Koken uit de AVENUE. Het is 1985: GKT ging studeren en op kamers wonen in Amsterdam. Eén van de dingen, die meeverhuisde was een geel schriftje, dat zijn ouders ooit meebrachten van Ibiza. Een kookschrift met daarin lijstjes, knipsels en natuurlijk veel “handige” recepten. GKT heeft het nog steeds. Inmiddels is dat schrift zo’n 42 jaar oud, maar het tovert nog regelmatig een glimlach op zijn gezicht. En… het is een graadmeter, van wat er zoal veranderd is op culinair gebied de laatste 4 decennia. In het gele schriftje zitten ook uitgeknipte receptkaarten uit het tijdschrift AVENUE*, zoals een quattro dessert van De Swaen in Oisterwijk of Schotse soep met prei en pruimen van een ander restaurant. Het bekende lifestyle magazine grossierde, onder aanvoering van de grande dame van culi Nederland, Wina Born, in recepten van sterrenchefs.
foto: Reebiefstukjes met basilicum van Villa Rozenrust. Oh la la.
foto: Tijd voor gevogeltemousse van de Oude Geleerde Man.
Bij terugkeer uit het Occitaanse land werd GKT blij verrast met een presentje van Joan de Vries, één van de leden van de gay cooking club op Facebook. Hij had nog een kookboek over uit 1985. Het AVENUE kookboek van Wina Born. Of ik dat wilde hebben? Daar zei GKT natuurlijk geen NEE tegen. De keuken van AVENUE laat perfect de tijdgeest van begin jaren tachtig zien. Fotografie was analoog en producten, zoals basilicum waren echte exoten . Men at nog geen pesto per kilo. Basilicum zo las GKT was voorbehouden aan de chefs, die er verfijnde dingen mee maakten. Italiaans eten stond nog helemaal niet op de kaart. En oh la la, saffraan en paprika, daar wijdt la Born een heel hoofdstuk aan! Alles wat chefkoks maakten was Frans georiënteerd. Met nadruk op veel “luxe”vlees, mousses van o.a. zalm en kippenlevertjes, luxeproducten zoals foie gras. Vegan moest nog worden uitgevonden. Wat zijn wij heden ten dage veel gewend op gebied van producten uit welke culinaire cultuur dan ook. Aziatische invloeden kwamen mondjesmaat op. Met dank aan Jean Beddington. Het boek geeft een mooi beeld, hoe in de keukens van gerenommeerde restaurants werd gekookt. De recepten vergen wel basiskennis, iets wat tegenwoordig uitvoerig in kookboeken uit de doeken wordt gedaan. Anyway. De keuken van AVENUE is voor GKT terug naar de tijd, dat ik de culinaire wereld nog moest ontdekken en tovert een blik van herkenning op zijn gezicht. Het boek geeft een mooi tijdsbeeld van de eighties en vormt een uitdaging om er iets mee te doen op zijn 21e eeuws. Bijvoorbeeld met onderstaande terrine van wijlen John Halvemaan, in wiens restaurant in Buitenveldert GKT ooit at om zijn afstuderen te vieren.
foto: Terrine van aardappel met spek. Wat doen die truffels daar nu?
RECEPT: terrine van aardappelen met spek.
Nodig:
350 g aardappelpuree**
350 g kalfsfricandeau
650 g spek in dunne plakken
4 eieren
1 dl room
3 grote aardappelen in de schil gekookt
materiaal: een terrine met inhoud van 1,2 l
Bereiding:
Het kalfsvlees in repen snijden en samen met de aardappel tot moes verwerken in de keukenmachine. De eieren toevoegen en de machine nog even laten draaien (niet langer dan 1 minuut) Laat het mengsel goed koelen en voeg er een beetje voor beetje de room aan toe. Schild de grote gekookte aardappelen en snijd ze in dunne lange plakken Bekleed de terrine met plakken spek, leg hierop een laagje farce***, vervolgens met de plakken aardappel en daarop een laagje spek. Begin hierna weer met een laagje farce en ga zo door met spek en aardappel tot de terrine vol is. Bak de terrine au bain marie gedurende een uur in een oven van 180 °C en laat onder druk afkoelen snijd plakken van de terrine en garneer met wat vinaigrette, waaran eventueel wat truffel is toegevoegd. (nu snapt GKT de truffel op het bord, want deze kwam niet voor in de ingrediënten-declaratie)
GKT gaat snel deze terrine eens uitproberen in Occitanië maar dan als truffelterrine. Wordt vervolgd!
foto: cover De keuken van AVENUE.
Dank aan Joan de Vries voor het opsturen van dit leuke retro kookboek!
* AVENUE was jarenlang een toonaangevende glossy in Nederland met mode, cultuur en culinaire artikelen.
** In het kookboek gaan ze ervan uit, dat je precies weet hoe je aardappelpuree maakt. Hoe anders dan tegenwoordig, waar in elk kookboek basisrecepten staan.
*** GKT heeft wat dingen in de bereiding aangepast en aangevuld, omdat die ontbraken.
Brandade de morue. De regio Languedoc Roussillon, land van Catalanen en katharen. Studentenstad Montpellier, zoutpannen, Romeinse steden als Nímes en Narbonne, de beroemde Pont du Gard. Wijn in overvloed, de Noilly Prat uit Marseillan, banyuls wijnen en ansjovis uit Collioure. Er is veel te beleven in deze regio in het Zuidwesten van Frankrijk. Oesters uit Bouzigues, de moules à la Sètoise, waarvan het recept in mijn kook- en leesboekje Gereons Keuken Thuis staat. Lekker met een glas picpoul de pinet. Deze week reed ik vlak langs Nímes, met zijn arena en Maison Carrée. Jeugdsentiment, als 17 jarige op schoolreis naar deze stad. We hebben zoveel lol gehad in de straten van Nímes.
Vandaag een recept voor brandade de morue, Een puree van gedroogde kabeljauw die zowel warm als koud kan worden gegeten. zonder knoflook volgens de puristen. De smaak van de Languedoc. Het recept werd in 1830 opgetekend door chef Durand van Hotel du Midi in Nîmes. Ik genoot gisteren van brandade “faite maison” bij Les Ondines in de haven van Grau d’Agde. Bij de brandade de morue drinken we een rosé uit Tavel bij.
foto: brandade de morue bij Les Ondines.
Nodig:
600 g gezouten en gedroogde kabeljauw (filets) 2 dl melk 2 dl olijfolie zout en peper
Bereiding:
Leg de gezouten kabeljauw minimaal 12 uur (filets) of 24 uur (vis met huid) in koud water, bij voorkeur stromend. Vervang stilstaand water elk uur. Pocheer de vis 5 à 6 minuten in kokend water en laat daarna afkoelen. Verkruimel de vis in een pan met dikke bodem. Let op geen aluminium of ongecoat gietijzer Verwarm op een laag vuur en voeg druppelsgewijs 1,5 dl van de olie toe, terwijl je roert. Verwarm de melk en voeg ook beetje bij beetje 1,5 dl melk toe, totdat een mooi gladde substantie ontstaat. Indien de brandade nog te droog is voeg dan gelijke delen olie en melk toe. Lekker met een krokant geroosterd knoflookbrood.
Teruglezen 2021. Nog vier dagen te gaan en dan is het jaar weer om. Ik geraak daar altijd in een wat melancholische, maar ook gehaaste bui van. De eerste, omdat ik nog veel meer had willen toevoegen en verbeteren aan mijn verhalen van dit jaar. De tweede als rush het nieuwe jaar in; wat ben ik allemaal van plan? Je hinkt dus het oude jaar uit op twee benen. En daar horen lijstjes bij, de beste, leukste en slechtste blog. Het lekkerste recept van 2021 of juist niet. Je kunt alle kanten op. Ik heb vandaag zin om wat terug te lezen. Mijn blogposts, de lockdownweekberichten -waarvan ik hoop dat ze weldra tot het verleden behoren- en andere uitingen. Ik ga proberen een lijn te ontdekken in mijn blogs van 2021. Een jaar dat begon in een lange lockdown en eindigde in een nieuwe lockdown in december. Het Heintje Davids effect. Alleen de variant had een ander naampje. Nu genoeg aangekondigd; aan de slag! Vamos a ver*, zoals dat in mooi Spaans heet, wat er in 2021 te lezen viel op Gereons Keuken Thuis. Teruglezen!
foto: cover Het mediterrane dieet, uitgave van Lannoo.
Januari stond in het teken van een nieuwe balans na rollercoasterjaar 2020.
Het jaar 2020 was voor Gereons Keuken Thuis een soort rollercoaster van gebeurtenissen met daarbovenop alle perikelen van de Covid 19 pandemie, die ons nu ook nog in de greep houdt. Hoe lang het gaat duren deze wedstrijd, met al weer een verlenging weet ik op deze dinsdagmorgen aan zee niet. Je moet je er maar naar schikken. Deze periode had wel tot gevolg, in tegenstelling tot vele anderen, dat ik zelf mijn plezier in koken en eten een beetje ben kwijtgeraakt. Veel dingen smaken me niet. Ik ben uitgekeken op al het supermarkt en k&k (kant en klaar) voer en ben een beetje mijn dagelijkse ritme van bloggen kwijtgeraakt. Laten we zeggen dat de balans eruit is. Sporten daarentegen gaat me prima af, net als wandelen. Dat is mijn punt niet. Laten we mogelijkheden voor balans eens bekijken, zoals het mediterrane dieet. Lees meer.
foto: cover Het Mafia kookboek uit 1970.
Februari had een duidelijk historische hint, met recepten uit oude kookboeken, zoals het Mafia Kookboek. Of ik deze cyclus in 2022 ga herhalen, kan ik nu nog niet zeggen.
