Lente 2023. Het lekkere weer van deze week kondigde het al aan, het voorjaar komt eraan. Dat betekent, dat onze Duits badgasten weer naar de bollen in de “Koikenhoof” kunnen gaan kijken, Op Schiphol weer kisten vol low budget toeristen landen voor het Paasweekend en dat terwijl het erotisch attractiepark van de burgemeester van Amsterdam nog niet eens in aanbouw is. Druk is het ook aan de kust met strandgangers en op de fietspaden met kekke senioren, die hun elektronische fiets hebben afgestoft voor de lente. Eigenlijk zijn dit allemaal lange zinnen om aan te kondigen, dat de lente van 2023 eraan staat te komen, ook op GKT.
foto: cover bundel In mijn ogen van Jan-Simon Minkema, muze gefotografeerd door Hans Schellevis
foto: wat doet een cassoulet van Australische Alice Zaslavsky in Quarante?
Wat ga ik doen in de lente 2023? De maanden april en mei staan in het teken van de “art de vivre” weken op locatie. GKT gaat de Occitaanse paden en dreven verkennen. Lekkere wijnen en fijn eten proeven en koken in de nieuwe keuken. Het thuisfront wordt ook niet vergeten, want in mijn knal oranje werktas gaan een aantal al voorbereide items van Hollandse bodem mee , om uit te werken. Zoals de voorjaarseditie van Gereons Mag, die in het teken staat van art de vivre, met recepten, een gedicht van Jan-Simon Minkema uit zijn nieuwe bundel In mijn ogen en virtuele aandacht voor Ingrid Larmoyeur. Deze ochtend ontving ik het nieuwe boek van Janny van der Heijden, Smaakpalet van de Lage Landen, een recensie met een Occitaans sausje volgt. Veel te doen dus op GKT deze lente.
foto: bootjes op het strand van Stes. Maries de la Mer, door Vincent van Gogh 1888.
foto: bootjes op het stand van Stes. Maries de la Mer in Quarante.
Terroir blijft een grote rol spelen op Gereons Keuken Thuis en onder de hashtag #occitanie ga ik aan een nieuw Frans avontuur beginnen. Ook laat professeur Anatole Circonflexe regelmatig wat horen op zijn nieuwe eigen pagina. Gereons Keuken Thuis gaat zich weer meer richten op smaak, uitdaging en schwung in de keuken. Dat geldt ook voor wijnen. Want daar begon het tenslotte allemaal mee meer dan 16 jaar geleden. Tijd om in mijn nieuwe omgeving weer wijnen te gaan ontdekken. Maar jij kunt ook meedoen: Voor Gereons Keuken Thuis ben ik altijd op zoek naar gastbloggers, voor een leuk verhaal of voor een leuk recept.
foto: cover Smaakpalet van de Lage Landen van Janny van der Heijden.
foto: een taart voor Koningsdag.
No waste, minder, maar beter vlees en meer groente staan ook hoog op de agenda in de lente. Ik realiseerde me gisteren tijdens het koken, dat meer dan ooit het omgaan met resources een belangrijk onderdeel van mijn dagelijkse leven wordt. Zo werden de schillen van de asperges, die GKT ontving van het Aspergecentrum verwerkt tot bouillon. Tante Douds uit de Morvan waardig.
Tot slot: Things will get edgier. Ook in de lente en zomer van 2023 staat GKT open als podium voor kookboekrecensies, productr-eviews en evenemnt verslaggeving. Durf je het aan om je boek te laten recenseren, wil je je unieke product door mij laten testen of mij iets laten schrijven over je evenement? Be my guest. Ik ben altijd op zoek naar nieuwe input. Maar niet à tout prix. Ik GKT gaat strikter worden in voorselectie en vooronderzoek.
foto: Paashazen bij Menno Kroon in de Cornelis Schuytstraat.
Lente 2023, GKT heeft er nu al zin in. Ik wens jullie een fijn Paasweekend!
Het grote WILD PLUK BOEK. De zomer nadert zijn einde en de duinen zijn vol met rozenbottels, bramen en duindoornbessen. Fijn voor de vogels en andere dieren, maar ook om zelf je kostje bijeen te scharrelen. Met mate natuurlijk. Een mooi hulpmiddel bij het zelf foerageren is Het grote WILD PLUK BOEK van Edwin Florès, een bezielde wildplukker, die door de jaren heen heel wat mensen zijn kunsten heeft bijgebracht. Het is alweer 7 jaar geleden, dat GKT een druilerige wildplukdag op Sonsbeek in Arnhem meemaakte, die zonnig eindigde met geroosterde worstjes met die dag zelf geplukte kruiden in de moestuin en boerderij van Florès.
foto: daslook een echte lentebode.
“Hoe wild en terroir wil je het hebben? Een beetje druilerige ochtend in hartje Arnhem, park Sonsbeek, waar Gereons Keuken en Route naartoe toog voor een heuse wild pick. Na een kop koffie of thee van op berken parasiterende paddenstoelen (geen hallucinerende) gingen we en petite comité het bos verkennen. Op zoek naar eetbare dingen. Net zoals wilde zwijnen of varkens doen, vertelde Edwin Florès, wildplukker. Varkens eten van alles. Waar hun neus hen naartoe leidt. Beukennootjes, een bron van proteïne en zetmeel. En beuken staan er volop in Sonsbeek. Al honderden jaren. Witte klaver, die we direct plukten. Een klaversoort met een licht zurige smaak, die doet denken aan sauvignon blanc. Met noten van granny smith. Zevenblad. Een flinke bos waterkers langs de rand van een beekje. Edwin liet het allemaal zien. Vol verve en in touch met het terroir, want naast wildplukker is hij ook een gepassioneerd verhalenverteller. Dat doet hij ook in de workshops die hij geeft en de boeken, die hij schreef over wilde pluk.”Lees meer.
Op Gereons keukentafel ligt nu de herziene en uitgebreide uitgave van Het grote WILD PLUK BOEK, een uitgave van Bertram & de Leeuw. Dat wordt struinen in bos en duinen en in het struweel van de Languedoc. Over dat laatste meer tijdens mijn Occitaanse weken dit najaar.
foto: duindoorn, nu rondom SeaSpot veel te vinden en te plukken.
Jaarlijks trekken in Europa hele hordes het bos in om te gaan wildplukken. Ook in Nederland, waar bramen de hitlijst aanvoeren, gevolgd met stip door vlierbloesem en -bessen. Florès vindt het ontzettend fijn om samen met vrienden of familie op een zonnige ochtend op pad te gaan om zo zijn kostje bij elkaar te plukken. Maar wel met een kanttekening. Je kunt niet alles zomaar plukken en eten. Dat is de reden, dat Gereons Keuken Thuis altijd, bij het plukken van daslook op een landgoed in de duinen bij SeaSpot, de blaadjes door zijn handen wrijft, om zich ervan te vergewissen, dat het geen lelietjes van Dalen zijn. (Want dat is een giftige plant) De schrijver gaat in op basiskennis en benodigdheden. Ga goed voorbereid op pad en vergeet natuurlijk niet een mand of rugzak met lekkere broodjes. want wildplukken maakt hongerig. En eten in de buitenlucht is gezond.
Heel belangrijk is het determineren van je pluksels, want niet alles is eetbaar of verdraagbaar. Bij twijfel laten staan!, luidt het credo. Heel belangrijk is het lezen van landschappen. De eerder genoemde tocht door Sonsbeek voerde het ons naar een beek vol waterkers. Door het lezen van landschappen weet je exact waar je welke bes, paddenstoel of noot kunt vinden. Dat geldt ook voor het walhalla van de wildplukker: de truffel. Onder dennenbomen groeit deze niet. Tot slot de spelregels, want het is natuurlijk nooit de bedoeling om je wildplukplek voor altijd te vernielen. Tot zover de theorie!
foto: uit de categorie paddenstoelen, eenvoudig eekhoorntjesbrood.
Nu ben je klaar om je wildplukavontuur in praktijk te brengen. Vier seizoenen, met een heuse maandlijst. Gereons Keuken Thuis is wel benieuwd of er met de huidige zomers geen verschuivingen van rijping plaatsvinden? En natuurlijk categorieën, van planten en bomen, via bessen en vruchten tot noten en zaden. Heel bijzonder vind ik het hoofdstuk naaldbomen. Met naaldboomscheuten, waarvan je de Deense likeur van Mikkel Karstad maakt. Paddenstoelen: Gereons Keuken Thuis is benieuwd naar de pluk hiervan in de Languedoc komende herfst. Alles komt aan bod in Het grote WILD PLUK BOEK. Tot slot zeewieren, dat wordt een thuiswedstrijd. Ik ga beter opletten op het strand.
Het grote WILD PLUK BOEK is een heerlijk naslagwerk en leesboek, voor de beginnende, dan wel meer ervaren fourageur. Dit compendium is mooie aanwinst voor Gereons Kookboekenhoek. Ik zou zeggen; Kom mee naar buiten allemaal en aan de slag ermee!
foto: cover Het grote WILD PLUK BOEK.
Het grote WILD PLUK BOEK, Edwin Florès (ISBN 9789461562814) is een uitgave van Bertram & de Leeuw en is te koop voor € 29,95
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
foto: Sint Nicolaas in Valenciennes, Hauts de France.
Covid-19, een demissionair kabinet, stikstofcrisis, hoge gasprijzen, wel of geen Zwarte Piet? Allemaal dingen, die komen en gaan. Een constante is elk jaar is de aankomst van Sinterklaas en zijn gevolg. Een tijd van vooruit kijken naar Pakjesavond. Ik vond het als kind heel spannend en eerlijkheidshalve gezegd nu ook nog steeds. Sinterklaas is een feest waar ik goede herinneringen aan heb. Zingen bij de piano, totdat een zwart gehandschoende hand pepernoten de kamer in strooide. Toevalligerwijs kwam direct hierna een vriendin van mijn moeder op bezoek. Een Piet was zij ook niet tegengekomen bij aankomst. Voor ons als kinderen een groot raadsel.
foto: het liedjesboek van St Nicolaas door H.A. Almoes.
Het Nederlandse Sinterklaasfeest is in de 19e eeuw vormgegeven door schoolmeesster Jan Schenkman, verhalenverteller. Hij publiceerde in 1850 het boek Sinterklaas en zijn knecht. Aan hem danken we de stoomboot en alles, wat om Sinterklaas heen hangt. Ik vond dit jaar tijdens het opruimen van het huis van mijn moeder nog de pianoboeken, waaruit zij gezongen moet hebben als kind en die in mijn kindertijd ook gebruikt werden. Mooie herinneringen.
foto: Sinterklaas ansichtkaart uit Frankrijk.
Er zijn niet veel legendes bekend over de heilige Nicolaas van Myra. Dat terwijl hij in veel landen een prominente heilige is. Van Rusland tot Spanje, van Amsterdam tot Bari. Nicolaas was een vermogend man, die ’s nachts op pad ging om arme mensen te helpen. Denk aan het verhaal van de drie dochters van een arme man. Sint Nicolaas strooide munten door het raam voor hun bruidsschat, zodat zij niet hoefden te vervallen tot prostitutie. Hier komt de strooitraditie vandaan en de netjes met chocoladegeld. Sinterklaas als beschermheilige van kinderen.
foto: Sinterklaas in Nancy.
In noord en oost Frankrijk kennen ze de goedheiligman ook. Ik vind het altijd leuk om te speuren naar ansichtkaarten en beeltenissen van Sinterklaas als ik in deze contreien ben. Er is een bekend verhaal over drie kinderen, die door een herbergier naar binnen werden gelokt, gedood en in een vat met pekel gestopt. Sint Nicolaas wekte de slachtoffers weer tot leven en vergaf de man en zijn vrouw hun daad, mits ze berouw toonden. Hoe de vegan versie van dit verhaal luidt? Dat antwoord moet ik nog schuldig blijven. Maar die vegan versie zal er zeker eens komen. Niets is zo beweeglijk als het Sinterklaasfeest.
foto: St. Nicolaas in Lotharingen.
Elk jaar vindt in Nancy op 6 december de intocht plaats van Sinterklaas op zijn ezel. Anders dan de witte schimmel, die hij in Nederland berijdt. Kinderen krijgen snoep en het is de aftrap van de kerstmarkt op de Place Stanislas. Een groot spektakel. Sint Nicolaas wordt bijgestaan door père Fouettard, een chagrijnige boze mijnwerker met een rode baard. Stoute kinderen krijgen stukjes steenkool van hem en met de zweep. Geen fijne man dus. Dus makkers staakt uw wild geraas. Anders zwaait er wat.
foto: St. Nicolas de Port net buiten Nancy.
Net buiten Nancy ligt het stadje Saint Nicolas de Port, waar in een immense kathedraal, met twee torens van honderd meter hoog, de onderarm van de goedheiligman wordt bewaard. Een euro in de gleuf en het luikje gaat open. De arm is dan te aanschouwen. Een andere bijzonderheid in het dorp is het speciale postkantoor naast de kerk, waar alle wensen aan de Sint van groot en klein kunnen worden gepost. En worden door de Sint beantwoord!
foto: Middeleeuwse deur met Sint Nicolaas in Troyes
RECEPT
Het winterdrankje Beerenburger opwarmer is iets anders dan glühwein of gløgg. Het verwarmt de konen na een flukse winterwandeling. Of een tocht over de gladde daken.
Nodig:
1 sinaasappel
4 kruidnagels
1 kaneelstokje
3 stuks steranijs
300 ml Beerenburger
800 ml ongefilterd appelsap
Mijn toevoeging: een tl rommelkruid.
Bereiding:
Was de sinaasappel en snijd deze in plakken. Doe de specerijen, Boomsma Beerenburger, appelsap en sinaasappel in een pan en laat dit op een laag vuur zo’n half uur pruttelen, maar niet koken. Verdeel het drankje oever een aantal glazen theebekers en doe ik elk glas een plakje sinaasappel.
foto: Piet uit kindertheater.
TIP voor de Sinterklaasdagen. Onlangs kwam ik in contact met theatermaker Albert Barth. Hij is de bedenker van de site kindertheater. In deze tijd van het jaar reist hij langs scholen en andere plekken mijn zijn speciale en ook coronaproof Sinterklaasvoorstellingen en -shows voor kinderen. Gelukkig, maar dat hoort er in de Sinterklaastijd een beetje bij, gooide de huidige milde lockdown geen roet in het eten. Dat deed het wel tijdens de intochten vorige week. Van Albert begreep ik dat zijn kindertheater voorstellingen gewoon doorgaan en er nog enkele plekken vrij zijn in november en begin december. Dus schoolmeesters, ouders en ander gespuis, gezwind naar de website van kindertheater voor op school op thuis. (dat rijmt)
Noot: deze tip werd mij gestuurd door Albert Barth, theatermaker. Zijn verhaal stond gepland voor de feesteditie van Gereons Mag. Ik heb ervoor gekozen deze aanvullend te doen in deze blogpost. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
foto: creatie van asperge en daslook door Guillaume de Beer (BREDA)
Het is weer aspergetijd! Elk jaar kijk ik ernaar uit, de asperges van het nieuwe seizoen. Meestal werden deze al op de verjaardag van mijn vader gegeten, eind maart. Makkelijk te doen, want tegenover het ouderlijk Brabants huis zat een aspergeteler. Dus zo gauw de witpaarse kopjes boven de zandgrond uitstaken wisten wij hoe laat het was. Het toeval wilde, dat mijn vader voor zijn verjaardag altijd een nieuw setje kippen kreeg van een andere buurman. Er hoefde in Liempde alleen nog goede ham bij de slager te worden gekocht en het lentefeestmaal was compleet. Tot zover het verleden op deze zondag in april.
foto: dank aan Het Nederlands Aspergecentrum voor het witte goud.
Het is weer aspergetijd! Ook in SeaSpot is het goed asperges eten. Gereons Keuken Thuis werd donderdag blij verrast door Het Nederlands Aspergecentrum en Kroon op het werk met een lekkere weekendbox vol Limburgs goud. Ik eet asperges graag op klassieke wijze, met boter, ham en een aardappeltje. Geen ei, want dat lust ik niet. Maar je kunt ook creatief aan de kook met asperges. En met daslook, dat ik normaliter in de duinen pluk en deze week op mijn zeebalkon plantte. Voor recepten met asperges ging ik ten rade in mijn blogarchief en in het leuke EEN KOOKBOEK van Seppe Nobels. Zo vond ik bij deze chefkok een heerlijk recept voor een lauwwarme Mechelse andijviesalade met asperges, daslook en buffelmozzarella. Toevalligerwijs had ik deze ingrediënten in huis, behalve de andijvie, in huis. Maar wel pluksla, dus ik kan aan de slag. In mijn blogarchief vond ik ook een heerlijk aspergegerecht, dat Guillaume Beer van BREDA eens maakte voor bij de niet te versmaden witte Lugana wijn. En zo kan ik nog wel eventjes doorgaan. Onderaan deze blogpost vind je wat links met recepten.
foto: zomaar een recept uit EEN KOOKBOEK.
RECEPT Seppe Nobels: Gestoofde andijvie met asperges, lente-uien en buffelmozzarella.
Nodig voor 4 personen:
1 bussel Mechelse asperges, mogen natuurlijk ook uit Limburg komen.
