De echtheid van keukens, een spannend onderwerp voor mij. Ik denk daar veel over na en ben continu op zoek naar de redenen die een keuken echt of authentiek maken. In deze wat sombere tijden, malaise in de economie, onzekerheid, grijpen we graag terug op dingen die “echt” zijn. Puur Hollands, authentiek Italiaans, echt Frans. Allemaal nostalgie, handvatten naar het verleden, het veilige gevoel van bekende dingen. Warme ouderwetse toetjes op donkere dagen, zelf gaan oppotten en inmaken. We willen graag veilig achter onze muurtjes en dijkjes blijven, totdat er nieuwe hoop gloort. En wee degene, die niet mee doet. Hij vindt geen plek aan de dis. Zouden onzekere tijden niet juist vernieuwing moeten brengen? Gebeurt dat nog? Jazeker! Een heel leuk idee vind ik de site thuisafgehaald.nl Een middel waarmee thuiskoks hun creaties kunnen delen met anderen, die geen zin of tijd hebben om te koken. In mijn ogen draagt zo een initiatief bij aan een nieuw collectief denken over eten. Je proeft wat van een ander en je deelt eten. Echter kan haast niet. Je leert nieuwe gerechten kennen, andere bereidingswijzen en wie weet wel nieuwe vrienden. Ik overweeg hier echt aan mee te gaan doen. Ik kook namelijk toch vaak veel te veel en wat is er nu leuker om het te delen met anderen. Zouden we in heel Europa moeten doen, dan is het gekissebis over begrotingen in Brussel zo over, heren politici. Wat meer delen. Komt alles vanzelf weer goed, spreekt deze optimist. Vandaag geen recept, ik ga eens kijken wat een andere thuiskok aanbiedt in mijn buurt.
Beaujolais nouveau, stoofpot van riviervis
Het is een gewone woensdag in het midden van november. In de dorpen van de Beaujolais is het stil, zoals gewoonlijk. De wijngaarden zijn verkleurd van diep groen naar alle tinten bruin en rood. De druiven zijn enkele weken geleden geplukt. Geen grote oogst dit jaar. De wijnmakers werken in hun caves aan hun wijnen. Maar.. vanavond gaat het dak eraf, om middernacht stipt, want de Beaujolais Nouveau arrivera! Deze bijzondere eersteling mag wereldwijd pas worden verkocht op de derde donderdag in november. Morgen dus. De Beaujolais Nouveau is de voorbode van wat de wijnen uit deze streek gaan brengen. Deze nieuweling wordt volgens de macération carbonique methode gemaakt. Dit betekent dat onder hoge koolzuurdruk de gamay druif een snelle fermentatie ondergaat. Het resultaat hiervan is dat er een fruitige rode jonge wijn wordt gemaakt om snel te drinken. En dat moet geproefd worden. Behalve de nouveau heeft de Beaujolais een groot scala aan wijnen te bieden. De rode Beaujolais, de Villages uit 32 gemeenten en de tien cru’s. De gamay druif laat in deze wijnen veel diversiteit zien. Dus, mocht je niet van de nouveau houden, voor iedereen is er een wijn te vinden uit deze mooie streek.
Vanuit de Beaujolais kijk je uit op de vlakte van de Saône, met zijn rivieren en kreken vol zoetwatervis. Vandaag een stoofpot van riviervis uit de Beaujolais. Een koele Beaujolais Villages gaat hand in hand met dit gerecht.
Nodig 4 personen:
1,5 kg riviervis in stukken
(snoek, karper, paling en baars)
125 g gerookte spekblokjes
20 zilveruitjes afgespoeld
4 knoflooktenen
2 rode uien
70 g boter
1 fles Beaujolais Villages
1 glas cognac of marc
2 el bloem
1 laurierblad
2 takjes tijm
takje rozemarijn
zout peper
croutons
Bereiding:
Vraag je vishandelaar de verschillende vissoorten schoon te maken en in stukken et snijden. Verwarm in een pan de rode wijn en cognac. Maak van 50 g boter en bloem een beurre manié en zet apart. Verhit de rest van de boter in een pan. Bak hierin de spekblokjes, uien, zilveruitjes en knoflooktenen aan. Voeg hierna de stukken vis toe, bak kort mee. Zet het vuur laag en voeg de warme wijn toe tot vis onderstaat. Voeg de tijm, laurierblad, rozemarijn, peper en zout toe. Laat het geheel ongeveer tien minuten koken. Als de vis gaar is, haal deze dan uit de pan en houd de vis warm onder aluminium folie. Verwijder de kruiden. Kook de saus tenminste één derde in. Voor het serveren leg je de vis terug in de saus en verwarm je deze nog even. Serveer de vis op een schaal. Bind de saus met wat beurre manié en giet over de vis. Garneer het gerecht met de croutons.
Chef Robin White, Dutch mussel soup with smoked eel
Herfst, oude kaas, ciderazijn en peren. Troost?
Het thema van het foodblogevent november 2012 luidt: “Een troostend dessert voor donkere dagen” Mijn eerste reactie was er één van ongeloof. Hier ga ik toch niet iets voor schrijven. Maar niets zo veranderlijk als de mens. Gedurende het weekend kreeg ik steeds meer vragen. want dit was toch wel een filosofisch thema in plaats van de ingetrapte deur, die ik vermoedde. Het raakt zelfs aan de psyche van man of vrouw. Troostend? Hoe zet je dat om in een dessert? Troostend, omdat de maaltijd ervoor zo slecht was? Troostend als feminien kenmerk? Of troost in de vorm van comfort food? Vele vragen leidden uiteindelijk tot mijn recept.
De combinatie van troost en eten is mij een volstrekt vreemde. Ik eet niet, omdat het buiten koud is. Ik eet niet vanwege verdriet. Ik koop ook geen kleding als ik niet lekker in mijn vel zit. Ik eet omdat ik eten lekker vind. Ik kook ter ontspanning. Zou deze thema keuze dan toch kloppen? Dat je als vrouw troost zoekt in eten, terwijl je je hebt teruggetrokken binnen de veilige muren van het warme huis? Je zou er bijna een boek over kunnen schrijven, à la Camille Paglia. Zij schreef een meesterwerk, vuistdik over de verschillende rollen van mannen en vrouwen. Maar…, nu genoeg gefilosofeerd.
Op mijn blog heb ik al eerder vermeld dat ik geen zoetekauw ben, geen toetjesman. Zoetigheden eet ik bij het ontbijt, marmelade bij een croissant. Of onderweg, als ik de verleiding van een lekker taartje niet kan weerstaan. Andere momenten dus in mijn dagelijks leven. Maar troost in de zin van compensatie nou nee.
Mijn recept vandaag is gegrilde peer met oude kaas en ciderazijn siroop. Erbij drinken we een glas witte port.
Nodig voor vier personen:
4 handperen
300 g oude Leidse kaas
50 ml ciderazijn
100 g basterdsuiker
50 ml water
zwarte peper
Bereiding:
Schil de peren en snijd ze in dunne plakken. Verhit een grill pan op het vuur en wrijf deze in met wat olie. Grill de peren om en om en leg apart. Snijd de oude kaas in mooie plakken. Verhit water en azijn in een steelpan. Voeg de suiker toe en eventueel een kruidnagel. Laat zachtjes inkoken tot een mooie siroop. Leg op vier borden de peren. Schenk er wat siroop over en leg de oude kaas ernaast. Serveer met wat roggebrood.
A Year in Burgundy, film maker David Kennard
Picture of David at showing in Paris (excerpt from picture on website)
Puur Italiaans wat is dat?
Mensen hebben altijd de neiging te willen dromen, weg uit de sleur van alledag. Het wordt kouder hier in Nederland en de dagen korter. Snel zal de zomertijd voorbij zijn. Dan is het aantrekkelijk om puur Italiaans te nemen als onderwerp voor het foodblogevent van de maand oktober. Zo houd je in gedachten toch het zonnetje nog een beetje in huis.
Het thema van deze maand is voor mij één van reflectie. Wat is puur en wat is Italiaans? Daar kun je een behoorlijk epistel over schrijven. Ga ik overigens niet doen. Zijn de pasta slurpende oude mannetjes en vrouwtjes uit een Toscaanse Unilever reclame, een fashionista uit Milano met één blaadje sla op het bord of de net aangespoelde gasten op Lampedusa puur Italiaans? Wie het weet mag het zeggen. Dan heb ik het nog niet eens over de verschillen van de regio’s onderling. Ik wil het niet op mijn geweten hebben een culinaire (burger) oorlog te zijn gestart.
Omdat deze gedachten mij niet verder brengen, ben ik per product gaan wikken en wegen wat nu puur Italiaans is. Blijkt dat veel dingen die wij als puur Italiaans zien, toch ook een import artikel te zijn in Italië. Tomaten komen uit Latijns Amerika, koffie uit Ethiopië, de Arabieren brachten de citroen mee en Marco Polo de pasta. Daarmee komen we dus ook niet verder.
Waarschijnlijk is het dan het gevoel van puur Italiaans: het eten aan lange tafels, met vele gasten en dan uren lang. in de keuken staat de mama potten pasta te koken, involtini te maken en elke gang wordt met applaus verwelkomd. Zoiets dus… Maar dat vind ik ook een beetje cliché. Te mooi om waar te zijn. want hoe weet je op die plaatjes nu of neef Matteo niet het bloed van broer Niccola kan drinken? En of iedereen werkelijk welkom was? Zal altijd een mythe blijven.
Blijft wel een feit dat Italianen hechten aan hun klokkentoren, het eten dat grootmoeder maakte en er tijd genomen wordt voor het bereiden van eten en het genieten. Mangia bene stare bene. Misschien is dat het puur Italiaans gevoel. Daarvoor hoef je niet per se iets Italiaans te koken. Mijn recept is worstjes van de wijnboer. Een gerecht dat smaken combineert voor de hongerige druivenplukkers. Universeel is en mensen verbroedert, zoals ik op onze laatste Nederlandse buurtfeest zag! Dus maak deze stoofpot en butta la pasta…. We drinken er een rode Morellino di Scansano bij. Uit de Maremma.
David Charles Terry, stew with Trappist beer
David Charles Terry on his website
Wijndessert met druiven.
Het is herfst. Ik blijf in de wijnsferen. In oktober, na de oogst, verkleuren de bladeren van de wijngaarden in de Mâconnais. Geel en rood in vele schakeringen. De wijngaarden steken af tegen de witte kalkrotsen. Wijn is natuurlijk in de eerste plaats bedoeld om te drinken bij een maaltijd. Mogelijkheden te over. Heb ik, geloof ik, al eens over geschreven. Maar met wijn kan meer: koken, marineren en er kunnen desserts mee worden gemaakt. Een wijndessert. Zoet, schuimig of crèmeux. Vandaag eens een nagerecht met een witte wijn uit de Bourgogne, de Douceur d’Automne, van wijnmaker Raphaël Sallet uit Uchizy. Een gedeelte van zijn druiven laat hij hangen voor een zogenaamde vendange tardive, een verlate pluk. De chardonnay druiven zijn dan enigszins ingedroogd door de late herfstzon. Het resultaat is een minder droge witte wijn met iets meer suikers en een vollere smaak, moelleux. Ideaal om te drinken bij desserts en te gebruiken voor een witte wijncrème met druiven. Erbij drinken we de Douceur d’Automne.
Nodig voor 4 glazen
2 dl witte wijn
100 g suiker
4 eidooiers
1 heel ei
1/2 vanillestokje
2 tl citroenrasp
200 g witte druiven
1 grote meringue (eiwitschuim)
Bereiding:
Snijd de druiven door de helft en zet met wat druppels citroensap en suiker apart. Verkruimel de meringue in niet te kleine stukjes. Breng in een grote pan water aan de kook. Breng in een andere pan de suiker, wijn en wat vanille merg aan de kook en kook iets in. Laat het wijn- en suikermengel iets afkoelen. Klop in een hittebestendige kom de eidooiers, het ei en de citroenrasp los en luchtig. Zet de kom in de pan met kokend water, maar zorg dat het eimengsel het kokende water niet raakt. Voeg nu, beetje bij beetje, al kloppend het wijn- en suikermengsel toe. Klop het dessert op een laag vuur nog 5 minuten schuimig. Zet de kom daarna 2 minuten in bak met koud water. Vul de glazen met de druiven, daarna wat kruim van de meringue en schep het de lobbige crème erover heen.
Jachtseizoen, penne met eendenworstjes en cantharellen
In mei van dit jaar vertrouwde 16 jarige Théo uit Mancey mij toe zich al te verheugen op het komende jachtseizoen. Dan mag hij als echte kerel mee met al die stoere mannen in hun oranje vestjes. Hup achter de wilde zwijnen aan. Nu zijn daar ook heel veel van. In Frankrijk gebeuren veel ongelukken met overstekende “compagnies” Dit zijn troepen vrouwelijke wilde zwijnen met hun jongen.Vanaf 1 september is het oppassen geblazen op de velden en wegen van ruraal Frankrijk, want “la chasse” begint. De Fransen slaan weer aan het jagen en verzamelen. Een oerinstinct. Schieten op alles wat beweegt en plukken wat je plukken kunt langs bergen en dalen. Het leuke ervan is dat het ook allemaal opgegeten kan worden. In die zin is landelijk Frankrijk een grote voorraadkast. Ook allerlei gevogelte loopt gevaar om verschalkt te worden, zowel op het land als op het water. Het levert vaak mooie taferelen op. Een stilleven van vederwild en paddenstoelen zou niet misstaan op een schilderij van een Hollandse meester. Maar nu dwaal ik af. Vandaag een pastaschotel met gebakken eendenworstjes, cantharellen en balsamico. Deze worstjes koop ik bij een slagerij in de Haarlemse Kruisstraat. Erbij drinken we een stevige rode Givry van domaine Parize. De smaak van pinot noir naast de geurigheid van de paddenstoelen.
Nodig 4 personen:
8 eendenworstjes
bakje cantharellen schoongemaakt en ontzand
1 rode ui in ringen
2 tenen knoflook
50 g roomboter
olijfolie
peterselie
3 el balsamico azijn
peper en zout
gehakte peterselie
Bereiding:
Verhit in een pan wat olijf olie en de helft van de boter. Bak hierin kort de worstjes aan. Haal de worstjes uit de pan en zet ze opzij onder aluminium folie. Kook in een pan met ruim water de penne al dente. Bak de cantharellen aan in het bak vocht voeg de rode ui in ringen roe en de geperste knoflook. Snijd de worstjes in plakken en voeg toe. blus het geheel met de balsamico. Maak op smaak met wat peper en zout.Voeg als laatste de rest van de roomboter en gare paste toe. Serveer in grote schaal bestrooid met de gehakte peterselie.
Cake met olijven, spekjes en witte Mâcon
In het zuidelijke deel van Bourgondië loopt een heuvelrug, die de Monts du Mâconnais wordt genoemd. Het is een massief van kalksteen. De heuvelrug vormt de scheiding tussen de vallei van de rivier de Grosne in het westen en de vlakte van de Saône in het oosten. Er wordt ook beweerd dat het ook de scheiding is tussen de langue d’Oil en de langue d’Oc, de twee voorlopers van de huidige Franse taal. Eén van de meest bekende plekken is de Roche du Solutré, omringd door de wijngaarden van de Mâconnais. Deze plek wordt al sinds de oertijd bewoond. Over de Monts du Mâconnais loopt ook het monnikenpad, dat een oude pelgrimsroute is van Beaune naar Cluny. Overal op de kammen zijn tekenen te vinden van dit Middeleeuwse pad, markeringen, schuilhutten. Bij helder weer zie je in het noordoosten de Jura en naar het zuidoosten de pieken van de Alpen. Het is dus de moeite waard het pad eens een stuk te lopen. Bijvoorbeeld op de Col de Chèvres bij het dorp Mancey. Je gaat bij de kerk steil omhoog en kunt dan het monnikenpad volgen op 450 meter hoogte. Tussen de eikenbomen door. De beloning is een fraai uitzicht over de dorpjes met huizen van grove steen, de weilanden met witte runderen en de wijngaarden. Wie weet kom je een verdwaalde das of een everzwijn tegen. En voor de hongerige mens onderweg een op zijn Bourgondisch stevige cake met olijven, spekjes en witte Mâcon. Om te voorkomen dat de wijn in de benen zakt tijdens het wandelen, drinken we een witte Mancey uit de Essentiels collectie bij terugkomst van het pad.
Nodig:
4 eieren
1,5 dl witte Mâcon wijn
1,5 dl olijfolie
250 g bloem
125 g geraspte belegen kaas
150 g fijn gesneden zwarte en groene olijven
2 tenen knoflook geperst
150 g spekblokjes
peterselie
bieslook
1 zakje gist
peper
Bereiding:
Bak de gerookte spekjes uit. Meng de bloem, eieren, wijn, olie en gist in een kom en klop tot beslag. Voeg de kaas toe en zwarte peper. Meng daarna de bieslook, peterselie, olijven en spekjes door het beslag. Vet een cakevorm in met wat boter. Stort het beslag in de vorm en bak de cake in 45 minuten gaar in een oven op 200 graden.
Je kunt met de ingrediënten eindeloos variëren, door bijvoorbeeld wat geblancheerde groenten als prei, wortel of selderij toe te voegen.