Het Mafia Kookboek start met het verhaal van het inwijdingsdiner:
“Mijn inwijding vond plaats in New York City in de herfst van 1911 in de wijk Little Italy. Men bracht mij naar een restaurant, waar vrienden al op mij zaten te wachten. De “stoppagilero” (de man die belast is met het inwijdingsritueel) prikte mij met en naald in de top van mijn middelvinger, om er zoveel bloed uit te persen als nodig was om een kleine papieren beeltenis van Santa Rosalia te doordrenken. Mijn peetvader stak het papier vervolgens in brand en met de as in mijn hand moest ik de volgende eed zweren: Ik zweer trouw te zullen zijn aan mijn broeders, hen nimmer te verraden, hen altijd te helpen en zo mocht ik falen tot as verbrand te zullen worden zoals de as van deze beeltenis.”
Dit citaat vind ik een mooi stukje filmische nostalgie, à la The Godfather en ik denk dat dit boekje ook zo is bedoeld. Als gekkigheidje, maar dan met serieuze Siciliaanse kost. Lees meer.
foto: dorp in baai van Asturië.
Maart was de maand van de Spaanse weken. Gastbloggers Anke Morreel en Cora Meijer vertelden over hun Spanje.
Tijdens de Spaanse weken liet Gereons Keuken Thuis Cora aan het woord:
April, de maand van de groene weken. Mijn lentevingers kriebelden en het eerste loof diende zich aan.
Ik noem het groene weken. Nee, dat groen heeft niets met CO2 uitstoot, windmolens of meer van dit soort klimaatproblematiek te maken. Het zijn groene weken op micro niveau. Tot en met de IJsheiligen van mei. Hoe je je leefomgeving vergroent, lekker in de keuken aan de slag gaat met groenten en je moestuin een boost geeft. Of guerrilla-tuinieren met de zaden, die ik ophaalde bij het Zandvoorts Museum. Dat bedoelt Gereons Keuken Thuis met groene weken. Zelf ga ik aan de slag met mijn moestuintjes van de blauwe grootgrutter en een plan maken voor wat balkonbeplanting voor mijn balkon aan zee. Want dat vergt nog wat aanpassing in verband met wind en zilte lucht. Lees meer.
foto: Joke Boon en haar nieuwe boek.
Mei was de maand van #bonendiva, #linzenlady, #reukprofesseur en vriendin Joke Boon. Zij schreef Eerste hulp bij reukverlies. Een boek dat velen na een Covid 19 besmetting wel konden gebruiken.
Eerste hulp bij reukverlies. De nieuwe Joke Boon. Het nieuwe boek van bonendiva, kleurenkookster, linzenlady en vriendin Joke Boon, die zich met recht een non-olfactorisch genie mag noemen. Ze at een jaar bonen, kookte met kleuren, werd een vega-ontdekster en maakte vorig jaar een linzenboek. En dat, terwijl ze niets kan ruiken sinds haar prille jeugd! Anosmie heet dat. Ik vind het bijzonder hoe je dan zo lekker weet te te koken zonder dat je iets ruikt? Gereons Keuken Thuis doet het haar niet na. Reukverlies is een ding, waar velen mee worden geconfronteerd door/ na een Covid-19 besmetting. Hoe actueel is dit onderwerp wel niet? Joke klom in de pen en schreef er dit fijne boek over. Lees meer.
foto: zomer, al fresco tijd.
Juni. De wereld werd wat vrijer en we verheugden ons op een feestelijke zomer, die lang zou gaan duren.
Gereons Mag al fresco-editie 2021. Zomer is in het land. Laat je inspireren! De al fresco zomer gaat weer van start op Gereons Keuken Thuis, met lange avonden, waarop we weer van het buitenleven kunnen genieten. Buiten koken en eten. Fijne wijn, al dan niet uit Amsterdam, nieuwe CK trunks en fijn zomers leesvoer. Deze editie van Gereons Mag staat bol van de leuke ideeën om deze eindelijk vrije zomer te beleven. Musea zoals het Van Gogh zijn weer open, de horeca opent meer en meer. Flaneren dus. En de vakanties staan voor de deur. Have fun en geniet van het al fresco leven. Lees meer.
foto: Bassin du Thau, Bij Sête.
Juli, reismaand, live of met het fijne Frankrijkboek van Onno Kleyn.
Tijdens één van zijn reizen door la douce France at Onno Kleyn de mosselen van Dominique in de Languedoc. De moed van de huizenjacht was het stel was in de schoenen gezakt en gelukkigerwijs waren daar de Franse vrienden van Nederlanders. Dominique en Marielle, die een DIY diner à la Française serveerden, inclusief plastic borden en bekers, paella van de traiteur en k&k sangria. Zonder enige culinaire geldingsdrang. Behalve het aperitief. Enorme mosselen uit Bouzigues, vlakbij Sète, werden pardoes aan een ijzeren haak in het hete vuur gehangen en geserveerd met een saus, die Dominique enige faam had bezorgd in de gehele omtrek. In Mijn Frankrijk is het recept door Onno Kleyn wat aangepast, om te maken in een wok. De meesten onder ons zullen niet de juiste smid kennen en aan een batch wijnrankhout kunnen komen. Lees meer
foto: herfstluchten boven zee in augustus.
Augustus stond in het teken van de zomerstop op Gereons Keuken Thuis. En de alfresco zomer werd na jaren een hit geweest te zijn gestopt.
Zomerstop 2021 in Gereons Keuken Thuis. In de aanloop naar de volgende editie van Gereons Mag bespreek ik wat leuke dingen, die bleven liggen tijdens mijn lange zomerstop. De Franse weken gingen natuurlijk onverdroten voort. Volgende week met een heuse foodbloggersparade à la Française. Door afwezigheid van enthousiaste bijdragen aan de al fresco zomerreeks, is deze voortijdig gestopt. Komt in 2022 ook niet meer terug. Maar terug naar mijn zomerstop 2021. Die bevalt goed. Wat langer nadenken, wat je met al die producten kan doen of juist niet? Lees meer.
September, dan zeg je Culiperslunch. Na maanden zonder leuke evenementen, het uitje van het jaar. Ook meteen het laatste van 2021. (zie foto-impressie)
Wat een happening was het weer op deze maandag 27 september in Duivendrecht. De twaalfde editie van de jaarlijkse Culiperslunch, een event voor allerlei foodpluimage, waar merken, uitgevers en koks hun kunsten en producten tonen. Eén groot feest en dit jaar te meer, omdat we na een lange Covid-19 periode eindelijk eens live weer konden proeven van al het lekkers en bijkletsen met alle culi-collegae. Want dat was nodig! Lees meer.
foto: pointilisme in Saint Tropez.
foto: Rocamadour.
Oktober. Een lang geplande reis, de grand tour door de Hexagone startte op 30 september in Maastricht en eindigde op 13 november, net op tijd voor de persconferentie in Valenciennes. Zes diverse weken inspiratie opdoen in Frankrijk.
Vanuit Tournus, Bourgondië een selectie van foto’s van wijnen, die Gereons Keuken Thuis , bij producenten zelf en in de wijnwinkel tegenkwam. En vanzelfsprekend dronk. Wit en rood uit de Bourgogne en Beaujolais met een uitstapje naar de wijnen uit de petites récoltes serie van Nicolas. Wijnen, die de moeite waard zijn om eens te proberen. Lees meer.
foto: hoekje in Cahors.
foto: delicatessenautomaat.
November. De wilde maand. Bij terugkomst uit Frankrijk was de milde lockdown een feit. Dat weerhield Gereons Keuken niet om eens aan de slag te gaan met wild en wijn. En de keuken van la France profonde.
Het is zondagochtend en nevelig in de Quercy, de streek rond de stad Cahors, Steile kliffen aan de rivier de Lot, Eikenbossen, waarin wordt gejaagd met beagles en gezocht naar paddenstoelen en natuurlijk truffels. Het is herfst en de houtkachels snorren erop los. Die typische Franse lucht van rook in de ochtendmist. Huizen van gestapelde stenen. Gereons Keuken Thuis kan intens genieten van Asterix & Obelixland. Eendenvet om mee te braden, het angelus in een dorp, dat je aan de tafel maant. France profonde. Bestaat het nog wel of alleen in mijn fantasie? Ach, wat doet dat ertoe. Een week hier in Cahors is een eetfeest. Stevige kost, gekonfijte eendenbouten, al dan niet met truffel of een saus van ganzenlever. Gelukkig beweeg ik genoeg, want alleen maar eten zou je aanstonds kunnen veranderen in een Holle Bolle Gijs, niet alleen vanwege het stevige eten, maar ook de niet te versmaden taartjes en desserts. Lees meer.
foto: bubbels voor het nieuwe jaar.
December 2021. Het jaar is omgevlogen. En nu? Perspectief wordt er nog niet geboden. Maar één ding weet ik zeker. Er valt in 2022 weer heel wat te beleven en vertellen. Bijvoorbeeld in Gereons Mag!
2021, een turbulent jaar, waarin we een lange lockdown meemaakten, die begon op 15 december 2020 en duurde tot ver in het voorjaar. In de zomer mochten we wat vrijer bewegen De Grand Prix hier op het dorp ging zelfs door. We werden gevaccineerd en hoopten op een summer of joy. Gereons Keuken Thuis maakte een mooie grand tour door Frakrijk en kwam vol inspiratie terug. De droom werd alras verstoord in het najaar met een lockdown mild en een intens verdrietig overlijden. Nu is het bijna Kerstmis en staan de toch wat uitgeklede feestdagen voor de deur. Weinig bezoek, de steden leeg in de avonden. Hoe het zich gaat ontwikkelen weet ik nu niet, maar één ding was wel de moeite waard: deze feestdageneditie van Gereons Mag te maken. Met leuke dingen, die mijn pad kruisten. Een spannende cocktail, een amuse van Mascha Lammes, nieuwe boeken, kaarsen van Yvonne en Marcel uit Uithoorn en een winactie daags na Nieuwjaarsdag. Op naar 2022, waarvan ik hoop, dat alles weer het oude wordt. Lees meer.
Gereons Keuken Thuis wenst jullie een mooie Oudejaarsavond en een fijne start van 2022.
foto: Gertrude Stein & Alice B Toklas met hun poedel.
Frans koken met Alice B. Toklas. (1954) In de jaren twintig verzamelde zich rond de Parijse tafel van Gertrude Stein en Alice B. Toklas een bont gezelschap van schrijver, schilders en bohémiens. Het Parijs van vlak na de Grande Guerre en de Spaanse Griep pandemie. Parijs was een toevluchtsoord geworden voor jonge mensen en creatieve geesten en de eetkamer van dit stel was vaak het toneel van interessante gesprekken en het eten, dat Alice bereidde. Gertrude Stein had in de oorlog leren autorijden. Recht vooruit, achteruit was niet haar ding. Met hun auto genaamd La Pauline trokken zij in de oorlog door heel Frankrijk, om hulp te verlenen. Een reis vol ontmoetingen, maar ook heerlijk eten. In 1954 schreef Alice B. Toklas er een kookboek over, vol recepten uit haar kleurrijke leven. De later klassieke demi deuil kip van mère Fillioux uit Lyon ontbreekt niet, net zo min als een picknick lunch, baars op de wijze van Picasso of aubergine à la Provençale.
foto: cover Alice B. Toklas kookboek.
De dames Stein en Toklas aten zich dwars door de Hexagone heen. Alice B. Toklas is een boek, dat ik kreeg van Raya Lichansky en ik lees er elke keer met genoegen uit. Want naast kok was Alice ook een humoristisch verteller en wordt elk recept verdiept met een verhaal. La Pauline bracht de dames tot aan Perpignan, waar zij een oude feestzaal inrichten als depot voor medische spullen. Onderwijl genoten ze van de Catalaanse cuisine van deze stad. Van lokale kreeftjes tot illegaal geschoten zwijn. Alice B. Toklas noteerde het recept voor een millason, een dessert uit deze streek. (Andere bronnen noemen millason een Gascoons nagerecht.) Het deed haar gek genoeg denken aan Southern fried corn bread. De schrijfster is niet heel nauwkeurig in haar ingrediëntendeclaraties, dus waar nodig heeft Gereons Keuken Thuis de recept-tekst iets aangepast.
Nodig:
1/2 l kokende melk
175 g maismeel
200 g suiker
2 eieren
snufje zout
4 el boter
1 el oranjebloesemwater
frituurolie
poedersuiker
Bereiding:
Roer de kokende melk, het maismeel en suiker goed door elkaar. Zorg ervoor dat er geen klontjes ontstaan. Het mengsel moet goed glad zijn. Kook het mengsel gedurende 20 minuten, blijf roeren, tot het redelijk stijf is. Laat iets afkoelen en roer er twee losgeklopte eieren doorheen, 4 eetlepels boter en een eetlepel oranjebloesemwater. Giet dit beslag op een platte schaal, laat verder stollen en vorm er koekjes van, die je later frituurt in hete olie. Laat uitlekken en bestrooi met wat poedersuiker.
ELLE Cuisine. Alles, wat de Franse huisvrouw dient te weten over eten. Uit 1957, dus bijkans 65 jaar oud. Ik tikte dit boekje eens tussen andere rommel op de kop. Het is een geschreven door Mapie de Toulouse-Lautrec, inderdaad familie van de schilder en chroniqueur van het Parijse leven. Mapie was een bekende foodjournaliste en schreef diverse kookboeken. Zo ook dit werkje uit 1957, ELLE Cuisine. Het leert de Franse vrouwen te presteren voor verschillende momenten in het leven van de familie. Hoe voed je het kroost, wat belieft de mari en wat te doen als de patron komt eten? De Toulouse-Lautrec doet het allemaal uit de doeken. En met verbluffend resultaat. Te meer, omdat dit boek van voor naar achter klassiekers uit de Franse keuken voorschotelt, zonder de tegenwoordig alom aanwezige plaatjes. En een extraatje is dat elk hoofdstuk wordt ingeleid met een kort gedicht. Wat een vrolijkheid. Dat vindt Gereons Keuken Thuis zo leuk aan dit boekje. Het doet een beroep op je eigen voorstellingsvermogen.
foto: Mapie de Toulouse Lautrec. (van babelio.com)
Mapie de Toulouse-Lautrec geeft aan het begin van dit boek wijntips, want een goede gastvrouw weet ook de juiste combinatie tussen wijn en spijs te maken. Het bevat een lijst met oogstjaren. Want naast de maaltijd is ook conversatie een must. Hierna begint het koken, zij het seule pour déjeuner, wanneer de mari au bureau is, of als er een goede vriendin komt eten. Een diner tête à tête met de echtgenoot. Kant en klaar voor als de mari seul is. Imprévus, onvoorziene gasten. Je leest het: de Franse domestic goddess uit ELLE Cuisine was van alle markten thuis. Daarnaast was zij ook heel praktisch, want één van de recepten luidt: “Draai twee blikken cassoulet de Toulouse om, meng deze met wat extra tomatenpuree bedek met paneermeel & klontjes boter en zet ongeveer 15 minuten in een hete oven.” Zo verrekte simpel kon het leven zijn in 1957.
foto; Le Grand TRALALA.
Tijdens de Franse weken wil ik jullie een recept uit ELLE Cuisine niet onthouden. Het komt uit het hoofdstuk Le Grand TRALALA en is een recept voor Canard MontMorency. Of dit gerecht iets te maken heeft met de in 1570, in opdracht van Filips II, onthoofde graaf van Horne wordt er niet bij vermeld. Dat moet Gereons Keuken Thuis eens uitzoeken. Het is recept voor eend in een kersensaus. We drinken er een fruitig glas Fleurie bij.
Nodig voor 6 personen:
1 mooie grote geplukte eend.
60 g boter
1 pond kersen ontpit
1 glas rode wijn
zout & peper
Bereiding:
De eend is schoon van binnen en drooggedept. Smeer de vogel in met boter en rijg hem aan een spit (met lekbak eronder) of doe hem in een schaal. Plaats de eend in een hete oven en rooster de eend gedurende 25 minuten. Let erop het vlees telkens te bedruipen met wat warm water. Zout het vlees niet. Kook de kersen kort in de rode wijn. Vang de braadjus, op smaak gemaakt met peper en zout op en meng deze met de rode wijn en kersen. Bedruip de eend nog eenmaal met deze saus. Doe de gebraden eend op een schaal en drapeer de gekookte kersen eromheen. Serveer de jus apart. Een tip van Mapie is om met cocktailprikkers wat warme kersen in de eend te prikken ter verhoging van de feestvreugde. Oh la la.
Volgende keer vind je op Gereons Keuken Thuis een recept van Alice B. Toklas, die de sterren van de hemel kookte in de roaring 20ties.
Pauze niet alledaagse kookboekenreeks. Eind maart 2021. Dit voorjaar startte op Gereons Keuken Thuis een reeks recepten uit niet alledaagse kookboeken en retroboeken uit mijn kookboekenhoek. Ik heb nog genoeg titels om uit te kiezen, maar nu is het, na de avonturen met Raya, Lizet, Jeroen Bosch en de gebroeders van Eyck, tijd voor een korte pauze. In juni ga ik dan weer onverdroten verder, want er staan nog heel wat boeken te trappelen om aandacht.
foto: Muzikaal ô la Mozart.
Pauze niet alledaagse kookboekenreeks. In juni staat er Hongaars klassiek, Pools traditioneel en muzikaal à la Mozart op het menu.
Vrouwe van het palazzo. Marlena de Blasi. Een bijzonder kook- en leesboek over wonen en koken in Umbrië. Marlena is een bijzondere kok. Zij runde een kleine bistro in Kansas, maar werd verliefd op een Italiaanse bankier uit Venetië. Ze verkocht de boel en trok de Atlantische Oceaan over en vestigde zich vlak buiten Venetië op een eilandje in de lagune. Hierna vestigde het koppel zich in Toscane, in een oud huis. Uit het boek 1000 dagen in Toscane komt de inspiratie voor mijn recept voor worstjes van de wijnboer.
De Blasi trok verder en belandde in Orvieto, bisschopsstad in Umbrië, waar het stel een heus krakend palazzo betrok en wederom de sterren van de hemel kookte. Daarna wordt het stil rond deze schrijfster en heeft Gereons Keuken Thuis geen boeken van haar hand meer gelezen. misschien de draad binnenkort weer eens oppakken en kijken waar Marlena nu vertoeft.
Vandaag in de serie recepten uit niet alledaagse kookboeken een dessert voor maar liefst 12 personen. Ruimte zat in de balzaal van het palazzo zal de schrijfster gedacht hebben. Mocht je dit teveel vinden, vries dan de rest van het bruine basterdsuiker gelato dan gewoon in.
Nodig voor 12 personen:
10 grote eidooiers
150 g bruine basterdsuiker
8 hele kruidnagels, licht gekneusd
475 ml slagroom
475 ml volle melk
100 ml EV olijfolie
Bereiding:
Klop de eidooiers en de suiker in een grote kom door elkaar. Meng de kruidnagels, slagroom en melk in een pan door elkaar en breng op een middelhoog vuur aan de kook. Laat kort sudderen. Zeef het mengsel en voeg het in een dun straaltje toe aan het eidooier- en suikermengsel. Klop goed door. Breng het geheel opnieuw aan kook in een pan en laat achtminuten koken totdat er een mooie custard ontstaat. Giet in een kom en laat deze custard afkoelen. Roer hierna de olijfolie erdoor en klop goed. Doe de custard in een bakken en vries deze in. Haal de bakken om de 15 minuten uit de vriezer en roer met een vork goed door. (met een ijsmachine gaat dit natuurlijk sneller) Zet terug in de vriezer en herhaal dit proces een keer of 4, totdat een mooie ijsstructuur ontstaat. Na deze vier keer zal de custard licht bevroren zijn. Wil je steviger ijs herhaal dan het proces nog een keer of twee. Serveer dit ijs bij de gekaramelliseerde bloedsinaasappels uit Vrouwe van het palazzo. Deze maak je makkelijk zelf door sinaasappelschijven met suiker en een dot boter te karamelliseren. (ik zou er zelf ook nog een scheutje vin santo aan toevoegen)
Volgende week in de serie niet alledaagse kookboeken, de Hongaarse keuken van Gundel, een culinaire tempel in Boedapest.
De makkelijke dinsdag van Raya. Het is weer bijzondere kookboeken-dinsdag. In Gereons Kookboekenhoek staat een kookboek uit 1994 van Raya Lichansky. Zij is op mijn blog al vaker voorbij gekomen met o.a. fenouilloise, een heerlijke Provençaalse koude soep. Raya kookte in de nineties de sterren van de hemel op RTL 4 met haar rubriek Raya’s Makkelijke Maandag. Ik heb wat keren voor de buis gezeten. In die tijd werd je namelijk nog niet bedolven onder een lawine van TV chefs en van foodbloggen en -vloggen had nog nooit iemand gehoord. Raya draaide haar hand niet om voor Normandische kipdrumsticks, Mexicaanse gehaktrolletjes of Bulgaarse spinazietaart met fetakaas. Speciale en lekkere recepten voor iedereen en alledag. Voor mensen met een druk bestaan, want dat was 27 jaar geleden niet anders dan nu. Ik koos uit Raya’s makkelijke maandag champignons op zijn Grieks. Voor de makkelijke dinsdag van Raya. De evzonen in Athene zouden ervan smullen. We drinken er een glas koude retsina bij. (mag ook ander wit zijn hoor!)
foto: evzonen op het Syntagmaplein in Athene.
RECEPT voor de makkelijke dinsdag van Raya.
Nodig:
750 g champignons
2 el olijfolie
1 kleine venkel, kleingesneden
1 glas witte wijn
1 tl korianderzaadjes
1 tl jeneverbessen
zout
mespunt cayennepeper
4 tomaten
sap van 1 citroen
1 borrelglas droge witte vermout
gehakte peterselie
gehakt korianderblad
Bereiding:
Veeg de champignons schoon, snijd de grote exemplaren doormidden. Verhit de olie in een hapjespan, fruit de venkel en champignons zonder ze te laten kleuren. Blus af met de witte wijn. Doe de korianderzaadjes en de jeneverbessen erbij en voeg zout en cayennepeper naar smaak toe. Ontvel de tomaten (de zaadjes mogen blijven zitten), snijd ze in stukken en doe ze met het citroensap bij de champignons. Leg het deksel op de pan en stoof de champignons op middelhoog vuur gaar. (20 minuten) Neem de laatste 5 minuten het deksel van de pan en laat het vocht iets inkoken. Roer de witte vermout erdoor en laat hierna het gerecht door en door koud worden. Bestrooi ze voor het opdienen met de gehakte kruiden.
Kαλή όρεξη
Volgende week dinsdag ga ik tijdens de vleesloze week koken met de Ierse jongens van Happy Pear.
Het Mafia Kookboek. Het origineel verscheen in 1970 van de hand van Joe Cipolla. Je zal maar UI als achternaam hebben, maar dat terzijde. Ik vond in de boekenkast in mijn moeders huis deze versie van dit boekje, uitgegeven door de Bijenkorf in 1975. Van ver voor de hausse aan Italiaans eten, zoals we dat tegenwoordig kennen.
Het Mafia Kookboek start met het verhaal van het inwijdingsdiner:
“Mijn inwijding vond plaats in New York City in de herfst van 1911 in de wijk Little Italy. Men bracht mij naar een restaurant, waar vrienden al op mij zaten te wachten. De “stoppagilero” (de man die belast is met het inwijdingsritueel) prikte mij met en naald in de top van mijn middelvinger, om er zoveel bloed uit te persen als nodig was om een kleine papieren beeltenis van Santa Rosalia te doordrenken. Mijn peetvader stak het papier vervolgens in brand en met de as in mijn hand moest ik de volgende eed zweren: Ik zweer trouw te zullen zijn aan mijn broeders, hen nimmer te verraden, hen altijd te helpen en zo mocht ik falen tot as verbrand te zullen worden zoals de as van deze beeltenis.”
Dit citaat vind ik een mooi stukje filmische nostalgie, à la The Gofather en ik denk dat dit boekje ook zo is bedoeld. Als gekkigheidje, maar dan met serieuze Siciliaanse kost.
video: trailer The Godfather.
Voor mijn serie van recepten uit minder gangbare kookboeken, koos ik Al’s caponata, in een Italo New Yorkse variant. Wat mij benieuwd maakte tijdens het lezen van dit recept, was hoeveel mensen in de seventies al van aubergine hadden gehoord? Of van het concept van antipasti?
Nodig:
1 kg aubergines
500 g uien in dunne ringen gesneden
zout
4 el olijfolie
500 g tomaten
2 el kappertjes
100 g bleekselderij in stukjes
ontpitte zwarte olijven met knoflook
azijn
1 el suiker
Bereiding:
Aubergines wassen en in stukken snijden. Leg de gesneden aubergine op een theedoek, strooi er zout over en laat alles een uurtje staan. De gesneden uien bakken in olie tot ze mooi bruin zijn, dan gaan de gesneden tomaten, kappertjes, blokjes selderie en de olijven erbij. Alles even aanbakken. Als de tomaten gaar zijn nemen we de pan van het vuur. De aubergine voorzichtig afdrogen, daarna goudbruinbakken in olie, uit laten lekken en bij het tomatenmengsel voegen. Giet de azijn erover samen met een lepel suiker. Goed roeren en ondertussen nog even laten stoven tot de azijn verdampt is. De caponata kan koud worden opgediend als antipasto of als een warme groenteschotel.
Volgende keer kook ik als Van Eijck in het Gent van de 16e eeuw.
Het excellente Kookboek van doctor Carolus Battus. Uit 1593 en daarmee het oudste Nederlandstalige kookboek. Van een arts? Ja, Carolus Battus was dokter uit Dordrecht. Toch ook weer niet vreemd in het licht van de vele artsen, die nu vijf eeuwen later ook een kookboek schrijven. Volgens mij is dat van alle tijden. Eigenlijk gek, dat er tot 2020 geen bewerking was van dit historische boek. Maar daar hebben Christianne Muusers en Marleen Willebrands in samenwerking met Alexandra van Dongen verandering in gebracht. Zij meenden, dat de tijd rijp was om zo’n belangrijk document het 21-eeuwse licht te laten zien. Want tegenwoordig is er veel belangstelling voor foodhistorie. Gereons Keuken Thuis kan daar over meepraten, want mijn plan voor 2020 was de bijzondere collecties van de UVA vaker te gaan frequenteren, om zo tot nieuwe inspiratie te komen. Helaas gooide Covid-19 roet in het spreekwoordelijke eten. In het najaar dan maar. Het werk van deze dames is namelijk machtig interessant. Te ontdekken, waar de verbanden liggen met onze huidige cuisine. Al dan niet voor je gezondheid.
Carolus Battus werd geboren in Gent, studeerde medicijnen in Rostock en werd arts in Antwerpen, destijds een metropool van 100.000 inwoners en grootste handelsstad van Noordwest Europa. Maar het tij keerde en Battus belandde in de Hollandse koopmansstad Dordrecht, waar hij stadsgeneesheer werd. Uiteindelijk belandde Battus in Amsterdam. Naast het praktiseren van de artsenij, schreef Carolus Battus boeken over medicijnen. Maar waarom dan ook een kookboek? In de heersende leer, die ook Battus aanhing, had genezen van ziekten en kwalen veel te maken met de aloude humorenleer, die ervan uitging dat zieketen ontstonden door een te veel of te weinig van bepaalde (voedings)stoffen in het lichaam van bepaalde types mens. De aartsvader aller artsen Hippocrates deelde de mensheid al in al naar gelang de vloeistof, die hun wezen beheerste. We kennen allemaal de praktijk van aderlaten. Kennelijk had zo’n persoon te veel bloed. En moest met voedingsstoffen daarna aansterken. Zie daar het verband tussen artsenij en kookboeken. De temperamentenleer beïnvloedde ook Battus in zijn receptuur. Muusers en Willebrands illustreren hun verhaal met prachtige foto’s uit musea en archieven.
Voor wie schreef de arts Battus het excellente kookboek? Voor de thuiskok? Welnee, het was een boek voor koks en keukenmeiden, opdat zij waakten over de gezondheid van hun werkgevers. Deze recepten zullen weinig zijn gebruikt in het Dordrechtse gasthuis. De schrijfsters vertellen over de menu’s, de kooktechnieken, het banket en de volgorde van recepten in dit oude boek. Over ingrediënten en de invloed van de kerk. De tafel, het servies en de gesprekken en geneugten aan tafel komen aan bod. Alexandra van Dongen dook hiervoor de collectie van Museum Boijmans van Beuningen in.
En dan de recepten. De schrijfsters doken de keuken in en maakten moderne versies van de gerechten van Battus. Grote schotels met klinkende namen als Bruwet Fulleet van kalfsvlees of hustpot van hert. Het laatste is iets anders dan de wortel- en uienstamppot van tegenwoordig. Ik vond Deuse Geertjes wel een aantrekkelijk bijgerecht. Die zal ik toch een moeten maken. De pommeranssaus komt aan bod en Spaanse marsepein. (Sinterklaas komt toch ook uit Spanje?) Een aanstekelijk werk en wat een moeite hebben deze drie dames genomen om het excellente Kookboek van doctor Carolus Battus naar onze tijd te vertalen. Hulde. Het zal in Gereons Keuken Thuis nog regelmatig worden gelezen en geraadpleegd.
Kijk ook eens op de speciale excellente kookboek site van Battus. Binnenkort plaats ik het recept voor Deuse Geertjes. Een mooi voornemen voor mijn nieuwe serie uit bijzondere kookboeken.
Het excellente kookboek van doctor Carolus Battus (1593), Christianne Muusers, Marleen Willebrands & Alexandra van Dongen ( ISBN 97890561564970) is een uitgave van Sterck & De Vreese en is te koop voor € 29,95. Let op vanaf 10 februari a.s. ook weer live af te halen bij je lokale boekhandelaar.
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
Reacties laden....
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.
