Wijn en Gerecht Archives - Pagina 16 van 37

20/11/2016

Inspiratie voor december.

foto: de tafels van Seasons magazine.

Inspiratie voor december. Het is een zondagochtend in november. Buiten trekt de wind aan en verliezen de bomen hun laatste bladeren Een prima ochtend om te werken aan een virtueel moodboard voor de aanstaande feestmaand. Waar gaat Gereons Keuken Thuis dit jaar mee aan de slag? Wat plaats ik op mijn blog voor het aanstaande feestgedruis tijdens deze maand? Inspiratie is overal te vinden.

foto: cover Foodies.

Zo ontving ik deze week “The big Christmas issue” van het tijdschrift Foodies. Zij hebben kosten noch moeite gespaard een dubbeldik kerstnummer in elkaar te zetten. De eerste schreden hiervoor werden gezet deze zomer in Portugal. Er werd gedineerd in kasteel Tongelaar. Op deze sfeervolle locatie in Mill heb ik ooit nog een wijnproeverij gegeven. Janny van der Heijden legt tafeletiquette uit en vijf foodbloggers, waaronder Simone van den Berg vertellen over hun signature dish. Een fijne bron van inspiratie.

foto: kazen van Bourgondisch lifestyle.

Ook het bezoek aan het jaarlijkse All you need is food festival van De Kroon op het Werk is een must. Ik zag, snoof, rook en proefde nieuwe producten. Sprak met bevlogen brouwers van brouwerij De Hoop uit Zaandam, scoorde een nieuw pennenblik bij Mutti en snuffelde aan de kazen van Bourgondisch lifestyle, kaasaffineurs pur sang. Seasons, het tijdschrift dekte de tafel en gaat voor groen geluk deze feestmaand. Inspiratie voor december.

foto: Zaanse sambal.

Stephan Kuiper kwam op me af met zijn artisanale Zaanse sambal, een product met vele gezichten en mogelijkheden. Bijvoorbeeld voor in de wildstoof. Ik volgde op de valreep nog een workshop kaaspairing bij Old Amsterdam. In een klein groepje knutselden we een winterse mocktail van Earl Grey thee, groene kombucha en wintersiroop in elkaar en serveerden deze bij de oude kaas. Het was om het in “Sinterklaas” termen te zeggen een verrukkelijk avondje.

foto: mocktail met Old Amsterdam.

In december ga ik weer aan de slag met mijn jaarlijkse receptenparade, uit door Gereons Keuken Thuis besproken kookboeken. In ieder geval een drie gangenmenu uit Bonen! van Joke Boon, een kennismenu uit het culinair compendium de grote Kleyn, Grieks uit het Griekenland kookboek, een Sylvester menu uit ZUUR van jeune premier Bas Robben. We gaan verder met Frans eten à la Alain Caron, Zuid Japans uit Nanban, Baskisch van José Pizarro en vis van Mikkel Karstad. Ideeën te over dus.

foto: Mutti.

Maandag verkeer ik samen met kookboekrecensies Cobuse in Italiaanse sferen op de Bella Vita Expo in Amsterdam Daar levert zeker materiaal voor mijn virtuele moodboard op. De wijnen en smaken van Catalonië staan woensdag op het schema. Gelukkig hebben we nog een maandje te gaan voordat het Kerstmis is. Inspiratie voor december.

foto: groene Kerst.

Fijne zondag!

13/11/201619/04/2017

Konijnenbout met groente.

foto: avond @Gereons SeaSpot

Konijnenbout met groente. Het is mistig boven zee. Het strand staat in de novemberstand. De molens uit het vizier. De verwarming snort in Gereons SeaSpot. Om een één of andere reden ben ik deze week in de cocooning modus geraakt. Ach, dat is de charme van het najaar. Wat lezen, je laven aan warm herfstvoedsel. Een extra frisse neus halen op het lege strand en dan weer snel achter het fornuis. Stoven en sudderen. In de herfstmaanden geniet ik altijd van het ruime aanbod aan wild. De sterkere smaken, de kleuren van de gerechten. Een voorbode van het aanstaande feestgedruis in december. Al doe ik daar zelf niet zoveel aan. Behalve dan erover bloggen. Ik vind dat je het hele jaar feestelijk moet eten. Zoals konijnenbouten met groente. Een kleurrijk gerecht voor deze verder wat grijze zondag. We drinken er een rode Crozes-Hermitage bij. (echt herfst)

Nodig:

4 tamme konijnenbouten

1/2 potje zilveruitjes uitgelekt

2 sjalotjes gesnipperd

2 knoflook tenen

tijm gedroogd

2 laurierblaadjes

250 ml witte wijn

250 ml groentebouillon

75 g gerookte spekblokjes

bloem

boter

peper en zout

2 winterwortels in stukken

2 zoete uien in kwarten gesneden

2 pastinaken in stukken

1/2 pompoen in stukken

olijfolie

zeezout grof

zwarte peper

2 tenen knoflook

rozemarijn naalden

Bereiding:

Verhit de roomboter in een pan met een klein scheutje olie. Dep de konijnenbouten droog en bestrooi met wat zout en peper. Bak de bouten om en om bruin en haal uit de pan. Voeg de spekblokjes toe, daarna de sjalotjes. Bak deze mooi bruin en blus af met de witte wijn. Breng aan de kook en voeg daarna de warme groentebouillon toe. Laat de konijnenbouten 1 uur stoven. Bak intussen de zilveruitjes in een klontje boter mooi bruin en zet apart.

Schil en snijd alle groenten en leg deze op de ovenschaal, strooi zout en peper erover en besprenkel met wat olijfolie. Verwarm de oven op 200 graden en laat de groenten een half uur garen in de oven. Prik er even in of ze mooi gaar zijn.

Rol wat stukjes roomboter door de bloem en zet apart. Je gebruikt daarbij gelijke hoeveelheid boter en bloem. Dus op 25 g boter 25 g bloem. Dit heet beurre manié.

Als het konijnenvlees gaar is, kan de saus worden gemonteerd. Haal de bouten uit de saus en voeg één voor één de klontjes boter met bloem toe. Roer langzaam door de saus. Dit doe je vlak voor het opdienen.

Leg de groenten op een schaal, ertussen de konijnenbouten en schep wat saus erover. Garneer de schotel met de gebakken zilveruitjes. Doe de rest van de saus in een kom. Serveer er in eendenvet gebakken aardappeltjes met wat persillade bij.

10/11/2016

Boeuf bourguignon.

foto: de stille Bourgogne

Boeuf bourguignon. Het is vandaag zo een je ne sais quoi donderdag. Grisaille, beetje vochtig en koud. Een dag zonder wind en regen, maar toch blijf je binnen. Kachel aan. Dit wat saaie weer doet mij denken aan de Bourgogne. Als de herfst ingetreden is hangt er in het dorp de geur van houtkachels. Zij maken de wat vochtige en grijze lucht nog zwaarder. Buiten verbrandt een boer nog wat laatste takken en resten uit zijn moestuin. De luiken van het dorp blijven gesloten. De winter komt er aan en het wordt stil in het dorp. Le pays perdu, zo noemde buurvrouw Madeleine het dorp in de winter. Want dat is de realiteit van het Bourgondische platteland. Als de wijnoogst is gedaan en de potager is opgeruimd, valt het dorp in een diepe slaap. Om weer te ontluiken in de lente. De voorraadkast aangevuld, de vriezer met stevig Charolais rund gevuld en in de kelder de nieuwe wijnoogst, die wacht op de malo van het voorjaar.

Amerikaanse dichter, schrijver en vriend Jeffrey Greene wist in zijn boek “Het goede Franse leven” deze setting te vangen. Het stille platteland, waar hij en zijn vrouw een oude pastorie en bijbehorende verhalen kochten en opknapten. Ik lees er regelmatig uit op dit soort dagen. Hun relaas uit de “smoky” heuvels in Bourgondië. Noem het comfort leesvoer. Voor van dit soort hangerige dagen al dan niet met de luiken gesloten.

foto: portail bien fermé.

Bij dit soort dagen hoort voor mij stoofvlees, dat net als ik uren heeft gesudderd. Boeuf bourguignon. Uit mijn kook- en leesboek Gereons Keuken Thuis. De geur vult het huis en stevige smaken vermengen zich in de oude rode stoofpan. Korst brood erbij en een stevig glas en je kunt er weer helemaal tegenaan. De wijn, hoe kan het ook anders een stevige pinot noir van de Caves de Mancey

foto: au coeur du village.

Boeuf bourguignon.

