De Grote Kleyn, een culinair compendium.

 foto: cover De Grote Kleyn

De Grote Kleyn, een culinair compendium. Daar ligt het lichtblauwe gevaarte dan. Ruim twee kilo in gewicht en duizend bladzijden dik. Vol met de kennis, die Onno Kleyn in zijn achtentwintig jaar als culinair schrijver vergaarde. Geen encyclopedie van culinaire termen, maar een werk, waarvan je moet proeven. Waarin je telkens moet ontdekken. Grasduinen, nog een keer lezen. Want, zo schreef hij voorin het boek voor Gereons Keuken Thuis: “Door kennis meer genoegen” En dat is nu precies, wat dit boek zo bijzonder maakt. Culinaire feiten in een context. Daar is Onno Kleyn een meester in. Dat doet hij al jaren in de Volkskeuken en de veertig boeken, die al op zijn naam staan. Niet zomaar een recept of wat kletsen over eten, maar de kennis overdragen en het verhaal. Storytelling dus. Na gedegen uitpluizen. En daar ben ik nu eenmaal dol op. Een boek als De Grote Kleyn is spek voor mijn bekkie. Al die kennis, daar word ik hebberig van. Zo vernam ik van de schrijver, dat Galicië behalve een gebied in Noordwest Spanje ook een koninkrijk was, dat behoorde tot de Donaumonarchie en als zodanig de keuken van Hongarije beïnvloedde. Weer wat geleerd. Kleyn weet zijn kennis met leermeesterschap te combineren. Hij wilde dit overdragen en ging twee jaar geleden aan de slag. Het had een decennium kunnen duren, totdat hij er bij neer was gevallen of gek geworden. Maar nee, na twee jaar noeste arbeid is De Grote Kleyn een feit.

De indeling is simpel, drie delen: ingrediënten, technieken en overwegingen en tot slot de keukens van de landen van Europa. Maar… dan komen de inhoud en de verschillende lagen. Van A tot Z bij de ingrediënten, soms bijgestaan door mensen, die hem de kennis verschaften. Op het gebied van groenten, vlees, wijn, thee. Zal ik nog even doorgaan? Gelardeerd met recepten. En bij Onno Kleyn ook heel belangrijk, de wijntip onder het recept. In vino veritas zullen we maar zeggen.

Hoe ontstaat spruitjeslucht? Moet je zuurkool wel of niet afspoelen? Een recept voor potaje de berros, een Canarische soep. De knolselderij op bladzijde 113, een groente waar Kleyn iets mee kan. Via de noten en zaden, paddenstoelen en truffels, fruit, graan en banket beland ik bij vlees en vis, een dikke 130 pagina’s vol met kennis over deze ingrediënten. Maar dan zijn we er nog niet. Kleyn etaleert ook zijn kunde over smaakmakers, kaas, koffie, chocola en natuurlijk wijn! Dit deel sluit af met vreemd voer, zoals het broodje aapverhaal, dat in Azië de hersens van levende apen worden genuttigd. Of heel triviaal, het eten van hond. En waarom eet een mens slakken?

De Grote Kleyn gaat verder met technieken en overwegingen. Trucs en handigheden in de keuken. Blancheren, pocheren (met een Bourgondisch recept voor oeufs en meurette, uiteraard met een pinot noir uit deze streek), marineren, een perfecte zabaglione, flamberen. Kleyn beschrijft al deze technieken. Een kopje kookapparatuur, van open vuur, via oven, de Dutch oven naar geuroffers. “Gaat het lezen!”, zou ik zeggen. Ik maak even een sprong naar de overwegingen, waarin Onno Kleyn stilstaat bij gastronomische kennis. Wat betekent onderzoek van de smaak en eten voor de mens in de breedste zin? Wat is de hogeschool van het koken? Eeuwenlang tuimelden allerlei experts over elkaar heen. De opkomst van de restaurants. De kennis van BrillatSavarin via het instituut Michelin tot het hedendaagse IENS, waar iedereen zijn ei kwijt kan.

Een hoofdstuk, waar ik als foodblogger erg veel plezier aan beleef, gaat over recepten, over de geschiedenis en authenticiteit. In zijn mini college zette Kleyn fijntjes uiteen dat het allemaal quatsch is. Niets is authentiek. Het sleutelen aan klassieke gerechten onder het kopje “Malle Italianen”  Onno legt uit en fileert. Food voor foodbloggers (in spe) Lees hierover vooral het hoofdstuk authenticiteit. Dan kunnen we voortaan in  Facebook foodbloggersgroepen de “jat” discussie ook achterwege laten. De Grote Kleyn besluit met verhalen over de keukens van Europa.

Ik vind De Grote Kleyn een aanwinst voor Gereons Keuken Thuis.Ten eerste omdat ik een feitjesverzamelaar ben. (Ik heb niet voor niets dikke mappen en schriften vol uitgeknipte recepten of verhalen over keukens), een anekdotejager en een niet te stuiten honger naar meer kennis heb. Dat beleef ik met de Grote Kleyn. Ten tweede, omdat het een waarachtig opus magnum is, dat gezien zijn lagen kennis en verscheidenheid moeilijk een “te gebruiken voor” datum valt te geven. Tot slot bevat het essentiële kennis voor alle kokers, eters en koks in Nederland en ver daarbuiten. Zo zwaar, als het boek is, zo licht is zijn schrijfstijl. Veel dingen uit De Grote Kleyn zullen hun beslag krijgen in mijn toekomstige blogs. De donkere dagen staan voor de deur en ik ga verder…. met leren en lezen. Waarvan akte.

De Grote Kleyn, Onno Kleyn (ISBN 9789038803470) is een uitgave van Nijgh & Van Ditmar en is te koop voor € 45,00

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

Go wild in de Achterhoek.

 foto: een warm onthaal in Zutphen

 

 

Het Wilde Oosten, beter gezegd wild in het Oosten. Gereons Keuken en Route ging op pad door de mooie Achterhoek, om alvast voor te proeven van het aankomende wildseizoen, De dag startte in Zutphen, een andere naam voor Zuidveen, zo wist de gildegids te vertellen. Ons gezelschap werd ontvangen op het station van deze voormalige Hanzestad aan de Berkel en IJssel. Een handelsstad vol historische panden, zoals de wijnkoperstoren. Meteen werd de wilde toon gezet met een krachtige paddenstoelen bouillon met en laagje spekjescrème.

 foto: sfeervol Zutphen.

We konden warm op stap door deze leuke stad naar het eerste adres van de wildproeverij. Want het wildseizoen is nakende. Brasserie 6, onderdeel van het Hampshire hotel ’s Gravenhof trapte af met een carpaccio van hert, een duivenborstje à la Saltimbocca en een huisgemaakt fazantenkroketje.Wat een feestje van herfstsmaken op je bord in deze sfeervolle 18e eeuwse pronkkamer. Als wijn stelde de sommelier een rode wijn uit Brindisi, Puglia voor, gemaakt van negro amaro, malvasia en sangiovese druiven. een aardig mondje fruit. Dit is wildwijn van het komende seizoen in alle deelnemende restaurants. Een sfeervolle start van deze wilde middag in de Achterhoek.

 foto: Hotel Bakker in Vorden

Verder ging het per bus naar het schilderachtige Vorden alwaar we door de koetsiers van Hotel Bakker (een instituut van gastvrijheid ) werden verwelkomd voor een tour door het prachtige coulisenlandschap met bolakkers. zoombossen, langhuisboerderijen en landgoederen. Aan de inwendige mens was ook gedacht. Na het instappen vonden we een box met heerlijke amuses, zoals een zwijnscoppa op wat preisselberen, een stukje ree met een zachte eendenmousse en oh la la een rode wijn aspic met ganzenlever. Wat een verwennerij in de herfstige buitenlucht. Gereons Keuken en Route snakte naar meer.

 foto: de wildamuses in de koets.

Winterswijk werd de volgende etappe van deze culitour door de Achterhoek. Think global, act local is het motto van chef Mike van restuarant Strandlodge gelegen aan aan vintage strandbad. Op de begane grond is een hagelwitte moderne kookstudio, alwaar de gastheer ons over de ins en outs van het bereiden van ree vertelde. Zijn poelier liet zien hoe je een reerug fileert en het culiteam ging aan de slag met drie bereidingen van ree, met zoervleis ( dit verraadde de chefs ervaring in Prinses Juliana in Valkenburg), reebout en een reerugfiletje.

 foto: mooi vederwild bij Strandlodge.

Het roze licht in de kookstudio maakte er wel iets bijzonders van. (zie de foto) Maar het kakelverse ree, als je dat zo kan noemen, smolt op je tong.

 foto; het ree en rose.

De laatste etappe voerde ons naar Borculo, naar Moulin Bistronomie, gevestigd in een authentieke watermolen in de Berkel. een ongedwongen ambiance onder de balken, waar in bistrosfeer een rugfilet van hertenkalf met rode biet, knolselderij en eekhoorntjesbrood werd geserveerd. Een klassiek gerecht in een modern jasje. Een waardige afsluiting van deze wilde dag in de Achterhoek.

 foto: molen in de Berkel.

En…. dit was deze middag nog maar een glimp van wat je kunt ondernemen, proeven, zien en ervaren in deze mooie Gelderse streek. Het terroir spat er vanaf. Prachtige natuur, kastelen, de beste wijnen (moet ik ook nog eens ontdekken), het lekkerste wild en veel gastvrijheid. Want dat laatste treft je bij alle deelnemende restaurants in deze streek.. Ik zou zeggen: Go Wild in de Achterhoek! Kijk voor je eigen “wilde” weekendje weg eens op Wild eten in de Achterhoek

 foto: rugfilet van hertenkalf.

Gone fishing.

 foto: netten op de Trawlerkade

Gone fishing, uit vissen! De eerste keer dat ik in de haven van IJmuiden de visafslag bezocht was tijdens een schoolreisje zo’n veertig jaar geleden. Tegenwoordig ga ik regelmatig vanuit Gereons SeaSpot naar deze wat rommelige, maar o zo authentieke stek aan de Noordzee. De trawlers bekijken, naar het einde van de pier wandelen,foto;s maken van de gekleurde netten en natuurlijk vis kopen bij een van de vele viszaken aan de Halkade, waar ook de op één na grootste visafslag van ons land is gevestigd.

 foto: Mikkel Karstad

Zo belandde Gereons Keuken en Route op uitnodiging van het Visbureau en Aerial Media Company op deze herfstvrijdag in Hal D van de visafslag. In allerijl was hier een keukentje neergezet voor de Deense chefkok en culinair schrijver Mikkel Karstad. Een echte visadept, die vanaf het eerste moment, dat hij een vis ving op Groenland niet meer bij het water is weg te slaan. Zijn  leven bestaat uit vis.

 foto: Gone fishing…..

In Nederland zijn er elf visafslagen, waar dagelijks verse aanvoer van de Nederlandse vissers is. Wat ik niet wist is dat ook Deense vis volop wordt aangevoerd. Zo’n 40 % van de vangst uit Denemarken belandt in ons land. Eigenlijk niet gek, gezien het feit dat Nederland een ideaal doorvoer land is. En ten tweede dat bij de Denen en ons de zelfde mooie vissoorten te krijgen zijn zoals makreel, schol en kabeljauw. Laten we het vis uit de Nordische wateren noemen. Daar moeten wij in Nederland meer van genieten. Van vis. Gone fishing, uit vissen dat is wat de mannen van de zee elke dag mee bezig zijn om zo het lekkerste vanuit de Noordzee of Atlantische Oceaan aan te voeren.

 foto: makreel met biet en zwarte bessen.

Chefkok Mikkel Karstad maakt daar dan weer de lekkerste Scandinavische gerechten mee. Deze mooie Deense en iets onderkoelde creaties vind je in zijn nieuwe kookboek (van de maand oktober) Gone fishing, dat ten doop werd gehouden. (recensie volgt later op Gereons Keuken Thuis)  Gewone vissoorten en makkelijke bereidingen. Mikkel maakte voor de aanwezigen een op de huid gebakken makreelfilet met bietjes en in zout gefermenteerde zwarte bessen. Schol met wat gebakken en geraspte bloemkool. Tot slot pijlinktvis met een beetje citroen en knoflook. Als dat geen pleidooi is om meer vis te gaan eten. Voor Gereons Keuken Thuis wel op deze vrijdag!  Alvorens huiswaarts te keren kocht ik nog wat scholletjes, die ’s avonds op ons bord belandden. Gone fishing.

BBQ bastard, de eerste gastblogger.

  foto: pulled pork

Vandaag deel één van mijn serie met mannelijke (gast) bloggers op Gereons Keuken Thuis. Een bijdrage van Simon Vanbecelaere beter bekend als de BBQ Bastard


   foto: Rook!

Het is voor mij een eer om voor Gereons Keuken Thuis een stukje te mogen schrijven. Na het schitterende boek “Hete Kolen” kreeg ik ook het nieuw project “Rook!” van de legendarische pitmaster Steven Raichlen opgestuurd. Dit maal met de vraag of ik er een stukje over wou schrijven. Niet dat ik Gereon zo goed ken maar uit de contacten die we reeds hadden leerde ik Gereon kennen als een gul persoon die graag iets voor een ander doet. Het voordeel van altruïsme is dat mensen met plezier iets terug doen. Als het dan nog een “wederdienst” is waar je je dagelijks plezier uit haalt kan het al helemaal niet meer stuk! Naast een review over dit boek testte ik ook 2 recepten uit om met jullie te delen. 2 classics binnen de BBQ scene waarvan ik de pulled pork al gemaakt had in een eigen versie en de “Big bad beef ribs” die ook voor mij volledig nieuw waren. Maar laten we beginnen bij het boek.

  foto: vlees op het rooster

Rook! door Steven Raichlen

Het boek “Rook!” is en vertaling van Steven Raichlen’s laatste boek “Project smoke: seven steps to smoked food nirvana”. Voor zij die de man niet kennen kan wat extra duiding misschien op zijn plaats zijn. Steven Raichlen is bij veel bbq liefhebbers in de lage landen bekend van zijn tv shows genaamd “BBQ University”. Maar reeds voor de opnames van deze shows was hij een voortrekker in het uitbrengen van degelijke naslagwerken rond BBQ en roken. “The BBQ Bible”, “Best ribs ever” and “Planet BBQ” zijn slechts enkele van wat beschouwd kan worden als de betere BBQ encyclopedieën. Met ondertussen bijna 30 boeken op zijn conto waarvan enkele onovertreffelijk zijn kan de man wel beschouwd worden als een BBQ expert.

De meeste van deze boeken bevatten tonnen leerrijke informatie maar zijn vaak weinig uitnodigend door de puur functionele benadering. Waar de boeken van Raichlen voordien weinig oog hadden voor een aantrekkelijke lay-out en soms zelfs helemaal niet voorzien waren van uitnodigende foto’s blijkt men in dit laatste werk hieraan extra aandacht te hebben besteed. Hierdoor blijkt het boek “rook!” naast een deftig naslagwerk ook nog een zeer uitnodigend boek te zijn om te doorbladeren op een rustige dag bij een kop koffie. Ik kan echter niet garanderen dat je nadien niet je BBQ zal aanleggen

Verbeteringen versus kleine foutjes

Naast de zeer uitnodigende afbeeldingen bij de gerechten kenmerkt dit boek zich door een zeer overzichtelijke en rustig ogende structuur. De structuur laat toe om in één oogopslag alle informatie te vinden die je nodig hebt voor je aan het effectieve koken begint. Bovendien is op verschillende pagina’s extra informatie rond vlees, bereidingen, … toegevoegd. Deze extra weetjes vormen een interessante aanvulling bij het gerecht. Bovendien kenmerkt dit overzicht zich door zijn volledigheid. Naast de ingrediënten wordt ook melding gemaakt van welke instrumenten je kan nodig hebben,de geschatte tijdsduur, … Bij de tijdsduur dient echter wel in rekening genomen te worden dat BBQ geen exacte wetenschap is en het dus wel al snel eens een uurtje verschil kan geven. Maar dat weet je eenmaal je met lange projecten als pulled pork begint.

Naast deze verbeteringen dient echter een klein puntje van kritiek te worden meegegeven. Het bijgevoegde recept van de “Big Bad Beef Ribs” blijkt een ergens in de vertaling met wat verstrooidheid behandeld te zijn. Niet enkel was het mij niet onmiddellijk duidelijk welk stuk ik nodig had. Enerzijds is er bij de intro sprake van klapribben met klapstuk en wordt verwezen naar het gewicht van dit stuk, terwijl er verder enkel over de klapribben wordt gesproken en ook de foto hiernaar verwijst (Ik vermoed dat dit ook het stuk is wat we nodig hebben). Anderzijds was er een klein foutje in de ingrediëntenlijst geslopen waardoor ik 2 eetlepels chili vlokken toevoegde aan de beef ribs in plaats van 2 theelepels… Je kan al raden wat het gevolg was… Een kleine fout met helaas grote gevolgen… De beef ribs waren extreem pikant wat niet zozeer geschikt is voor dit stuk vlees (maar wie van pikant houdt mag het gerust proberen). Achteraf ontdekte ik echter dat de Engelstalige versie van het boek wel degelijk spreekt over 2 theelepels. Voor één van de weinige keren dat ik een recept exact volg valt het tegen. Niet zomaar alles volgen dus!

 foto: pulled pork.

Een degelijke bron van informatie

Maar zoals ik eerder al aangaf is dit slechts een klein foutje in vergelijking met de kwaliteit van het boek! En laat dit duidelijk zijn: “Als vleesliefhebber was ik absoluut niet gelukkig met het verlies van de Beef Ribs”. Desondanks blijf ik dit boek een echte aanrader vinden ondanks de mogelijke foutjes die er ingeslopen zijn bij het vertalen. De “North Carolina Pulled Pork” die ik uit dit boek maakte (recept op www.thebbqbastard.com) verliep namelijk wel vlekkeloos en was een heerlijke klassieke BBQ maaltijd.

De ware kwaliteit van het boek ligt overigens in de uitgebreide inleiding/snelcursus roken waar de subtitel “7 stappen naar het rook nirvana” naar verwijst. In dit stuk behandelt Raichlen de keuze van smoker, brandstof, soorten gereedschappen, smaakmakers en rookmethode. Stappen 6 en 7 bevatten vervolgens respectievelijk hoe je het vuur kan aanmaken en de temperatuur kan regelen en wanneer je vlees de juiste gaarheid heeft bereikt. Zelfs voor een wat meer ervaren hobbykok valt hieruit heel wat te leren.

Alsof dat niet voldoende is wordt de rest van de boek nog aangevuld met maar liefst 100 recepten die zeer uiteenlopend zijn. Gaande van BBQ klassiekers als de eerder vermelde “big bad beef ribs”, “North Carolina pulled pork” en “ham glazed spareribs” tot meer experimentele gerechten. Enkele die zeker het vermelden waard zijn: “Smoked Manhatten Cocktail”, “Smoked Gazpacho” en “de gerookte paddenstoelen broodpudding”. Het moge duidelijk zijn dat de visie van Raichlen nauw aansluit bij deze die ik voor ogen heb: “Alles kan op de BBQ zolang je er maar liefde en aandacht aan geeft.” Daar ik zelf wat meer probeer te experimenteren voor mijn blog heb ik het bij deze review gehouden tot de klassiekers die voorlopig nog wat ontbreken op mijn eigen domein.

  foto: beef ribs

 

Over Pulled Pork en Beef Ribs

Pulled Pork en Beef Ribs zijn van die gerechten waarmee je je vrienden kan imponeren. Eenvoudige maar kolosale stukken vlees die doorgaans weinig ingang vinden in de keuken. Hetzij versneden voor stoofpotten of als soepvlees. Beide stukken vlees kenmerken zich door de aard van het vlees. Beiden afkomstig van spieren die door respectievelijk varkens en koeien vaak gebruikt worden waardoor ze bij snelle sessies vlug taai worden. Bij trage sessies daarentegen op een lage temperatuur  wordt het spierweefsel langzaam afgebroken en omgevormd in heerlijke sappige en malse stukken om duimen en vingers van af te likken. Gezien de lange bereidingsduur zijn ze vervolgens ook uitermate geschikt voor een rooksessie. Schrik er niet van terug om de stukken 8-12u op de BBQ te laten doorbrengen. Op een temperatuur van +- 110°C krijgen ze net de temperatuur die nodig is om het beste uit de stukken vlees te halen. Bovendien is het net die indrukwekkende duur die ervoor zorgt dat je gasten verwonderd zullen zijn over wat je hebt bereid!

Pulled Pork wordt gemaakt van varkensschouder/nek en kan op verschillende wijzen worden klaargemaakt. Wie interesse heeft kan zowel de versie weergegeven in dit boek als een eigen versie gebaseerd op deze van Nederlands BBQ Legende Noskos (bbq-nl) terugvinden op mijn eigen Engelstalige blog. Bovendien leg ik in de blog over de North Carolina Pulled Pork het verschil uit tussen beide technieken. Maar goed, in deze gastblog staan we stil bij de “Big Bad Beef Ribs”. Voor deze monsterribben gebruiken we short ribs. Zelf ben ik niet goed thuis in de verschillende benamingen maar dit schijnen in Nederland klapribben te zijn. Deze Short Ribs worden ingewreven met een mengeling van zout, peper en chilivlokken. Meer hebben ze ook niet nodig om de pure smaak van het rundvlees te laten ontplooien. Vervolgens worden ze in een rookoven (ik maak hiervoor gebruik van mijn Kamado) traag gegaard op 110°C voor 8 à 10 u. De eerste 2 uren voegde ik enkele in rode wijn geweekte eikenblokjes toe om de heerlijke rooksmaak te ontwikkelen in het vlees.

Verder hoef je er tijdens dit proces nauwelijks naar om te kijken. Handig als je tussendoor een wandelingetje wil maken. Let er dan echter wel op dat je kan vertrouwen op de stabiele temperatuur van je BBQ, wat niet met elk model te garanderen valt. Pas na 8-10u bereikt het vlees een kerntemperatuur van 93°C en zie je dat het vlees zich +- 2.5 cm teruggetrokken heeft van het been. Dit lijkt misschien veel voor rundvlees maar vrees niet! In tegenstelling tot wat je zou verwachten blijft dit vlees door deze bereidingswijze nog erg mals en sappig. Wanneer de kerntemperatuur van 93°C bereikt is, leg je de beef ribs in een ovenschotel met bouillon en laat je ze onder een aluminiumfolie rusten in een afgedekte en geïsoleerde koelbox (zonder koelelementen uiteraard). Serveer deze heerlijke stukken vlees met wat grof zeezout naar smaak.

Big Bad Beef Ribs

Ingrediënten:

3 short ribs/klapribben

3 el. grof zout

3  el. gekneusde zwarte peper korrels

2  tl. chilivlokken

2.4 dl. runderbouillon (liefst zelfgemaakt)

Rookhout naar keuze. Traditioneel wordt hiervoor eik, hickory of mesquite gebruikt.           Eventueel geweekt in whisky, porto, …

Bereiding:

Breng je rookoven op een temperatuur van 110°C. Zorg ervoor dat je indirecte warmte gebruikt. Dit wil zeggen dat je het vlees niet rechtstreeks boven de warmtebron legt maar tussen de kolen en het vlees nog een plaat of druipschaal hebt liggen waardoor de stralingshitte het vlees niet kan bereiken. Dit voorkomt aangebrande stukken en helpt bij het gelijkmatig verwarmen van de ribben. Snijd de ribben overlangs in individuele stukken.
Maak de rub door het zout, peper en de chilivlokken te vermengen en wrijf het vlees ermee in. Als je rookoven een waterbak heeft, vul die dan met 7.5 cm water of bier. Bij een Kamado is dit niet nodig aangezien deze door zijn bouw gemaakt is om zijn vochtigheid en bijgevolg de vochtigheid van het vlees te behouden.
Voeg je geweekt rookhout toe aan de kolen (+- 4 blokjes eikenhout). Zorg ervoor dat er ook wat blokken liggen op kolen die nog niet zo sterk branden. Hierdoor kan de rooktijd worden verlengd. Je kan er ook voor kiezen om nadien nog wat rookhout toe te voegen.
Wacht tot je rook lichtblauw kleurt voor je de ribben op het rooster legt. Sluit je rookoven en rook de ribben 2-3u. Nadien neemt het vlees geen rook meer op dus hoef je geen rookhout meer toe te voegen. Gaar de ribben verder op 110°C tot ze een kerntemperatuur bereiken van 93°C.

Haal de ribben uit je rookoven en plaats ze in een ovenschaal. Voeg hier de runderbouillon aan toe. Dek af met aluminiumfolie en houdt warm in een geïsoleerde “koelbox” of (rook)oven van 60°C. Bestrooi net voor het opdienen met wat grof zeezout.

Smakelijk.

Griekenland hét kookboek.

 foto: cover Griekenland hét kookboek.

Griekenland, hét kookboek. In het Grieks betekent nostimos letterlijk terugkerend, maar het woord wordt ook gebruikt om lekker aan te geven. Want eten wordt gezien als thuiskomen. Nostos het woord, dat Homerus al gebruikte voor thuiskomst, want voor de meest verwende Griek is er niets lekkerder dan een schaal wilde veldgroenten, een taart van homemade filodeeg en warm vers brood. Dat is waar ook ter wereld nostalgie. En een pleidooi voor smaak, volgens de schrijfster Rianne Buis. Want de caleidoscopische Griekse keuken barst van de smaak en is een ode aan de eenvoud van de gebruikte ingrediënten. Misschien is dat de reden waarom er minstens één keer in de week iets Grieksigs wordt bereid in Gereons Keuken Thuis.

Kosten nog moeite spaart Rianne Buis in dit vuistdikke boek om alle facetten van de Griekse keuken te beschrijven. Ze start het boek met een lijst van veel gebruikte smaakmakers, kruiden en mengsels zoals bachari. Hierna besteedt ze aandacht aan de Griekse horeca in al haar facetten, van taverna via estiatorio tot ouzeri. Grieken eten meer dan welk mediterraan volk buiten de deur en overal is allerlei smakelijks te krijgen voor bij je ouzo, raki of koude glas retsina.

Dan gaat Griekenland hét kookboek verder met orektika en mezedes, koude en warme voorgerechten en hapjes, een peterseliedip van Siros, zeevruchten zoals gevulde pijlinktvis of de beroemde taramosaláta. Ik krijg gewoon beelden van een tafel vol kleine en geïmproviseerde appetizers op mijn netvlies Het is een uitgebreid hoofdstuk, waarin de schrijfster je voert langs een cornucopia vol heerlijke voorgerechten. Dips, vis, vlees en groente. Zoals gezegd een mezze tafel vol. Aanschuiven dus.

Een apart hoofdstuk gaat over hoe kan het ook anders dolmades, gevulde wijnbladeren, die in allerlei varianten worden gegeten in Griekenland. Gevuld met lamsgehakt, met rijst krenten en pijnboompitten of uiendolmades van Lesvos.Soepen ontbreken ook niet in Griekenland hét kookboek, de emblematische kippensoep met avgolémono, garnalensoep met ouzo en metaxa of stevige bonensoepen. Hartverwarmend in koude winters. Want Grieks eten is niet alleen het zomerse gegrilde eten.

Olijfolie en olijven verdienen een aparte vermelding. Het Griekse landschap kan niet zonder deze vredesboom, die het smeermiddel levert aan de maatschappij. In dit hoofdstuk gaat Rianne Buis dieper in op olijven- en oliesoorten. Deze dragen onmiskenbaar bij aan de smaak.Kaas yoghurt en boter, daar eten Grieken veel van met honing, in taartjes of op brood. De schrijfster vertelt in dit hoofdstuk over alle zuivelvarianten.Griekse kroketjes staan ook op het menu, gemaakt van venkel, kekers of met aardappel en kaas.

Wat zou de Griekse keuken zijn zonder hartig gebak, filodeeg met allerlei vullingen tiro– of spanakopites. Of de befaamde bougatsa van Chania op Kreta? Er zijn vele varianten voor feestdagen of zo uit het vuistje.Een kijkje op de groentemarkt is een heus feest aldus de schrijfster. Grieken eten veel groente en peulvruchten. Een overblijfsel uit de strenge vastencultuur, maar ook uit noodzaak. Aubergine voor een romige moussaka uit de oven, gevulde courgettebloemen of een gerecht van artisjokken met tuinbonen. Het hoofdstuk sluit af met wilde groenten, die zo in het veld worden geplukt of langs de weg. Dat is heimwee eten.

In de oudheid kende de Griekse keuken waarschijnlijk meer sauzen dan nu. Waaronder de garos, gefermenteerde vissaus. Tegenwoordig zijn er heel wat varianten op basis van yoghurt, druivensap, ei, citroen en tahin. Te gebruiken bij de vis, geroosterd vlees of zomaar met een hompje brood.Wat zou de Griekse keuken zijn zonder de rijkdom van de pelagos. Vis en schaaldieren in allerlei variaties. Krokant gefrituurde visjes, geroosterde mul, rogvleugel, inktvisbereidingen, garnalen en de ziltige zeeëgels.Het land geeft de Grieken vlees, wild en gevogelte, de souvlakia, de lamsvleesgerechten voor Pasen en stoofpotten. Buis heeft er heel wat bij elkaar gebracht in dit hoofdstuk.

Pasta en rijst vormen een belangrijk onderdeel van deze veelzijdige keuken. Pastitsio staat vaak op het menu in Gereons Keuken Thuis of een pilafrijst.Het dagelijks brood, vers en knapperig, olijvenbrood van Cyprus of krokant fetabrood uit de koekenpan.Zoet geweld ontbreekt niet in dit dikke boek. Sorbetijs van perziken, yoghurtgebak met amandelen en de beroemde galaktoboúreko met room. Tot slot geeft Griekenland hét kookboek nog wat recepten voor inmaak en drankjes. En daarmee is de Odyssee door de Helleense keuken voltooid. Geen sinecure, een boek van 450 bladzijden vol met allerlei recepten en anekdotes uit de Griekse Keuken.

Griekenland hét kookboek krijgt een speciaal plaatsje in Gereons Keuken Thuis, om bij tijd en wijle in te grasduinen als de wekelijkse Griekse maaltijd weer op tafel staat. Καλη Ορεξη!


Griekenland, hét kookboek. Rianne Buis (ISBN 9789045209173) is een uitgave van Karakter en is te koop voor € 29,99.

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

Puntneuzen en kersenpitten.

 foto; cover puntneuzen en kersenpitten.



Puntneuzen en kersenpitten, verhalen en recepten uit de keuken van Jeroen Bosch. Het is nog steeds Boschjaar in ‘s-Hertogenbosch, stad van deze schilder en in de 15e eeuw een hub van activiteit en voorspoed. Als kind dacht ik vaak als ik bij de put op de markt stond te wachten, hoe het zou zijn om laat Middeleeuws Den Bosch te bezoeken. Bijvoorbeeld met de teletijdmachine van professor Barabas. (Hij stuurde ook Suske en Wiske overal heen) Om te kijken, hoe de mensen leefden, wat ze deden en om de kathedralenbouwers aan het werk te zien. Want veel meer dan het verhaal van de erwtenman had ik op de lagere school niet meegekregen. En het blije lied, dat ik als kind leerde over de incomste van de hertog. ( refrein: Harba lorifa zong den hertog…harba lorifa…. na zevenhonderd jaren in dit edel Brabants land)

Den Bosch in de 15e en 16e eeuw dus. Een handelsstad, de vierde stad van het Brabantse hertogdom, gelegen aan de grens. Later gezien de toevloed van de vele clerici klein Rome genoemd. Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff doken onder in het wel en wee van deze booming stad. In verhalen en recepten. Mariëlla Beukers verzorgde de wijn. De gerechten werden gefotografeerd op aardewerk uit de tijd van Bosch, dat is te zien in het Groot Tuighuis. Een soort teletijdmachine dus, zij het in boekvorm. De auteurs zijn grondig te werk gegaan, om een mooi beeld van het leven, eten en drinken van de bewoners van de stad van Bosch te schetsen. Want eten is nooit ver weg op de indrukwekkende schilderijen van Bosch. Op basis van wat er over is vastgelegd en is opgegraven. De puntneus bijvoorbeeld, een drinkbeker uit deze tijd.

Laten we eens een rondje maken langs wat personen en gerechten.zoals mevrouw Beckers, de bakster, die warme gevoelens koestert voor knecht Jacomo terwijl de man zich verpoost in de kroeg. Dit kan alleen maar tot ellende leiden. Wie weet bakte deze vrouw wel liefcoecken, waarvan direct na dit verhaal het recept wordt gegeven. Cees Holtkamp hielp de schrijvers met de juiste receptuur. Kersenpitten. Een ingesloten non, een heremiet krijgt elke dag wat te eten terwijl zij in volle stilte en duisternis bidt. Op een dag schuift een vreemdeling pannenkoeken en kersenmoes naar binnen. Ze wordt verleid. Dit maakt bij haar heel wat los. Een recept voor boekweit pannenkoeken en kersenmoes.

Het mooie verhaal van slagersvrouw van Straten. Een potige tante die al het werk deed in de slagerij. Zoals het roeren in de potten van de beuling. Gereons Keuken Thuis schreef hier in blog 500 nog iets over. Beuling is nog steeds een traditioneel gerecht in Den Bosch.De visser, die een monster wil vangen. Vis was in deze drassige streken overal en het is verbazingwekkend te lezen hoeveel vissoorten er werden gegeten. Had ook met vasten te maken en wat vis is in deze tijd was, was een zeer ruim begrip.

Peren in Ypocras, in wijn met specerijen. Anders dan ik ooit dacht waren specerijen al ruim voorhanden in deze stad. Lizet Kruyff legt het allemaal haarfijn uit. Timmerman Lambert die met zijn kornuiten een streek uit haalt tijdens het kapittel van de ridders van het Gulden Vlies. hij tovert zowaar een lach op het gezicht van hertog Maximiliaan. Zoals Jeroen Thijssen het beschrijft lijkt het wel of je erbij zat in de kathedraal.

Het verhaal van Louis Beys, notabele met één makke. Hij heeft geen erfgenaam en gaat op pelgrimstocht naar het Heilige Land. Wie weet bracht hij de granaatappels mee voor bij de witte kip. Een populair gerecht in deze dagen.

We krijgen een wijnimporteur te spreken, die naast witte Rijnwijn een beeld van de heilige Jan naar Den Bosch toe weet te smokkelen door vijandig Gelre. Naast witte wijn gemaakt van de elbling druif dronken de Bosschenaren, hoe kan het ook anders, rode pinot noir uit Beaune. En ook wijnen uit de Poitou. Mariëlla Beukers vertelt erover in puntneuzen en kersenpitten.

Ik sluit mijn rondgang op voor mij bekend terrein af met de komst van de keizer. De blijde incomste van de jonge Karel de Vijfde. wat moet dat een spektakel zijn geweest in de stad van Bosch. Zouden sommigen in de stoet van Karel en langs de weg stiekem model hebben gestaan voor de Hooiwagen? Ik weet het niet en het blijft gissen. Of moet ik zeggen fantaseren. Want dat doet dit boek met me. Je duikt in de caleidoscopische wereld van Jeroen Bosch door de mooie verhalen van Jeroen Thijssen, de duidelijke uitleg en recepten van Lizet Kruyff tezamen met een mooi glas rood uit de Bourgogne. Puntneuzen en kersenpitten is een echte teletijdmachine.

Puntneuzen en kersenpitten, Jeroen Thijssen en Lizet Kruyff* (ISBN 9789492206237) is een uitgave van Loopvis en is te koop voor € 27,50

* met medewerking van Mariëlla Beukers (teksten wijn), Cees Holtkamp (baksels), Joke Boon (grauwe erwten recept) en Saskia Lelieveld (fotografie)

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

Puur Pascale.

 foto: Puur Pascale cover.

Puur Pascale, beter eten is beter leven. Een waarheid als een koe. In Gereons Keuken Thuis ligt het nieuwe en inmiddels zevende boek van schrijfster, voedingsconsulente keramiste, publiciste en vedette Pascale Naessens. Een pleidooi om calorieën tellen te vergeten, vooral niet te diëten en zodoende meer balans in je leven te verkrijgen met beter eten. Want volgens de filosofie van Pascale Naessens volgt het één vanzelfsprekend uit het ander. Puur dus, geef Pascale maar echte voeding. Dat kan ik geheel onderschrijven, want vers onbewerkt voedsel daar raak je aan gewend. Dat wordt een onderdeel van je leven. (weet ik uit ervaring) Nadrukkelijk wijst Pascale erop dat je voor een normaal en natuurlijk leven moet gaan. Zij is geen gezondheidsschrijfster. Dat vind ik interessant, want in de golf van alle goedbedoelde “gezondheids” kookboeken en -blogs vind ik dat een verademing. Niet dweperig bezig zijn met een gezond leven, maar gewoon beter eten voor een beter leven. Hoe #LUBM is dat te noemen. In een openhartig en eerlijk relaas vertelt Naessens over haar problematische relatie met voedsel. Haar eetbuien. Ze schrapte een aantal voedingsmiddelen zoals snelle kookhydraten en verdiepte zich in moderne voedingsleer. Gevolg was dat ze zich beter ging voelen, op gewicht bleef en heel belangrijk gelukkiger was. Haar missie was geboren. Verlost van haar eetprobleem ging ze kookboeken schrijven en startte zelfs een site pure Pascale, waarop ze haar levenswijze deelt.

Puur Pascale kun je in dit licht het wat deftiger zusje noemen van de eerder boeken van Pascale Naessens het is gedrukt op glanzend papier en de fotografie van de gerechten is stunning te noemen.

 foto: verse rauwe makreel

De schrijfster neemt je aan de hand van mooie producten mee in haar wereld. Avocado voor een chocoladetaart. Onctueux zou je dit in het Frans noemen, maar dan zonder zwaar op de maag te liggen. Geitenkaas, gebakken met noten en rode biet. Wakker worden met een heerlijke ontbijtcake. Vis in de vorm van rauwe makreel met granaatappel en geroosterde sesamzaadjes. Savooikool voor een heerlijke lasagne. Wilde eend en een pleidooi om meer schorseneren te eten. Tot slot bijbelse vruchten, de linzen. Deze opsomming is geenszins compleet, maar de 75 recepten van Pascale mogen er zijn in al hun eenvoud. Ik zou zo aan willen schuiven aan de feestelijke dis, die zij buiten heeft opgetast. De schrijfster laat met Puur Pascale zien dat koken gelukkig maakt en dat het met beter eten een beter leven is. En zo is het maar net. Gereons Keuken Thuis heeft weer een stukje inspiratie opgedaan.

Puur Pascale, Pascale Naessens (ISBN 9789401435932) is een uitgave van Lannoo en is te koop voor € 29,99

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

Gezondigen.

 foto: cover Gezondigen

Gezondigen, wat een mooie naam voor een movement. Een echt statement. Het rekent af met het zondebesef. Want juist geen lekkere dingen eten zoals truffel mayonaise, boter of chocolade. Dat is pas zondig! Maar zorg dat je basis gezond is. Het zou bijna mijn eigen credo kunnen zijn.

Sinds food de rol van religie heeft aangenomen, is het het nieuwe opium voor het volk geworden. Met foodpausen als stuurmannen aan het roer. Weinig humor, weinig relativeringsvermogen. En alle foody bisschoppen deinen graag mee over de woelige baren van de foodzee.” Bovenstaande hartenkreet plaatste ik op een zondagochtend vorige zomer op mijn Facebook tijdlijn. En niet zomaar. Het was het begin van de #LUBM 

En nu ligt er in Gereons Keuken Thuis het kookboek Gezondigen, geschreven door Kim Waninge, Rianne van Vulpen en Judith van der Rijt. Deze dames vinden dat het leven te kort is om geen desserts te eten. Uitgangspunt is een levenswijze waarbij een gezonde basis het uitgangspunt is en kan worden aangevuld met “zondig” voedsel. De schrijfsters vinden dat de health trend ons veel goeds heeft gebracht, maar ook is doorgeschoten. Schuldgevoel drijft ons kasten vol raw- en superfoods te kopen. Of een fitgirl te worden met alle uitwassen van dien. De dames vonden dat het tijd werd voor een movement, niet een dieetboek met strenge regels. Ik kan mij hier helemaal in vinden. De LUBM ook trouwens. Het concept is te genieten van het beste van beide werelden in 40 gezonde en spannende recepten en 30 verwenrecepten.

