foto: cover Kookboek van de Gouden Eeuw.
Kookboek van de Gouden Eeuw. Een woensdagmiddag eind april vond de presentatie plaats. Plek: de Schreierstoren aan de Geldersekade, waar vrouwen wenend afscheid namen van hun zeevarende mannen en de plek waar de grote karbelen vol spannende waar uit den Oost aanmeerden. In de zeventiende eeuw maakten de Hollanders kennis met vele nieuwe producten. Zuidvruchten, specerijen, zout uit de Caraïbische Zee (een minder mooi verhaal uit onze geschiedenis), thee uit Ceylon en nog veel meer. Dat had gevolg voor de keukens in Amsterdam en de andere Hollandse steden. Het Amsterdam van nu beleeft een heuse culinaire renaissance, in de tweede helft van de Gouden Eeuw was dat niet anders. In 1667 verscheen het eerste Noord Nederlandse kookboek. De keuken kreeg meer en meer invloeden vanuit Frankrijk. Wat tot voor kort een nog wat middeleeuws gebaseerde keuken was werd een rijke keuken. Dat zie je ook terug op de schilderijen in de eregalerij van het Rijksmuseum. Wat een koopwaar.
Historisch kookfanaat Manon Henzen, van kookstudio Eetverleden in Nijmegen, dook in het kookgebeuren van de zeventiende eeuw, de Gouden Eeuw. Met als resultaat dit kleinood. Laten we eens met haar op pad gaan door deze eeuw. De reputatie van zuivelland is grotendeels ontstaan in de 17e eeuw. Op het sappige grasland graasden de koeien en leverde een overvloed aan kaas en boter op. Deze producten werden betaalbaar en dus veel toegepast in de keuken. Zuivel als in eigen gekarnde boter. Of voor Lombardische eieren, iets wat we nu kennen als sabayon. Of voor pap en vla. Noord Holland werd door Leeghwater ingepolderd en de bestemming was agrarisch. Voor groente, graan en vlees. De eerste kassen verrezen. Tegenwoordig kennen wij in onze supermarkt slechts kip, rund en varken. De variëteiten in de Gouden Eeuw waren veel groter. De gewone man at voornamelijk varken, maar op de tafels van de herenhuizen verschenen, kapoen, hamel en os. Ook vederwild was geliefd.
Er werd zalm gezouten, haring gekaakt en oesters waren volksvoedsel. Dat zie je ook terug op schilderijen. Een geliefd gerecht waren frikadellen, gehaktballen van kalfsvlees. In tegenstelling tot andere landen werden groente en fruit pas geliefd in de tweede helft van de 17e eeuw. Manon Henzen wees mij tijdens de presentatie op een leuk selderijrecept. Zo makkelijk. Graan deed zijn intrede en patissiers en bakkers vertoonden hun kunsten. Kijk een naar de duivenkater op het schilderij van Jan Steen. Pasteien met hanenkammen of melkbroodjes. Tot slot de dranken, destillaten kwamen op naast het bier. De gegoede burgerij dronk wijn uit het Rijnland en andere regio’s. Wat een overvloed aan smaken.
Kookboek van de Gouden Eeuw is gemaakt om er uit te koken, je inzicht te geven in de smaken van toen en een glimlach te toveren op je gezicht bij herkenning van de producten. Henzen vat deze rijke keuken samen in dit heerlijck boekske.
Kookboek van de Gouden Eeuw, Manon Henzen (ISBN 9789082347579) is een uitgave van Het Zwarte Schaap en is te koop voor € 9,95
Noot: dit boek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer
