie weet gaat dat nu in november weer gebeuren. Eerst waren er te veel toeristen, nu niet één meer te bekennen. Bijna iedere inwoner van deze stad heeft een haat-liefde verhouding. Vervuiling, toeristen, geen woonruimte. Allemaal waar, maar uiteindelijk blijft, ook op afstand het je stad. Zoals bezongen in de grote hit, waarmee ik deze post begon.
The Amsterdam Canals is een must have! In de feestmaand editie van Gereons Mag, begin december, lees je er meer over, want het is een heerlijk eindejaarscadeau.
The Amsterdam Canals. De Amsterdamse grachten in 300 foto’s. Cris Toala Olivares (ISBN 9789089895592) is een uitgave van Terra en is te koop voor € 62,50
Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
“Evenveeltjes: Men neemt een kommetje meel, een kommetje boter, een kommetje gest, een kommetje korinten, een kommetje suiker, een kommetje gestampte amandelen, een kommetje melk en wat kaneel, besla dit alles goed, laat het rijzen en bak het in eene kaakjespan.” (uit: Rijntje Biljardt, de doorveeljarige ondervinding geleerde keukenmeid, 1840, Lizet Kruyff)
Vorige week besprak ik het leuke nieuwe kookboek van Natascha van der Stelt.
Het Nederlandse koekjesboek. Natascha van der Stelt, kleindochter van een bakker, gaat in haar inmiddels derde bakboek aan de slag met iets oer-Nederlands, namelijk koekjes. Feestelijk exemplaren, voor mee naar school, als traktatie en voor bij de thee. Koekjes zijn gewoon verweven met diverse momenten van de dag en ons leven. Van krakeling tot sprits. Het interesseert haar mateloos. Ze dook in oude kookschriften van deftige dames en oude receptenboeken. Een lastige opgave zegt zij hierover. Want recepturen verschillen. Natascha dook in de geschiedenis en maakte uiteindelijk een selectie uit voornamelijk 19e eeuwse kookboeken. 38 recepten bleven erover en toen was het bakken geblazen. Uitproberen en weer opnieuw. Deze keer niet zoals in haar eerdere boeken met haver of zonder suiker en tarwe. Nee gewoon, zoals het heurt. Proeven moest dus worden gedaan door een panel. Lees meer: Het Nederlandse koekjesboek. Vandaag een recept van de leuke site van Natascha van der Stelt.
Evenveeltjes.
Nodig: 150 g (patent)bloem 3 g gist 90 g krenten 150 g suiker 60 g amandelmeel 1 tl kaneel, gemalen 150 g boter, gesmolten 150 ml melk, lauw
Bereiding
Meng in een kom de bloem met de gist, krenten, suiker, het amandelmeel en de kaneel. Meng in een andere kom de boter met de melk en schenk dit mengsel bij de bloem. Roer tot alles goed gemengd is. Dek de kom af en laat het dikke beslag ongeveer 1 uur en 30 minuten rijzen op een warme plek. Verwarm de oven voor tot 180 °C. Vet een metalen muffinbakvorm met 12 holtes goed in. Vul de holtes van het bakblik voor driekwart met het beslag. Bak de evenveeltjes in 25 minuten gaar en goudbruin.