Nodig:

1 kg rundvlees

3 el cognac, marc de Bourgogne

1 bouquet garni van tijm, peterselie en 2 laurierblaadjes

150 g kleine witte champignons

2 el extra vièrge olijfolie

60 g boter

1 fles Bourgogne pinot noir

150 gram gerookt spek in blokjes

3 tenen knoflook fijngesneden

150 g sjalotten

2 el bloem

zout en peper

Bereiden:

Braden en stoven 3 uur/marineren 3 uur.

Snijd het vlees in grove stukken. Doe het in een kom. Voeg zout, peper, knoflook en bouquet garni toe en overgiet met de fles wijn. Laat deze kom in de ijskast minstens 3 uur intrekken. Bak in 1 el olijfolie de gesneden spek stukjes net niet knapperig. Doe de spekjes in een kom. Verhit in dezelfde pan opnieuw 1 el olijfolie en bak de sjalotten mooi bruin. Voeg deze daarna toe aan de kom met spekjes. Haal het vlees uit de marinade en dep het droog. Verhit 20 g boter (één derde) in de kookpan en bak het vlees rondom bruin. Blus af met de cognac of marc en flambeer deze snel. Zeef de marinade en giet deze bij het vlees. Laat het vlees 3 uur sudderen op laag vuur. Voor extra smaak voeg nog het bouquet garni toe.Verhit weer één derde van de boter, 20 g, en bak snel de champignons bruin. Voeg de sjalotten en spekjes toe.Haal het vlees en bouquet garni uit de pan en houd even apart. breng de jus in de pan aan de kook en laat kort inkoken. Meng de rest van de boter en de bloem in een kommetje en voeg toe aan de saus. Breng opnieuw aan de kook. De saus gaat nu binden.Voeg opnieuw het vlees, de champignons en sjalotten en spek toe en verwarm deze nog even.

Serveer de boeuf bourguignon met vers artisanaal brood en een salade.

07/11/201607/11/2016

PX sherry, un vino de Jerez.

foto: PX sherry.

PX sherry, un vino de Jerez. Het is internationale week van de sherry. Mondiaal vinden vele evenementen plaats rond deze wijn uit het zuidwesten van Andalusië. In de streek rond Jerez de la Frontera worden de palomino en Pedro Ximénez druif verbouwd. Van deze druiven worden versterkte wijnen gemaakt variërend van zilt en beendroog tot knijterzoet. Dit heeft alles te maken met welke atmosfeer er heerst in de bodega’s. Flor ( een soort schimmel) zorgt ervoor dat sherry het predicaat fino krijgt, beendroog en zelfs zilt als het om een manzanilla gaat. Heerlijk bij mijn gazpacho helado con gambas picantes De wijnen die niet gevoelig zijn voor flor worden oloroso genoemd en hebben een hoger suiker gehalte. Dat is de basis van de PX.

Naast de natuurlijke omstandigheden hebben de keldermeesters ook wat werk te doen. Sherry is altijd een blend van verschillende jaren. Dit krijgt zijn beslag in het zogenaamde solera systeem. Dit bestaat uit drie lagen tonnen, waarin de sherry rijpt. In de onderste zit de oudere wijn, in de bovenste de nieuwe oogst. Hiervan wordt elk jaar een blend gemaakt.

foto: PX solera 1941.

Ik dronk eens bij Josephine en Paul Spaan een PX sherry, waarvan de solera gestart was in 1941. Bijzonder, gemaderiseerd en zoet. Een sherry voor bij het, door Paul vervaardigde, funky dessert van een warme custard met kokos, bramen, popcorn en roomijs.

Maar nu voldoende theorie. Het gaat om de PX sherry. Mijn eerste kennismaking met deze heerlijke stroperige traktatie was bij de Bokkendoorns in Overveen ( zal zo’n 15 jaar geleden zijn). Als afsluiting van de maaltijd werd een simpel doch doeltreffend dessert van ananas en hele donkere chocolade geserveerd. Ik heb deze drie-eenheid van smaken altijd onthouden. Een recept kon ik niet een, twee, drie meer vinden. Maar waar een wil is, is een weg.

Voor bij de PX in deze internationale sherry week bedacht ik geroosterde ananas mat amandelen, donkere chocola en een vleug chilipeper. Spannende smaken uit de nieuwe wereld voor bij een wijn uit de oude….

Laat ik het een pintxo de piña con salsa de chocolate picón, een geroosterd ananasspiesje met een pittige chocoladesaus, noemen. Voor bij de PX sherry, un vino de Jerez. ¡Disfrutalo!

Nodig:

1 ananas in blokjes

2 el amandelschaafsel licht geroosterd

150 donkere pure chocola (72%)

1 tl chilipoeder

2 el rietsuiker

Bereiding:

Snijd de ananas in blokjes en rijg de stukjes aan satéprikkers. Rol de spiesjes door de rietsuiker en gril ze direct in een hete grillpan. Laat de ananas en suiker iets karamelliseren. Smelt de chocolade au bain marie en voeg naar smaak de chilipoeder toe. Indien de chocolade te dik blijft kun je wat warme lepels water toevoegen. Serveer deze pintxos direct met een beetje chocoladesaus. Garneer met wat geroosterd amandelschaafsel.

Meer informatie over sherrywijnen, recepten en alle activiteiten rond deze wijn, die deze week plaatsvinden vind je op http://sherry.wine/nl

20/10/201622/10/2016

De Grote Kleyn, een culinair compendium.

foto: cover De Grote Kleyn

De Grote Kleyn, een culinair compendium. Daar ligt het lichtblauwe gevaarte dan. Ruim twee kilo in gewicht en duizend bladzijden dik. Vol met de kennis, die Onno Kleyn in zijn achtentwintig jaar als culinair schrijver vergaarde. Geen encyclopedie van culinaire termen, maar een werk, waarvan je moet proeven. Waarin je telkens moet ontdekken. Grasduinen, nog een keer lezen. Want, zo schreef hij voorin het boek voor Gereons Keuken Thuis: “Door kennis meer genoegen” En dat is nu precies, wat dit boek zo bijzonder maakt. Culinaire feiten in een context. Daar is Onno Kleyn een meester in. Dat doet hij al jaren in de Volkskeuken en de veertig boeken, die al op zijn naam staan. Niet zomaar een recept of wat kletsen over eten, maar de kennis overdragen en het verhaal. Storytelling dus. Na gedegen uitpluizen. En daar ben ik nu eenmaal dol op. Een boek als De Grote Kleyn is spek voor mijn bekkie. Al die kennis, daar word ik hebberig van. Zo vernam ik van de schrijver, dat Galicië behalve een gebied in Noordwest Spanje ook een koninkrijk was, dat behoorde tot de Donaumonarchie en als zodanig de keuken van Hongarije beïnvloedde. Weer wat geleerd. Kleyn weet zijn kennis met leermeesterschap te combineren. Hij wilde dit overdragen en ging twee jaar geleden aan de slag. Het had een decennium kunnen duren, totdat hij er bij neer was gevallen of gek geworden. Maar nee, na twee jaar noeste arbeid is De Grote Kleyn een feit.

De indeling is simpel, drie delen: ingrediënten, technieken en overwegingen en tot slot de keukens van de landen van Europa. Maar… dan komen de inhoud en de verschillende lagen. Van A tot Z bij de ingrediënten, soms bijgestaan door mensen, die hem de kennis verschaften. Op het gebied van groenten, vlees, wijn, thee. Zal ik nog even doorgaan? Gelardeerd met recepten. En bij Onno Kleyn ook heel belangrijk, de wijntip onder het recept. In vino veritas zullen we maar zeggen.

Hoe ontstaat spruitjeslucht? Moet je zuurkool wel of niet afspoelen? Een recept voor potaje de berros, een Canarische soep. De knolselderij op bladzijde 113, een groente waar Kleyn iets mee kan. Via de noten en zaden, paddenstoelen en truffels, fruit, graan en banket beland ik bij vlees en vis, een dikke 130 pagina’s vol met kennis over deze ingrediënten. Maar dan zijn we er nog niet. Kleyn etaleert ook zijn kunde over smaakmakers, kaas, koffie, chocola en natuurlijk wijn! Dit deel sluit af met vreemd voer, zoals het broodje aapverhaal, dat in Azië de hersens van levende apen worden genuttigd. Of heel triviaal, het eten van hond. En waarom eet een mens slakken?

De Grote Kleyn gaat verder met technieken en overwegingen. Trucs en handigheden in de keuken. Blancheren, pocheren (met een Bourgondisch recept voor oeufs en meurette, uiteraard met een pinot noir uit deze streek), marineren, een perfecte zabaglione, flamberen. Kleyn beschrijft al deze technieken. Een kopje kookapparatuur, van open vuur, via oven, de Dutch oven naar geuroffers. “Gaat het lezen!”, zou ik zeggen. Ik maak even een sprong naar de overwegingen, waarin Onno Kleyn stilstaat bij gastronomische kennis. Wat betekent onderzoek van de smaak en eten voor de mens in de breedste zin? Wat is de hogeschool van het koken? Eeuwenlang tuimelden allerlei experts over elkaar heen. De opkomst van de restaurants. De kennis van Brillat–Savarin via het instituut Michelin tot het hedendaagse IENS, waar iedereen zijn ei kwijt kan.

Een hoofdstuk, waar ik als foodblogger erg veel plezier aan beleef, gaat over recepten, over de geschiedenis en authenticiteit. In zijn mini college zette Kleyn fijntjes uiteen dat het allemaal quatsch is. Niets is authentiek. Het sleutelen aan klassieke gerechten onder het kopje “Malle Italianen” Onno legt uit en fileert. Food voor foodbloggers (in spe) Lees hierover vooral het hoofdstuk authenticiteit. Dan kunnen we voortaan in Facebook foodbloggersgroepen de “jat” discussie ook achterwege laten. De Grote Kleyn besluit met verhalen over de keukens van Europa.

Ik vind De Grote Kleyn een aanwinst voor Gereons Keuken Thuis.Ten eerste omdat ik een feitjesverzamelaar ben. (Ik heb niet voor niets dikke mappen en schriften vol uitgeknipte recepten of verhalen over keukens), een anekdotejager en een niet te stuiten honger naar meer kennis heb. Dat beleef ik met de Grote Kleyn. Ten tweede, omdat het een waarachtig opus magnum is, dat gezien zijn lagen kennis en verscheidenheid moeilijk een “te gebruiken voor” datum valt te geven. Tot slot bevat het essentiële kennis voor alle kokers, eters en koks in Nederland en ver daarbuiten. Zo zwaar, als het boek is, zo licht is zijn schrijfstijl. Veel dingen uit De Grote Kleyn zullen hun beslag krijgen in mijn toekomstige blogs. De donkere dagen staan voor de deur en ik ga verder…. met leren en lezen. Waarvan akte.

De Grote Kleyn, Onno Kleyn (ISBN 9789038803470) is een uitgave van Nijgh & Van Ditmar en is te koop voor € 45,00

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

30/09/201630/09/2016

Mannelijke foodbloggers vertellen.

foto: herfstterrine

Mannelijke foodbloggers vertellen. Een nieuwe serie. Door het grote aantal vrouwelijke bloggers zou je bijna niet in de gaten hebben, dat er ook veel mannen zijn die koken en recepten delen. Gereons Keuken Thuis is altijd op zoek naar (nieuwe) input voor zijn blog of om over te schrijven. Dat kan in de vorm van een gesprekken- en gerechtenblog (er staan er al wat op de rol deze herfst) of in mijn nieuwe serie “Mannelijke foodblogger vertellen”

Deze herfst bied ik aan mannelijke (gast) bloggers een podium op Gereons Keuken Thuis. Niets ingewikkelds, geen eisen vooraf. Lekker zelf je expertise delen door middel van een recept, een review of wat je maar kwijt wilt over product., waar je leuke ervaringen mee hebt. Of over die mooie wijn , die je dronk. Of je ambacht. Of de exquise ervaringen in een hotspot in je woonplaats. (let wel op pure commerciële verhalen/advertorials zijn niet toegestaan)

Komende maandag bijt Simon Vanbecelaere het spits af. Hij is beter bekend als de BBQ bastard en kookte uit Rook! van Steven Raichlen.

Dus heren, laat het me weten in een reactie onder deze korte blog of stuur je input naar gereonseateryandwinery@gmail.com. Wie weet staat jouw leuke stuk dan snel op Gereons Keuken Thuisl Succes mannen!

24/09/201624/09/2016

Stuyvesant Wijnlokaal.

foto: interieur Stuyvesant

Stuyvesant Wijnlokaal. Goedgemutst en in goed gezelschap van Market&Grow stapte Gereons Keuken Thuis op een vrijdagavond in september Het West Indisch Huis aan de Haarlemmerstraat binnen. Sinds augustus zit in de voorzaal van dit historische pand Stuyvesant Wijnlokaal. De brique pluche banken, de gekozen oranje accenten, de koperen kroonluchters en de mooie foodkunst geven deze historische zaal een warme en toch ook retro touch. Volgens mij wil Stuyvesant Wijnlokaal meer zijn dan een typische wijnkelder in een historisch pand. Laten we zeggen dat de stoffigheid eraf is geblazen. Een wijnlokaal voor moderne tijden. (al is de muziek iets te overheersend jazzy)

We voelen ons direct welkom door de hartelijke ontvangst. Eenmaal aangeschoven in het pluche krijgen we de eerste mousserende wijn in geschonken, een blanquette uit Limoux, Diaphane, grasgroen, fris en licht. een mooie start van deze wineflight. Er is voor mooi glaswerk gekozen.

foto: de feestelijke blanquette de Limoux.

Voor de tweede wijn, Kiwi Cuvée, gemaakt op Corsica van de sauvignon druif schuift één van de hartelijke gastheren aan om ons iets over de wijn te vertellen. Stuyvesant Wijnlokaal vind het belangrijk, dat alle gasten, van hipster tot buurtbewoner, iets meer te weten komen over de wijn, die ze drinken. Wie weet komen ze de keer erop terug om iets heel anders te proberen van de meer dan 100 wijnen, die dit wijnlokaal schenkt. Stuyvesant staat voor beleving, je proeft, borrelt, gaat voor de kleine hapjes en er is een dagelijkse kaart met een vis-, vlees- en vegagerecht.

De volgende wijn is een chardonnay cépage, iets houtgerijpt, uit de Languedoc, la Vilette. Ik vind deze wijn bij doordrinken iets te wollig. De prijsstelling is goed te noemen, want deze wijn staat voor € 5,75 op de kaart. Stuyvesant betrekt o.a. wijnen bij wow-wine.nl vertelt de gastheer. Gereons Keuken Thuis gaat zeker eens kijken op deze site.

foto: de centrale bar.

Hierna brengt de gastheer ons een lekkere plank met wat bites, zoals een brie de Meaux, Tallegio, kalamata olijven, wat pickels en twee soorten ham. Een lekker intermezzo alvorens de laatste wijn van ons bezoek te proeven. Rood, vin naturel uit de Bordeaux. Een eigenzinnige cabernet sauvignon/merlot blend onder de naam Bad Boy. Deze wijn sluit helemaal aan bij de beleving, die Stuyvesant wil neerzetten. En dat is wat het is! Of je nu iets te vieren met een groep hebt of in je uppie komt voor een glas wijn of zoals wij na een middag trends spotten. Stuyvesant Wijnlokaal is hiervoor een leuke nieuwe plek. Gereons Keuken Thuis komt zeker nog eens kijken en vooral proeven.

foto: stevig rood van Bad Boy.

Stuyvesant Wijnlokaal, Haarlemmerstraat 75, 1013 EL Amsterdam, 020 5309848

21/09/201621/09/2016

Puntneuzen en kersenpitten.

foto; cover puntneuzen en kersenpitten.

Puntneuzen en kersenpitten, verhalen en recepten uit de keuken van Jeroen Bosch. Het is nog steeds Boschjaar in ‘s-Hertogenbosch, stad van deze schilder en in de 15e eeuw een hub van activiteit en voorspoed. Als kind dacht ik vaak als ik bij de put op de markt stond te wachten, hoe het zou zijn om laat Middeleeuws Den Bosch te bezoeken. Bijvoorbeeld met de teletijdmachine van professor Barabas. (Hij stuurde ook Suske en Wiske overal heen) Om te kijken, hoe de mensen leefden, wat ze deden en om de kathedralenbouwers aan het werk te zien. Want veel meer dan het verhaal van de erwtenman had ik op de lagere school niet meegekregen. En het blije lied, dat ik als kind leerde over de incomste van de hertog. ( refrein: Harba lorifa zong den hertog…harba lorifa…. na zevenhonderd jaren in dit edel Brabants land)

Den Bosch in de 15e en 16e eeuw dus. Een handelsstad, de vierde stad van het Brabantse hertogdom, gelegen aan de grens. Later gezien de toevloed van de vele clerici klein Rome genoemd. Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff doken onder in het wel en wee van deze booming stad. In verhalen en recepten. Mariëlla Beukers verzorgde de wijn. De gerechten werden gefotografeerd op aardewerk uit de tijd van Bosch, dat is te zien in het Groot Tuighuis. Een soort teletijdmachine dus, zij het in boekvorm. De auteurs zijn grondig te werk gegaan, om een mooi beeld van het leven, eten en drinken van de bewoners van de stad van Bosch te schetsen. Want eten is nooit ver weg op de indrukwekkende schilderijen van Bosch. Op basis van wat er over is vastgelegd en is opgegraven. De puntneus bijvoorbeeld, een drinkbeker uit deze tijd.

Laten we eens een rondje maken langs wat personen en gerechten.zoals mevrouw Beckers, de bakster, die warme gevoelens koestert voor knecht Jacomo terwijl de man zich verpoost in de kroeg. Dit kan alleen maar tot ellende leiden. Wie weet bakte deze vrouw wel liefcoecken, waarvan direct na dit verhaal het recept wordt gegeven. Cees Holtkamp hielp de schrijvers met de juiste receptuur. Kersenpitten. Een ingesloten non, een heremiet krijgt elke dag wat te eten terwijl zij in volle stilte en duisternis bidt. Op een dag schuift een vreemdeling pannenkoeken en kersenmoes naar binnen. Ze wordt verleid. Dit maakt bij haar heel wat los. Een recept voor boekweit pannenkoeken en kersenmoes.

Het mooie verhaal van slagersvrouw van Straten. Een potige tante die al het werk deed in de slagerij. Zoals het roeren in de potten van de beuling. Gereons Keuken Thuis schreef hier in blog 500 nog iets over. Beuling is nog steeds een traditioneel gerecht in Den Bosch.De visser, die een monster wil vangen. Vis was in deze drassige streken overal en het is verbazingwekkend te lezen hoeveel vissoorten er werden gegeten. Had ook met vasten te maken en wat vis is in deze tijd was, was een zeer ruim begrip.

Peren in Ypocras, in wijn met specerijen. Anders dan ik ooit dacht waren specerijen al ruim voorhanden in deze stad. Lizet Kruyff legt het allemaal haarfijn uit. Timmerman Lambert die met zijn kornuiten een streek uit haalt tijdens het kapittel van de ridders van het Gulden Vlies. hij tovert zowaar een lach op het gezicht van hertog Maximiliaan. Zoals Jeroen Thijssen het beschrijft lijkt het wel of je erbij zat in de kathedraal.

Het verhaal van Louis Beys, notabele met één makke. Hij heeft geen erfgenaam en gaat op pelgrimstocht naar het Heilige Land. Wie weet bracht hij de granaatappels mee voor bij de witte kip. Een populair gerecht in deze dagen.

We krijgen een wijnimporteur te spreken, die naast witte Rijnwijn een beeld van de heilige Jan naar Den Bosch toe weet te smokkelen door vijandig Gelre. Naast witte wijn gemaakt van de elbling druif dronken de Bosschenaren, hoe kan het ook anders, rode pinot noir uit Beaune. En ook wijnen uit de Poitou. Mariëlla Beukers vertelt erover in puntneuzen en kersenpitten.

Ik sluit mijn rondgang op voor mij bekend terrein af met de komst van de keizer. De blijde incomste van de jonge Karel de Vijfde. wat moet dat een spektakel zijn geweest in de stad van Bosch. Zouden sommigen in de stoet van Karel en langs de weg stiekem model hebben gestaan voor de Hooiwagen? Ik weet het niet en het blijft gissen. Of moet ik zeggen fantaseren. Want dat doet dit boek met me. Je duikt in de caleidoscopische wereld van Jeroen Bosch door de mooie verhalen van Jeroen Thijssen, de duidelijke uitleg en recepten van Lizet Kruyff tezamen met een mooi glas rood uit de Bourgogne. Puntneuzen en kersenpitten is een echte teletijdmachine.

Puntneuzen en kersenpitten, Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff* (ISBN 9789492206237) is een uitgave van Loopvis en is te koop voor € 27,50

* met medewerking van Mariëlla Beukers (teksten wijn), Cees Holtkamp (baksels), Joke Boon (grauwe erwten recept) en Saskia Lelieveld (fotografie)

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

18/08/201614/03/2022

Zeebaarsfilet met spek en gremolata.

foto: gebakken zeebaarsfilet.

Zeebaarsfilet met spek en gremolata. Het idee ervoor ontstond spontaan in Gereons SeaSpot, nadat ik twee knoeperds van zeebaarzen had gekocht in IJmuiden. De uitdaging was om er zelf filets van te maken. Dat viel nog behoorlijk tegen, want het waren taaie rakkers. Met andere woorden een scholletje is makkelijker te doen. Kan ook aan het gebruikte mes hebben gelegen. Maar het lukte. Op het aanrecht lagen twee mooie filets. De kop en resten kun je mooi verwerken tot een visbouillon, altijd handig. Echt SeaSpot food noem ik dat. Snel wat gremolata gemaakt van wat peterselie, knoflook en citroenrasp. Een paar plakjes spek uitgebakken als bodem. De zeebaars filets door zout, peper en bloem gewenteld. Het bakken kon beginnen. In de pan bruiste de roomboter. Om en om bakte ik de dubbelgevouwen filets. Ik haalde ze uit de pan en dekte ze af. Vlug de gremolata erbij en afblussen met een glas witte wijn. De vis nog even kort warmen en de borden konden naar buiten. We dronken er feestelijk glas Pouilly Fumé bij terwijl het aan de horizon leek of Engeland in vuur en vlam stond.

foto: klaar voor de start.

Nodig:

4 zeebaarsfilets met huid

2 tenen knoflook

peterselie

rasp van citroen

8 plakjes spek

bloem

zout en peper

boter

glas witte wijn.

Bereiding:

Maak van de zeebaars filets of laat je visman dit doen. Dep de filets droog en haal ze door een mengsel van bloem, zout en peper. Bak in een pan het spek uit en laat het uitlekken op keukenpapier. Verhit een ferme klont boter in een pan en bak de dubbelgevouwen filets om en om aan. Haal ze uit de pan en leg afgedekt opzij. Voeg de gremolata van gehakte knoflook, peterselie en citroenrasp toe en blus af met wat witte wijn. Laat kort sudderen. Doe de vis terug in de pan om op te warmen. Maak de borden op. Eerst het gebakken spek, daarop de gebakken zeebaarsfilet en een beetje saus. Serveer direct. Met wat gekookte tagliatelle en wat zeekraal.

24/07/201624/07/2016

Ma Bourgogne.

foto: Vakwerk in Beaune

Ma Bourgogne. Het is alweer de laatste dag van de Franse week op Gereons Keuken Thuis. De showstopper is wat mij betreft de Bourgogne, waar ik heel wat heb rondgedwaald op zoek naar wijn, op jacht naar lekker eten en om cultuur op te snuiven. Velen rijden er aan voorbij op reis naar het zonnige Zuiden. Mijn eerste indruk in 1994 van de stad Mâcon was die van rommelig en druk met de N6 dwars door de stad. Nu jaren later is het goed toeven op de quai Lamartine aan de Saône. Zomer en winter. Ik vroeg me hier eens af hoe dichter en staatsman Lamartine zijn oeufs en meurette at.

foto: fromagerie in Beaune.

Dijon met zijn grote markthal, waar het in december heerlijk zuurkool eten is na je inkopen. Dat warmt de mens op. Beaune buiten het seizoen, want het is er te druk geworden. Langs de dreven van de Côte d’Or. Wijn, wijner wijnst. Bourgognes rood en wit in overtreffende trap. Lunchen met een vriendin op een regenachtige dag in Givry tussen wegwerkers. Wandelen over het monnikenpad dat leidt van Cluny naar Châlon met in je knapzak een hartige cake.

foto: Tournus aan de Saône

Naar Louhans, kippenhoofdstad. De adellijke dames liggen te kust en te keur opgestapeld. Bressekip in roomsaus. Tournus met zijn abdij en gekleurde gevels. De dorpen in de Mâconnais met huizen van gestapelde steen. Hier niet het noordelijker vakwerk. Licht geel en met Romeinse pannendaken. Het Zuiden lonkt.

foto: huizen van gestapelde stenen.

En de majestueuze Roche van Solutré. Gereons keuken heeft deze eens op oudjaarsdag beklommen en werd beloond met een spectaculair uitzicht op de Mont Blanc. Een dessert uit de Mâconnais van druiven en schuimige wijn.

foto: taartjes in Tournus.

De talloze wijnboeren, die ik bezocht van Noord tot Zuid. Met mooie witte, rode en rosé wijnen. Eigenlijk heeft de Bourgogne alles, behalve zee, maar dat is het ooit geweest La France profonde. Ma Bourgogne. In deze streek eindigt mijn Franse week. Gereons Keuken Thuis gaat met vakantie. Je vous souhaite de bonnes vacances!

foto: op pad naar de plaatselijke cave.