1 bussel lente-uien
25 ml lokale honing, bijv. van Kees van de Laar uit Liempde
1 struik andijvie
1 lange sjalot, fijngesnipperd
2 el daslookolie
10 gram verse daslook
1 rode ui
peper & zout
2 bollen buffelmozzarella
1 bakje tuinkers
Bereiding:
Schil de asperges en verwijder het vezelige uiteinde. Kook ze in 3 minuten beetgaar in gezouten water. Maak de lente-uien schoon en blancheer deze 2 minuten in kokend water. Snijd ze overlangs in tweeën en gril ze zonder vetstof in een pan met antiaanbaklaag. Besprenkel met de honing. Was de andijvie en verwijder de buitenste bladeren. Stoof de sjalot kort in de daslookolie Doe er de gesneden andijvie en resterende daslook bij. Breng op smaak met peper en zout.
Snijd de rode ui in halvemaantjes. Leg de gestoofde andijvie in een schaal met de asperges, de lente-uien, de rode ui, gescheurde buffelmozzarella en de tuinkers. Werk af met wat daslookolie en breng op smaak met versgemalen peper en zout.
foto: Wat hebben asperges, Flora en Barefoot gemeen?
Het is weer aspergetijd! werd mede mogelijk gemaakt door Het Nederlands Aspergecentrum, De Kroon op het Werk, Barefoot winery, Flora vegan boters, Van Pol creatieve geschenken, Uitgeverij Lannoo, Terra Publishing, Seppe Nobels, Guillaume de Beer en Gereons E&W. Alle producten, boeken en andere zaken werden mij als samples gestuurd door de uitgeverijen, pr bureaus en producenten. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Het excellente Kookboek van doctor Carolus Battus. Uit 1593 en daarmee het oudste Nederlandstalige kookboek. Van een arts? Ja, Carolus Battus was dokter uit Dordrecht. Toch ook weer niet vreemd in het licht van de vele artsen, die nu vijf eeuwen later ook een kookboek schrijven. Volgens mij is dat van alle tijden. Eigenlijk gek, dat er tot 2020 geen bewerking was van dit historische boek. Maar daar hebben Christianne Muusers en Marleen Willebrands in samenwerking met Alexandra van Dongen verandering in gebracht. Zij meenden, dat de tijd rijp was om zo’n belangrijk document het 21-eeuwse licht te laten zien. Want tegenwoordig is er veel belangstelling voor foodhistorie. Gereons Keuken Thuis kan daar over meepraten, want mijn plan voor 2020 was de bijzondere collecties van de UVA vaker te gaan frequenteren, om zo tot nieuwe inspiratie te komen. Helaas gooide Covid-19 roet in het spreekwoordelijke eten. In het najaar dan maar. Het werk van deze dames is namelijk machtig interessant. Te ontdekken, waar de verbanden liggen met onze huidige cuisine. Al dan niet voor je gezondheid.
Carolus Battus werd geboren in Gent, studeerde medicijnen in Rostock en werd arts in Antwerpen, destijds een metropool van 100.000 inwoners en grootste handelsstad van Noordwest Europa. Maar het tij keerde en Battus belandde in de Hollandse koopmansstad Dordrecht, waar hij stadsgeneesheer werd. Uiteindelijk belandde Battus in Amsterdam. Naast het praktiseren van de artsenij, schreef Carolus Battus boeken over medicijnen. Maar waarom dan ook een kookboek? In de heersende leer, die ook Battus aanhing, had genezen van ziekten en kwalen veel te maken met de aloude humorenleer, die ervan uitging dat zieketen ontstonden door een te veel of te weinig van bepaalde (voedings)stoffen in het lichaam van bepaalde types mens. De aartsvader aller artsen Hippocrates deelde de mensheid al in al naar gelang de vloeistof, die hun wezen beheerste. We kennen allemaal de praktijk van aderlaten. Kennelijk had zo’n persoon te veel bloed. En moest met voedingsstoffen daarna aansterken. Zie daar het verband tussen artsenij en kookboeken. De temperamentenleer beïnvloedde ook Battus in zijn receptuur. Muusers en Willebrands illustreren hun verhaal met prachtige foto’s uit musea en archieven.
Voor wie schreef de arts Battus het excellente kookboek? Voor de thuiskok? Welnee, het was een boek voor koks en keukenmeiden, opdat zij waakten over de gezondheid van hun werkgevers. Deze recepten zullen weinig zijn gebruikt in het Dordrechtse gasthuis. De schrijfsters vertellen over de menu’s, de kooktechnieken, het banket en de volgorde van recepten in dit oude boek. Over ingrediënten en de invloed van de kerk. De tafel, het servies en de gesprekken en geneugten aan tafel komen aan bod. Alexandra van Dongen dook hiervoor de collectie van Museum Boijmans van Beuningen in.
En dan de recepten. De schrijfsters doken de keuken in en maakten moderne versies van de gerechten van Battus. Grote schotels met klinkende namen als Bruwet Fulleet van kalfsvlees of hustpot van hert. Het laatste is iets anders dan de wortel- en uienstamppot van tegenwoordig. Ik vond Deuse Geertjes wel een aantrekkelijk bijgerecht. Die zal ik toch een moeten maken. De pommeranssaus komt aan bod en Spaanse marsepein. (Sinterklaas komt toch ook uit Spanje?) Een aanstekelijk werk en wat een moeite hebben deze drie dames genomen om het excellente Kookboek van doctor Carolus Battus naar onze tijd te vertalen. Hulde. Het zal in Gereons Keuken Thuis nog regelmatig worden gelezen en geraadpleegd.
Kijk ook eens op de speciale excellente kookboek site van Battus. Binnenkort plaats ik het recept voor Deuse Geertjes. Een mooi voornemen voor mijn nieuwe serie uit bijzondere kookboeken.
Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus (1593), Christianne Muusers, Marleen Willebrands & Alexandra van Dongen ( ISBN 97890561564970) is een uitgave van Sterck & De Vreese en is te koop voor € 29,95. Let op vanaf 10 februari a.s. ook weer live af te halen bij je lokale boekhandelaar.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Uit de Kookboekenkast van Gereons Keuken Thuis. Al snuffelend viel mijn oog op twee bij mij onbekende kookboeken, die bij het doorbladeren mijn aandacht vasthielden: Rijntjes Keukengeheimen van Lizet Kruyff en De smaken van de Griekse Zagori van Rita Berends.
Beide gaan over met liefde en passie koken, de seizoenen volgend. Historisch tegenover traditioneel, uit de moestuin en voor het hof tegenover de oogsten van soms nog ontoegankelijke berghellingen en voor een mediterraans restaurant. Rijntje is als kok en ‘cateraar’ al in de ban van fusion. Rita creëert desserts en taarten en verlegt haar kennis en kunde naar Griekse producten. Hun creaties zijn om van te genieten.
foto: Porfyron, Rita’s werkplek in de Zagori (credits Ruth Ruwenberg)
Mijn grootste passies in de keuken zijn fruit, groenten, groene kruiden en kazen. In een kookboek speur ik als eerste naar die recepten, want dan kan ik op mijn gevoel vertrouwen. In allebei staat een heel origineel recept met kweeperen, echt oktober fruit dat nog aan bekendheid kan winnen door toegankelijke en smakelijke recepten.
De Zagori blijkt het land te zijn achter de bergen van het Pindos gebergte in het Noorden, op 1000 meter hoogte achter de stad Ioannina, met ezelspaden die lang deel uitmaakten van de handelsroute van Igoumenitsa naar Constantinopel. Het telt zesenveertig bergdorpen, de Zachorochoria, omgeven door prachtige ruige natuur. De Vikoskloof in het natuurreservaat trekt de aandacht.
In de 20e eeuw zwierven wij jarenlang door zomers Griekenland: van de noordkust bij idyllisch Parga via Ioannina en de Meteora kloosters naar de Peleponnesos en meerdere eilanden. Ik leerde van onze studievriend een brabbelmond Grieks om mij op het platteland te kunnen redden. Het leven was er nog heel rustig en het land nog niet toeristisch.
Rita begon als puber met fruit uit haar Nederlandse omgeving te bakken en koken, maar verplaatst haar kookactiviteiten naar de Zagori als zij Yiannis ontmoet, die er een eigen restaurant heeft. De Griekse natuur bood heel andere producten, ze gaat op zoek naar wat er groeit en bloeit, hoe en waarvoor je het kunt gebruiken en wat je ervan kunt maken. En daarbij, hoe ga je er goed mee om zoals het plukken van bloesems, bloemen en kruiden.
Ruth de Ruwe doet de fotografie, maar kookt zelf ook graag met lokale producten. Naast het fruit is ook de verwerking van bloemen en kruiden in desserts bijzonder. Met mijn interesses kun je in dit boek je hart ophalen: van salie kruidenijs, granita’s en fruit in wijngelei tot merengue, gevulde vruchten, likeuren, marmelades, tempura en taarten. En wat denk je van cantharellenijs? Het maakt je nieuwsgierig en het ziet er allemaal verrukkelijk uit.
De foto’s van de natuur geven je er een gevoel bij; en de seizoens- en maandpagina’s geven een inkijkje op het fruit en de kruiden die dan groeien zoals vlier, granaatappel en citroen, kaneel, laurier en saffraan, de wildpluk en het destilleren van tsipouro uit druivenschillen en -pitten.
Rita maakte kweepeerbonbons, ze noemt het kweeperenzoet, heel gaaf om te doen. Je kunt ze serveren bij een high tea of als after dinner snoepgoed. Lekker met de donkere dagen in het vooruitzicht.
foto: Cora’s kweepeerbonbon met pure raathoning.foto: Rita’s kweeperenzoet.
Ook Rijntje Biljardt is een puber als ze keukenmeid wordt, maar ze komt tot bloei op kasteel Heeze. Haar levensverhaal loopt door het kookboekje heen, het is deels ook een stukje geschiedenis, zowel van haar eigen ups en downs als van die tijd. Bij haar geboorte was Holland nog deel van het Franse Rijk. En in 1840 is de publicatie van een eigen kookboekje voor een vrouw uniek. Ze is dan 33 jaar oud en schopte het van keukenmeid tot kokkin en cateraar voor de adel, maar eindigde door tegenslag als wafelbakster.
foto: cover Rijntjes keukengeheimen.
Misschien gaat interesse voor bakken en koken op die leeftijd voor heel velen van ons op, ook ik begon toen te experimenteren in de vakanties en maakte compotes van de zomerse wildpluk. Onze studievriend miste zijn Griekenland en dus gingen we samen aan de slag met zijn moeders recepten.
Rijntjes Keukengeheimen is ook gericht op duurzaam koken met wat de moestuin en het land bieden. En het leuke is dat met de opbloei en de verkoop van landgoed producten dit opnieuw actueel is. Zeker nu wij de vergeten groenten en fruitsoorten opnieuw aan het ontdekken zijn, die deels weer goed voorradig zijn, en moestuinieren en eerlijke producten volop in de aandacht staan.
Rijntjes recepten zijn prachtig vorm gegeven, wel vertaald naar de huidige tijd. Het boekje biedt via seizoenstabellen inzicht in het wisselen van de groenten en kruiden in de moestuin. En via de keukenkalender ook in de verkrijgbaarheid van vlees, wild, vis en fruit. Heel praktisch voor de leek.
foto: Cora maakte kweeperentaart à la Rijntje Biljardt.
In die tijd was het vlees en de vis wel hoofdzaak maar de groenten en het fruit waren niet onbelangrijk. De keukengeheimen verklappen ook drankjes: van thee, chocolade en koffie naar limonades en punch.
Een heel aparte combinatie van een licht zoute amandelbloem korst, laagjes roergebakken kweepeer in een kruidige pruimenjam, die wordt geserveerd met lobbig geklopte slagroom. Daar voegde ik blijmoedig wat gepureerde abrikoosjes aan toe. Een heel leuke ervaring zo, die snuffeltour naar originaliteit op Cultfood.
foto: net uit de oven kweeperentaart van Cora!
Wie is Cora Meijer? Voeding, koken, keukengadgets, kookboeken, ze hebben al heel lang mijn belangstelling. Sinds ik op eigen benen sta, is het mijn gewoonte om vers en soms langdurig te koken. Ooit dacht ik een klein eethuisje te beginnen. Al vele jaren geleden richtte ik mijn eigen kruidentuintje met bessenstuiken in. Pas sinds ik mijn betaalde beroep in kennismanagement vaarwel zei, heb ik er veel meer tijd voor en startte ik mijn foodblog en bloggersactiviteiten. Cultfood.blog geeft mij veel plezier. Mijn voorkeur ligt bij de mediterrane en Europese keukens. Als ik op reis ben verdiep ik mij in lokale producten en gerechten. Daaruit volgt dan vaak weer de aanschaf van een kookboek. Mijn kennis heb ik verdiept via cursussen, workshops, door uit eten te gaan, via kranten en glossy magazines. Ik lees regelmatig recensies, interviews met chef-koks, voorbeeld menuconcepten en volg op TV-programma’s over smaken. Want smaak is super belangrijk, daar wil ik echt het één en ander van weten. Waar ik altijd op heb gelet is samenhang en balans.
Lekker lokaal met Laura de Grave. Er is iets gaande….in Nederland. Koken met lokale producten. Recht van het land uit de achtertuin van je woonplaats. Waarom zouden boontjes wereldreizigers moeten zijn, als we in het sperziebonenseizoen genoeg kunnen oogsten? We zijn na de Tweede wereldoorlog verwend geraakt. Aardbeien in december en sinaasappels in de zomer. Anything goes. Maar er klinkt een ander geluid, doe eens gek en eet lokaal. En wie kan dat nu beter vertellen, dan Laura de kookboekschrijfster op de motor. Voor haar vorige boek verkende ze het land al op jacht naar lokale specialiteiten. Nu blijft ze in haar woonplaats en kookt vegetarisch en lekker lokaal. Want ga maar eens op pad in en om Amsterdam en je zult zien wat er allemaal te koop is. Heerlijke seizoensgroenten met liefde geteeld. dat scheelt heel wat vliegtuigmijlen en het is verser dan vers. En wat heel handig is en dat weet Laura de Grave met dit boek over de brug te trekken, duurzaam leven loont en is lekker.
foto: uienringen met romige dip.
In Lekker lokaal wil Laura je meenemen in haar moderne Nederlandse keuken. De prachtige producten, die te kust en te keur zijn te verkrijgen. Een kookboek vol vegetarische recepten. Nou ja je kunt er zelf altijd een stukje vlees van de Lindenhof bij doen of zelf gehaalde vis uit IJmuiden. Maar de basis is vegetarisch. Het kookboek start met een opsomming van de voordelen van lokaal eten, de Grave geeft tips, want in Nederland zijn er zo’n 1450 boerenwinkels en daarnaast leuke stalletjes langs de weg. Ga eens op pad zou ik zeggen, maar nu even niet allemaal tegelijk. Thuis telen kan, nu de ophokplicht weer van kracht is, natuurlijk ook. En wat te denken van wildplukken?
Lekker lokaal gaat verder met een catalogus van producten, die wij hebben in Nederland. Er is heel wat te krijgen. Nederland is één van de grootste voedselproducenten ter wereld. En dat op een kleine oppervlakte. De wortels hiervan liggen in de handelsgeest en het stimuleren van de voedselproductie na de Eerste Wereldoorlog, zodat schaarste kon worden voorkomen. Van aardappelen tot zuivel, van kaas tot wijn. Er is op voedselgebied veel te beleven in ons kikkerland en het aanbod groeit nog dagelijks.
In Lekker lokaal staat een handige seizoenskalender voor groente en fruit. Zo zie je direct, wat er in het seizoen is. Met een marge moet ik zeggen, want de seizoenen rekken door de temperatuurstijging wereldwijd wat op. Na de theorie volgt de praktijk in de vorm van receptuur, die Laura ontwikkelde voor dit boek. Bammetjes belegd met lekkers, een hartige radijsjestaart, bieterballen en uienringen dip om maar wat te noemen. Volgende week plaats ik een leuk recept uit dit boek op Gereons Keuken Thuis. Lekker lokaal sluit af met een lijst vol handige adressen. Dus aan de slag stap op je fiets en haal al dat moois in huis en kook net als Laura de Grave vegetarisch en simpel, met een hippe twist, met producten uit je eigen streek.
“‘Duurzaamheid is een groot woord, maar Laura voegt de daad bij het woord. Inzichtelijk, lekker en haalbaar: dit is de toekomst.’– Miljuschka Witzenhausen”
foto: cover Lekker lokaal.
Lekker lokaal, vegetarisch & simpel koken met Nederlandse producten. Laura de Grave (ISBN 9789401613354) is een uitgave van Xander en is te koop bij je lokale boekhandel voor €29,99.
WINACTIE: Denk je na het lezen van deze recensie: “dat kookboek wil ik hebben!” Dat treft. Op 2 december a.s. verloot ik een exemplaar van Lekker lokaal. Het enige wat je moet doen is in een reactie onder deze blogpost je lekkerste lokale recept delen.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Hete bliksem met gebakken bloedworst uit de bijbel van de Nederlandse keuken. Het nieuwe boek dat Janneke Vreugdenhil maakte over de Nederlandse Keuken.
Van Zeeuwse bolus tot polderkreeftensoep en van knolselderijsteak tot hachee: in De bijbel van de Nederlandse keuken neemt journalist, schrijver en kookboekauteur Janneke Vreugdenhil je mee op culinaire reis door Nederland. Met naast het ultieme recept voor boerenkoolstamppot met alles dr’op en dr’an onder meer een tussenstop in Oisterwijk voor de worstenbroodjes van Robèrt en een welverdiende pauze in Amsterdam voor een gevulde koek van Holtkamp.
foto: Janneke Vreugdenhil.
Hete bliksem met gebakken bloedworst uit de bijbel van de Nederlandse keuken van Janneke Vreugdenhil. Zondag besprak ik dit leuke boek op Gereons Keuken Thuis en noemde ik een gerecht dat vaak bij mijn Betuwse grootmoeder tussen de middag, ja want dan at je warm, op tafel stond. Het bliksem bestond volgens haar uit aardappel, zoet en zure appels en witte bonen. De zure sterappels kwamen van eigen boom en kleurden het gerecht, net als de appelmoes vaak lichtroze. Erbij kregen we vaak gebraden verse worst.
Hete bliksem met gebakken bloedworst volgens Janneke.
Een ouderwets Nederlands gerecht van gestampte aardappels met zoete en zure appels. Eventueel met kaantjes. Zoals bij veel stamppotten smaken spek en rookworst er goed bij. Maar vanwege de appeltjes in dit gerecht vindt Janneke bloedworst de fijnste combinatie, een heerlijk herfstgerecht.
Nodig:
1 1/2 kg kruimige aardappels, geschild en in gelijke stukken.
500 g zoete appels (Dijkmans Zoet of Jonagold), geschild in stukken
500 g zure appels (Sterappels of Goudrenetten)
* 2 zure appels extra geschild in schijven
1 ui fijngesneden
1 l runderbouillon
1 laurierblaadje
1 stukje foelie
zou
100 g boter
peper
4 dikke schijven bloedworst
Bereiding:
Doe de aardappels, de appels (houd de appelschijven apart) en ui in een grote pan. Voeg de bouillon, het laurierblaadje, de foelie en (bij ongezouten bouillon ) een snufje zout toe. Breng het geheel aan de kook, zet het vuur laag, leg een deksel op de pan en kook alles in 25-30 minuten gaar.
Laat een klontje boter smelten in een koekenpan en bak hierin de appelschijven aan beide kanten bruin. Bestrooi met een klein snufje zout,
Smelt een flinke klont boter in een andere koekenpan en bak hierin de schijven bloedworst tot ze vanbinnen gaar en vanbuiten krokant zijn.
Giet het kookvocht van de aardappels, ui en appels af en vang het op. Hal het laurierblaadje en de foelie uit de pan. Stamp alles fijn met een pureestamper, of houd de het bliksem iets grover door alleen stevig te roeren met een houten lepel. (laatste is lekkerder vindt GKT)
Meng de rest van de boter erdoor met voldoende bouillon om er een smeuïge stamppot van te maken maak hem op smaak met zout en peper.
Serveer de hete bliksem of in de pan waarin je hem hebt gekookt (dat mag best bij dit soort boerse kost) of in een grote schaal en schik er de gebakken bloedworst en appelplakken op.
Zullen we er een flukse Duitse Riesling bij drinken?
foto: de Bijbel van de Nederlandse keuken.
De BIJBEL van de Nederlandse keuken. Janneke Vreugdenhil (ISBN 9789048847341) is een uitgave in de culinaire bijbelreeks van Carrera en is te koop voor € 33,99
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
De BIJBEL van de Nederlandse Keuken. Dit kookboek mag niet ontbreken in je keuken. Wij Nederlanders hebben soms de neiging wat badinerend over ons nationaal culinair erfgoed te doen. Dat terwijl de Nederlandse keuken heel wat pareltjes kent. Van snert tot griesmeelpudding met bessensaus. Schrijfster Janneke Vreugdenhil kan er geen genoeg van krijgen. Daarom stelde ze deze bijbel samen met allerlei moois uit de 12 provincies. Want er is meer op het Nederlandse bord te vinden dan geprakte aardappel, groente, vlees een badje jus. Vandaar deze bijbel, die de lezer volgens Janneke een Aha-Erlebnis (geen woord Nederlands bij) moet bewerkstelligen, zo van: “oh dat aten we bij oma, tante, buren ook… of oh, nooit gedacht” En daar is ze in geslaagd. Bij het doorbladeren van De Bijbel van de Nederlandse keuken kwam ik heel wat dingen uit mijn jeugd in de Betuwe tegen. Mijn grootmoeder kookte nogal traditioneel en maakte veel zelf. Appelmoes, aardbeitjes voor in de vriezer, balkenbrij met krentjes en voor ons als kleinkinderen was hete bliksem een regelrecht feestmaal.
De Bijbel van de Nederlandse keuken begint met een stukje geschiedenis en veelvoorkomende ingrediënten. Inmiddels is er meer dan de aardappel, de Nederlands Indiërs introduceerden de rijsttafel sinds eind jaren tachtig raakte Nederland verknocht aan de pasta, shoarma maakte zijn opwachting en we eten regelmatig een Surinaams broodje pom. Onze nationale keuken heeft altijd opengestaan voor vreemde invloeden. Van specerijen overzee tot bloemkool, erfenis van de Arabieren.
Via keukengerei komen we bij wat technieken, zoals het klaren van boter, het schillen van asperges en, zo doe ik het ook, potten steriliseren in een pan met kokend water. Janneke start daarna met de basisrecepten voor boter, bouillon, rommelkruid en fabanaise. (ja ook aan vegans wordt gedacht) De laatste maakten Janneke en ik eens tijdens een workshop in Amsterdam Oost. Prima alternatief voor mensen, die geen rauwe eieren willen eten.
De Bijbel gaat verder met recepten, in het eerste deel uit heel Nederland en later per regio. Bestaat er wel een uniforme Nederlandse keuken? Je kunt zeggen, dat er bepaalde gerechten zijn met variaties, die overal in Nederland worden gemaakt en gegeten, zoals groentesoep, hachee en oliebollen. De uitvoering zal per regio of per huishouden verschillen. Gerechten om te koesteren volgens Vreugdenhil.
Op regionaal niveau start de tour van Janneke in het Noorden, met hoe kan het ook anders sükerbôle uit Friesland, een lamsrollade van Texel, kniepertjes uut Drenthe en Groninger mosterdsoep. Naast traditionele gerechten vind je ook moderne bewerkingen, zoals spaghetti met kokkels van het Wad.
Bij het midden van het land, Overijssel, Gelderland, Flevoland en Utrecht, een groot gebied, denk je natuurlijk aan krentenwegge uit Twente, wildbereidingen van de Veluwe, de balkenbrij van kop tot kont chef Nel, de eerder genoemde hete bliksem en Utrechtse spritsen.
De meest Bourgondische regio wordt door Janneke niet overgeslagen, Met gerechten uit ons eigen Bretagne, de provincie Zeeland. Scheermessen, bolussen en spek. Brabant is vertegenwoordigd hoe kan het ook anders met worstenbroodjes uit Oisterwijk, Bergse ansjovis en Bossche bolletjes. Tot slot tekent het heuvelige Zuie voor zoervleis en proemenvlaai.
Op naar het Westen, Noord en Zuid Holland. Haring en wittebrood of als sushi, babi pangang en nasi met een gebakken ei, Jordanese gehaktballen, stoofvlees in Schiedamse jenever en hagelslag- nootmuskaattruffels. Wat een diversiteit aan oude en nieuwe smaken.
Hiermee is de tour van Janneke compleet. dat wil zeggen deze bijbel van de Nederlandse Keuken, gevuld met allerlei moois uit alle hoeken en gaten van ons kikkerlandje. Aan de slag dus met het (her) ontdekken van onze eigen cuisine. Geef er een draai aan, zou ik zeggen, want en dat laat Janneke zien de Nederlandse keuken is continu in beweging en zo hoort het.
De BIJBEL van de Nederlandse keuken. Janneke Vreugdenhil (ISBN 9789048847341) is een uitgave in de culinaire bijbelreeks van Carrera en is te koop voor € 33,99
Gereons Keuken Thuis plaatst volgende week een lekker Nederlands recept uit deze bijbel.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
“Soms heb je van die drukke dagen waarop je ook nog eens laat thuis bent, en dan het liefst heel snel iets op tafel wilt. Van die dagen dat er ook nog mensen mee komen eten. leuk, maar dat vereist wel wat planning en voorbereiding. Daarom maak ik vaak al een dag eerder deze paprikalinzensoep. Deze soep is heerlijk vol van smaak, umamirijk, prachtig dieporanje van kleur en zelfs een verstokte vleeseter vindt hem lekker. met wat brood of een quiche ernaast is het een volledige maaltijd waarbij het niet zoveel uitmaakt of er eentje meer aan tafel zit: er is altijd genoeg.”
foto: pompoenstamppot met linzen en pindajus.
Ik begin deze recensie met een citaat uit Bonen! Het kookboek waaraan Joke, what’s in a name, Boon haar lezers vertelde hoe fijn het is om met peulvruchten te koken. Wat een dag zonder, dat bestaat voor Joke niet. Het leverde haar de titel bonendiva op. Hierna schreef ze de kookboeken Koken met kleur en De Vega Optie. En inmiddels najaar 2020 tovert Joke haar nieuwe boreling uit de koker. Een boek over linzen! Haar inmiddels zevende boek.
Ik maak even een stap, want mijn bewondering voor Joke ligt in het feit, dat zij een zeer bijzondere wijze van koken heeft. Gereons Keuken Thuis kookt vaak met zijn neus. Net als bij wijnproeven, snuif en slurp je als het ware de geuren en smaken op en dan weet je dat het goed zit. Zo anders is dat bij Joke Boon, die vanaf haar jonge jaren niets kan ruiken. En dat maakt proeven ook een stuk moeilijker. En hoe verzin je dan al die recepten? Joke vond daar het antwoord op, trial and error, wat zij niet kan ruiken, ontdekt ze visueel via kleur, voelt ze aan structuur en aan de bite. Ik begrijp daarom haar passie voor peulvruchten en nu linzen. Want als iets in een grote variëteit te vinden is is het de linze in alle kleuren van de regenboog. Moeilijk te verbouwen in ons kikkerland, vanwege de lage opbrengst per vierkante meter en het feit dat linzen het best gedijen op schrale grond. Niet op zompige klei.
foto: paté van sardines en linzen.
En dan zijn ze rijp en gedroogd. Joke zou Joke niet zijn, zelfs in de nachtelijke uren, om met deze peulvruchten te stoeien, erover te schrijven en mensen te laten proeven met andere zintuigen dan reuk. Zoet, hartig, met vlees & vis of toch weer vega. Linzen is een bonte verzameling van originele recepten geworden. Per slot van rekening weet Joke als geen ander kleur in te zetten. Dat zie je op de foto’s in het boek. Een praktische bijkomstigheid is, zoals Joke Boon in Linzen schrijft, dat linzen niet geweekt hoeven te worden. Dus de smoes: “dat is te lastig voor mij ” kan direct de prullenmand in.
Dan de recepten, grondig à la Boon, met de proteïnerijke linze, makkelijk in combinatie met al dan niet vlees, vis of groente, maar ook zoet in linzenvla. Ontbijt eens met linzen of maak als avondeten een pompoenstamp met linzen en pindajus. In de kookwereld van Joke is veel mogelijk en heel belangrijk het smaakt altijd.
foto: een #fotomomentje na lange tijd.
Kortom, het nieuwe kookboek Linzen van Joke Boon is wederom een must have voor de koks, die thuis aan de slag willen met deze veelzijdige peulvrucht. Het levert Joke naast de al bestaande titels een nieuwe koosnaam “linzenlady” op. Gereons Keuken Thuis komt snel eens langs om te proeven. Tot dan, Joke, prijkt je nieuwe boek Linzen gezusterlijk naast Bonen! in mijn kookboekenhoek.
Binnenkort het fijne recept aan voor paté van linzen en sardines, voor bij een witte macabeo viñas viejas uit Navarra.
foto: cover Linzen.
Linzen, meer dan 75 verrassende recepten voor ontbijt, lunch, diner en tussendoor. Joke Boon (ISBN 9789046824832) is een uitgave van Nw_ADAM en kost € 22,99
Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Reacties laden....
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.