Doe maar gewoon!, koken met Annie. Een boek vol gewoon eten van bij ons. En met eten van bij ons bedoelt Gereons Keuken Thuis altijd Vlaamse gerechten. Goede en stevige burgerkeuken, zonder frou frou, maar wel wat ronder en culinairder dan onze burgerkeuken. Annie Deleersnijder was cafébaas van Visserswelzijn in Oostduinkerke. Ik ben er nooit geweest maar stel me daar zo’n estaminet voor waar behalve een pintje ook wat gegeten kan worden. Aan pensioen dacht Annie niet en scheepte zich zelf in aan boord van de Evanna, de plek waar Gert Verhulst (voor de Nederlanders Gert kennen we van Samson & Gert en pretpark Plopsaland) en James Cooke (Belgisch acteur en musicalster) hun late avond gasten. ontvangen voor Vier, een commercieel Vlaams TV station. Vooruit moet er natuurlijk een stukje gegeten worden en dat wordt verzorgd door Annie. Gert en zij leerden elkaar kennen in Nieuwpoort. Hij kwam regelmatig op café bij haar. Later verhuisde Geert naar Oostduinkerke en instant had zij een nieuwe job. Kok op een schip. Met verve, want de gasten en gastheren aten hun buikje rond uit de potten van Annie. Ze werd er zowaar een BV mee. Nee geen besloten vennootschap, maar een rasechte Bekende Vlaming. Tijd dus om haar keukenkunsten te bundelen in dit leuke boek Doe maar gewoon! Niets meer en niets minder.
foto: Café Het Schipperswelzijn.
Wat eten de gasten dan zoal op het schip Evanna? Gewoon lekker en stevig eten, zoals Juliennesoep, de klassieker tomaat garnaal als vooraf. (het seizoen staat hier ook weer voor de deur) en visgerechten, want de visafslag van Zeebrugge is niet ver weg. Van pladijs met puree en sla tot mosselen met frites. Annie kookt het.
Vlees neemt een aanmerkelijk deel in van dit boek. In Annie haar keuken geen vegan of hip gezond gedoe. Dat hoort ook niet bij zo’n kookboek. Hutsepot, gegratineerde witloof met pasta, kalfsschnitzels met calvados en natuurlijk een vol au vent. Gereons Keuken Thuis krijgt een glimlach rond zijn mond bij al deze retro heerlijkheden. Desserts staan er niet in, maar ik weet zeker, dat Annie een ster is in het maken van chocolademousse of een wafel met krieken. Doe maar gewoon, kook als Annie. Een heerlijk boek voor het najaar.
Doe maar gewoon!, koken met Annie. Annie Deleersnijder (ISBN 9789022337080) is een uitgave van Manteau en te koop voor € 19,99
Binnenkort een “doe maar gewoon!” recept uit dit leuke boek op Gereons Keuken Thuis.
Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Aftrap van de herfst. Je merkt het aan het licht en aan de lucht boven zee. Er zit al wat herfst in de lucht. De wolken kleuren bij zonsondergang. Het grand bleu maakt plaats voor vele tinten grisaille. Garnalenkotters trekken langs in de ochtendnevel. Daar verandert Covid-19 helemaal niets aan. Maar over het herfstweer wil ik het op deze zaterdag helemaal niet hebben, want er staat ons volgende week nog een zomers weekje te wachten. Al dan niet met de jaarlijkse tombola van twee kookboeken op 15 september. Wie zond het leukste #alfresco recept of verhaal in? Ik houd het nog even spannend. In Gereons Keuken Thuis wordt hard nagedacht over de onderwerpen, recepten en (kookboeken) van komend najaar. De aftrap van de herfst met een recensie het visboek BEET! van Jacques Hermus.Een verhaal over een wijnboer, die graag kookt tussen de ranken. Geen recensie, want ik heb het kookboek niet, maar een sfeertekening. (een rondje van de zaak zal ik het maar noemen) Brainstormen over de top tien kookboeken van dit jaar voor de feestmenu’s. Wie en wat zit erbij?Ik kijk nu al uit naar de selectie van recepten en wijnen.
foto: surfdudes..
Gereons Mag herfsteditie staat begin oktober online met bijdragen van Hemd voor hem, een Boomsma jenever specialiteit, rivierkreeftjes, het Van Gogh Museum, Zandvoorts Goud en nog veel meer leuke dingen. Ik ga koken à la flamande uit het boek van oma Annie, een regelrechte vedette op EEN. Een retrospectief van het oeuvre van Pascale Naessens staat op de rol, want zij vier haar 10 jarig schrijverschap. Mijn vriendin bonendiva Joke krijgt de broodnodige aandacht. En trendy vegan food mag niet ontbreken. Gelukkig valt er ook nog iets buiten de deur te beleven. De Culiperslunch is op 28 september en ik ga online proeven van Italiaanse specialiteiten. Genoeg te doen dus voordat we ons weer terug trekken biinenshuis en achter het fornuis. Want de wilde weken staan in oktober ook weer voor de deur. Aftrap van de herfst met een recept voor penne met eendenworstjes uit mijn kook- en leesboek Gereons Keuken Thuis.
Nodig:
8 eendenworstjes 400 g biologische penne bakje kastanjechampignons 1 rode ui in ringen 2 tenen knoflook 50 g roomboter olijfolie peterselie 3 el balsamico azijn peper en zout gehakte peterselie
Bereiding:
Verhit in een pan wat olijf olie en de helft van de boter. Bak hierin kort de worstjes aan. Haal de worstjes uit de pan en zet ze opzij onder aluminium folie. Kook in een pan met ruim water de penne al dente. Bak de champignons aan in het bakvocht. Voeg daarna de rode ui in ringen roe en geperste knoflook. Snijd de worstjes in plakken en voeg toe. Blus het geheel af met balsamico. Maak op smaak met wat peper en zout.Voeg als laatste de rest van de roomboter en gare pasta toe. Serveer in grote schaal bestrooid met de gehakte peterselie.
Hauts de France, Picardië. Al is er gisteren gefinisht, één bijdrage aan de Franse zomerweken ontbrak nog. Laten we het de showstopper noemen. De gastblog van francofiel René Meesters. Hij doet op zijn foodblog Het eten is klaar vaak verslag van zijn reis- en culinaire avonturen in France métropolitaine. René reist graag de Hexagone door op zoek naar leuke verhalen en gerechten. Hauts de France, in dit geval Picardië mag natuurlijk niet ontbreken in de Tour de France op Gereons Keuken Thuis. Dank je wel René voor je leuke bijdrage!
foto: de grootste gotische kathedraal ter wereld in Amiens.
Somme in Hauts de France
Ook ik rijd Picardië meestal voorbij om ergens anders uit te komen. Ga je naar la Normandie, Bretagne, Bordeaux of zelfs naar Parijs. Je komt altijd eerst door Picardie (In Nederland mét trema op de e). Of, zoals het na de samenvoeging met Nord Pas de Calais heet, Hauts de France. De meest noordelijke punt van de hexagoon.
Ik was in 2011 op zoek naar een leuk plekje voor de meivakantie. Een weekje slechts, dus niet te ver. Bovendien had ik net voor het eerst een caravan en 350 km op één dag leek me meer dan genoeg. Bekende trekpleisters binnen die afstand zoals het Moezeldal of Luxemburg kenden we al min of meer. Zeker in die tijd was het eigen land voor mij nog not-done. Vakantie vier je immers in het buitenland! Nu kan dat in Frankrijk ook verkeerd uitpakken. Ooit stonden we op een camping in de buurt van Metz. Mooie stad overigens, maar verblijf je ergens in het noordoosten of noordwesten boven de stad, zeg maar het noordelijke deel van Lorraine dan verblijf je in het grote niets. Dat hebben we zelf helaas proefondervindelijk vast moeten stellen. Dan maar meer naar het westen dus en dan kom je al gauw uit aan de kust. Uiteindelijk werd het een camping in het plaatsje Saint-Quentin-en-Tourment, maar die naam mag je vergeten. Van daaruit kan je wel heel eenvoudig het hele departement Somme bezoeken en dat is de moeite waard. Om te beginnen de departementale hoofdstad Amiëns met een werkelijk schitterende kathedrale kerk. Een stad bovendien waar je best een weekendje kan ronddwalen.
En dan de gezellige kustplaatsjes Fort-Mahon-Plage en Le Crotoy bij de monding van de rivier de Somme. Toegegeven, je bent wat afhankelijk van het weer, maar wij hadden die mei ontzettend veel geluk. Een heerlijk uitstapje maakten we naar Le Tréport, al mag ik dat hier misschien niet noemen omdat het nét in Normandië ligt. De ruim 100 meter hoge kalkrotsen zijn er schitterend, een gratis tochtje in de funiculaire is een belevenis op zich en levert een schitterend uitzicht over Somme op.
foto: le Tréport
Waar ik ook naartoe ga, ik moet weten wat de culinaire specialiteiten van de streek zijn. In Somme zijn dat Sint-Jacobsschelpen of wijngaardslakken met bijvoorbeeld boleten. De Maroilles, een sterke korstkaas met een AOC-keurmerk mag niet ontbreken, net als fruits de mer en veel soorten vis, liefst recht uit zee. De bijbehorende drank is het beste van de streken er omheen: cider uit Normandië, bier uit België of wijn uit grote delen van Frankrijk.
Voordat we gingen had ik al gelezen dat een echt streekproduct de Ficelle Picarde is. Ik at hem op een terras in Fort-Mahon-Plage. Een pannenkoek gevuld met onder andere champignons, ham, kaas en bechamelsaus. Thuis gekomen maakte ik een redelijk eenvoudige versie die toch genoeg opviel bij de redactie van het Frans/Belgische tijdschrift ‘Esprit de Picardie’. Het kwam, met een foto van mij, in één van hun edities terecht. Zo lag ik grappig genoeg een jaar lang bij alle campings en hotels in Picardie en werd daar herkend door vrienden en bekenden die ook een bezoekje brachten aan de regio. Je hebt er niets aan, maar leuk is het wel. Na de fusie tussen Picardie en Nord Pas de Calais is het tijdschrift helaas een zachte dood gestorven. Gelukkig heb ik thuis inmiddels 7 van de 8 uitgaven weten te bemachtigen.
Mijn eenvoudige recept dat ik wil delen toont duidelijk de ligging van Hauts de France. Garen we immers in het noordelijker gelegen België een konijn veelvuldig in bier, in Somme gebeurt dat in de cider afkomstig uit het aan de zuidkant gelegen Normandië.
Konijn met cider
Ingrediënten voor 4-6 personen:
1 konijn in stukken; 100-150 gram gerookt spekblokjes; 1 liter cider; 2 eetlepels bloem; zout en peper; 5 à 6 sjalotten; 1 laurierblad; 2 eetlepels kruisbessen- of andere jam; 100 g boter; 2 takjes tijm
Bereiding: Bak de spekblokjes krokant in de olie en voeg daarna de boter toe. Bak de stukken konijn. Ontvel de sjalotten en voeg deze in zijn geheel toe. Laat ze even fruiten tot ze wat gekleurd zijn. Voeg op laag vuur een lepel bloem, tijm, laurier, zout en peper toe; voeg de cider toe. Laat gedurende één tot anderhalf uur sudderen. Verwijder na het garen de stukken konijn en houd ze warm. Bind de jus met een lepel bloem en de (aalbessen)jam. Serveer met appelgratin.
foto: gastblogger René Meesters
Over gastblogger René Meesters.
René Meesters is afgestudeerd chemisch technoloog maar blogt al sinds 2010 op zijn website Het eten is klaar. Zijn passie voor koken ontstond echter al op de middelbare school. Dat hij geen kok is geworden komt apart genoeg door de chefkok bij wie René een weekendbaantje had in de keuken. Hij overtuigde hem er van dat het koksbestaan een hondenbaan is. Had hij gelijk? René zal het nooit weten. Hij bleef koken en ontdekte dat hij ook schrijven leuk vind. Dan is de combinatie snel gemaakt. Op zijn blog zien we vaak een relatie met vakanties in Europa met een voorkeur voor Frankrijk, maar ook Duitsland, Oostenrijk en zeker ook België (René woont tegen de grens aan) komen regelmatig in zijn blogs voor.
Reacties laden....
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.