“Chocolate, coffee, men. Some things are better rich” vormt de openingszin voor een rijke ochtendshake, of een espresso martini cocktail en de klassieker van rosbief in een koffiekorst. Verder gaat het met froot loops en cheerios (never heard of), een soort cereals in allerlei kleurtjes. Je kunt er macarons mee maken en desserts. Gezond afgewisseld met haverflensjes en granola. Dan volgt er een heftige Tsjechische taart, een medovnik. Een fruit ontbijt uit de oven, een Grouster ovenschotel, stevige Friese kost. Uit Italië een panzanella, voor de zoetekauwen een bananen pannenkoek of brood. Ik kan nog wel even doorgaan. Een snelle paella, Griekse avgolemonosoep of fish&chips. Het staat allemaal kris kras door elkaar. Aan de ene kant is dat speels, aan de ander kant soms wat verwarrend. Gezondigen is een boek dat is geschreven voor vrouwen. Dat merk je aan de recepten en de teksten. En het aantal recepten voor zoetigheden en taarten. (ik ben van huis uit geen zoetekauw) Voor vrouwen, die zich niet meer de les willen laten lezen door foodgoeroes en dieetboeken. Alles wordt vers bereid, geen pakjes en zakjes. En je hebt geen dure superfoods nodig. De quotes, zoals “Everything you see, I owe to spaghetti”, geven het extra schwung. Net als de frisse en stijlvolle fotografie. Kortom deze movement is niet zondig, maar fris en verukkelijk. The unbearable lightness of being! Eigenlijk heel LUBM, dat #gezondigen.

Gezondigen, Kim Waninge, Rianne van Vulpen & Judith van der Rijt (ISBN 9789045209074) is een uitgave van Karakter en is te koop voor € 17,99

Noot: dit boek werd mij als recensieexemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

DIY foodfestival van Keizer Culinair.

 foto: DIY foodfestival.

DIY foodfestival van Keizer Culinair. Een nieuwe loot aan de stam. Iets anders dan geijkte kooklessen, die deze kookschool al jaren met veel succes aanbiedt. Zoals het Franse bistromenu en de keuken van Piëmonte. Of een feestmenu. En natuurlijk wijnproeverijen, daar weet Gereons Keuken Thuis alles van. En nu is er het DIY foodfestival, nieuw en eigentijds. Met een groep zelf koken, kijken naar demo’s zoals worst maken van kop tot staart. Of zelf aan de slag met cock– en mocktails. Los gaan met groenten. Inmaken of verwerken tot frietjes. Los van een landenthema, zoals we gewend waren bij Keizer Culinair. Een avondvullend programma. In een losse sfeer je diner bereiden en  al dan niet aan tafel opeten. Als dan niet gecombineerd met een wedstrijd element. Laat je inspireren. Ga lekker aan de slag en proef!

 foto: een explosie van kleur en smaak.

 

 

 

 

 

 

 

Om dit leuke nieuwe DIY foodfestival vorm te geven werkte Keizer Culinair samen met styliste Eline Bax. Zij maakt van elk hapje een beleving. Want daar draait het om. Beleven, samen kooktechnieken leren, presentatie van gerechten, die je nog niet eerder zelf hebt gemaakt. En ten slotte de WOW factor. Nieuwe dingen ontdekken. Dat is de beleving van dit nieuwe concept. Een vrolijke avond vol smaak, kleur en genot. Het DIY foodfestival, vooralsnog in de vestiging Den Haag en aan de Amsterdamse Elandsstraat. Een aanrader deze herfst. Ga het meemaken.

 foto: leer zelf worst maken.

Voor meer informatie kun je Keizer Culinair altijd bellen 020-8081935

 foto: mooie ingemaakte groenten

Ants on a Shrimp.

 foto: Ants on a Shrimp

Ants on a Shrimp. Op een zonnige dinsdagmorgen sprong Gereons Keuken Thuis op zijn fiets en reed naar het Ketelhuis om daar een kijkje in de keuken van René Redzepi te nemen. Niet letterlijk natuurlijk maar in de vorm van een fooddocumentaire gemaakt en geschreven door Maurice Dekkers. Een hele bijzondere film. René Redzepi kennen we allemaal van NOMA, het beste restaurant ter wereld, jaren achter elkaar. Nordisk Mad, waar deze kok en zijn hele team al jaren mee experimenteren. Bijzondere creaties. Maar je kunt te lui worden, te voldaan. En zodoende verhuisde Redzepi het hele NOMA team naar de keukens van het Mandarin Hotel hartje Tokio, om daar zes weken te gaan koken op de wijze van NOMA.  Maurice Dekkers  verhuisde mee naar Japan om deze queeste vast te leggen. Spannend.

 foto: René Redzepi

Voor NOMA Tokio waren 58.000 inschrijvingen en slechts ruimte voor 3000 couverts. Een grote uitdaging met vele risico’s. De film laat zien hoe Redzepi en zijn team door het prachtige Japan reizen om zo veel mogelijk mooie natuurlijke ingrediënten te verzamelen. Als een dirigent stuurt hij zijn hele team op bijna vaderlijke wijze aan, want elke persoon binnen het NOMA team heeft zijn eigen specialiteit. Als een symfonie leidt hij het team. De koks wonen bij wijze van spreken in de keuken. Eén van de koks zegt zelfs dat de keuken van NOMA haar relatie is. De passie voor eten en beleving spat van deze film af. In een hoog tempo zie we de koks gerechten bedenken, afkeuren, vervallen in oude patronen. Totdat eindelijk het 14 gangen menu op kaiseki wijze helemaal naar wens is van de meester. NOMA Tokio kan open en het concert kan beginnen. Sashimi van citrus, een rauwe langoustine, krakend vers met zout en mieren, origami van zwarte knoflook en een taartje met zoetwater mosselen. Een gelakte geroosterde eend, die 4 weken is afgehangen om te delen aan tafel Het is een groot spektakel  van smaak, product, creatie en genot. De film neemt je mee van kop tot staart en in anderhalf uur tijd doe je zoveel indrukken en inspiratie op, dat je thuis het geheel nog eens aan je voorbij laat trekken. Food forThought! Een aanrader. Ants on a Shrimp.

 foto: secuur werk eend roosteren.

Ants on a Shrimp is een productie van cinema delicatessen vanaf 1 september a.s. te zien in diverse theaters in heel Nederland.

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies "om u de beste surfervaring mogelijk. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op "Accepteren" hieronder dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten