Gereons Keuken Thuis

31/03/202031/03/2020

Simpel leven.

Simpel leven. Als iets een uitdagend en actueel onderwerp is geworden in voorjaar 2020 is het simpel leven, met minder spullen en minder verkwisting. Dat was al een trend, maar ook de nu heftige corona crisis laat zien, dat het allemaal wel een tandje minder kan. De globale “plastic fantastic bestel maar raak cultuur” heeft een keerzijde. Vuilnis, plastic, rommel en wegwerp. In Gereons Keuken Thuis is dit al een tijdje een dingetje. Ik denk daarbij dan vaak aan mijn Betuwse grootmoeder, die van alles re- en upcyclede. Broodzakken werden bewaard, elastiekjes hergebruikt, sokken gestopt en van lakens werden zakdoeken gemaakt. Een beeld, dat velen van ons niet (her)kennen. Julia Watkins schrijfster van Simpel leven, een gids voor een low waste huishouden, gaat ervoor! Creatief met je resources omgaan voor een duurzaam en zo veel mogelijk afvalvrij leven. Behalve dat je ermee bespaart, is het in deze dagen van ophokplicht ook nog eens leuk om te doen. Zo zie ik dat, niets kant en klaar, knutselen maar. Zo komen we deze moeilijke periode te boven en zijn we heel wat vaardigheden rijker en afval armer.

Het boek start met de afvalzuinige keuken, Watkins zet schematisch uiteen, wat je kunt vervangen, van plastic vuilnisemmerzakjes via plastic bestek tot wegwerpespressocapsules. Ze geeft tips voor het bewaren en als je een beetje creatief bent ziet het er ook leuk uit. Zelf bewaar ik alle pasta, rijst en gedroogde producten al sinds mijn studietijd in oude Franse weckpotten, tweedehands blikken of potten van de vissoepboer uit le Touquet. Eigenlijk charmanter dan al dat plastic. Na de eerste uiteenzetting gaan we echt deplastificeren, met vervangende bijenwasdoeken of herbruikbare stoffen doekjes.

Eten verspillen komt ook niet voor in het Simpel leven. Watkins doet uit de doeken hoe je voedselafval kunt verminderen door slim met je bronnen en eten om te gaan. Zelf voedsel te conserveren. En… bijvoorbeeld bouillon te maken voor afsnijdsels. Dat is iets, wat al jaren gebeurt in Gereons Keuken Thuis, bijvoorbeeld voor risotto. Je kunt ook mosselkookvocht zeven om er later vissoep mee te maken. Maar dat terzijde. Koken maakt de keuken vuil , dus Watkins voorziet de lezer in leuke zelfgemaakte schoonmaakmiddelen. Wie heeft er nu niet zoals ik een aanrechtkastje vol met allerlei middelen staan? En telkens koop je er weer producten bij. Maak het eens zelf.

Natuurlijk gezond blijven met simpele middelen vormt een uiterst actueel hoofdstuk, net als natural beauty producten. Tot slot valt er veel te leren uit Simpel leven over praktische tuin- en keukendingen. Zelf je eigen oogst binnenhalen en verwerken. Dat noem ik in de pot hakken. Simpel leven geeft niet alle antwoorden, maar is in deze dagen van veel thuiszitten een leuke afleiding en eyecatcher. Bedenken, wat jij kunt doen om het leven simpeler en natuurlijker te maken. Tijdens en na corona.

Simpel leven, de gids voor een low waste huishouden, Julia Watkins. (ISBN 9789059562127) verscheen, hoe toepasselijk op 16 maart 2020, bij Fontaine en kost € 26,00. Doe je lokale boekhandel een lol en bestel of koop het daar!

foto: pearmania, hak eens wat peren in de pot.

RECEPT voor peren in Spätlese van Gereons Keuken Thuis.

Nodig:

2 kg grote handperen

1 vanillestokje

8 el suiker

2 tl kaneel

1 citroen schil

1 fles Spätlese (Pfalz)

Bereiding:

Schil de peren en snijd ze in stukjes. Steriliseer de potten met soda en kokend water. Zet op hun kop weg op schone theedoek. Schraap het merg uit het vanille stokje. Boen de citroen en haal met een dunschiller de schil er af. Snijd in kleine stukjes. Doe peren, suiker, wijn , kaneel en citroen in een pan en breng aan de kook. Laat ongeveer een half uur op laag vuur doorkoken. Vul de potten met stukjes peer en giet het kookvocht tot aan de rand erop. Draai deksel er stevig op en zet de potten een tijdje op hun kop.

Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

25/03/202025/03/2020

New Map Frankrijk.

New Map Frankrijk. Verborgen parels en onvergetelijke ervaringen. De zeshoek is bij uitstek het land, waarin je kunt rondzwerven en elke keer weer nieuwe plekken kunt ontdekken. Dat weet francofiele Gereons Keuken Thuis al heel lang. Of het nu om Normandië gaat, Lyon, de Camargue of Parijs? Frankrijk is gewoon een fotogeniek land. Daar ontkom je niet aan. In deze tijden van ophokplicht kun je niet één, twee, drie in je auto stappen, om al het moois te gaan zien. Maar je kunt wel smikkelen en smullen van het mooie livre, plein de réves, dat door reisfotograaf en wereldreiziger Herbert Ypma werd samengesteld. Ypma heeft een neus voor mooie plekken, waar het goed toeven is. Dat was al te lezen/zien in zijn Hotel reeks. Nu is er New Map Frankrijk, een boek vol geheime reiservaringen in een speciaal land. Allons-y!

Een boek vol Frankrijk, één boek? Je zou per regio een vuistdik boek kunnen maken. Zoveel keuze biedt dit grote land. Herbert Ypma start met het woord authentiek, een ervaring, die verscholen kan in zijn in het volle licht. Want zeg nu zelf hoeveel toeristen spelen op de Place des Lices in St. Tropez een spelletje pétanque? Ik zelf ben dol op het museum l’Annonciade, dat tussen de glimmende jachten op je ligt te wachten. Door het gewone leven in te duiken ontdek je al snel het verborgen Frankrijk. Honderdduizenden bezoekers staan in de rij bij de Pyramide om het Louvre te bezoeken, Ypma zag echter nooit een rij voor het prachtige Rodin museum, dat fungeerde voor een romatische rendez vous van Sophia Loren met Marcello Mastroianni in de film Prêt à porter. Of wat te denken van de tuin van het Palais Royal, met een doosje taartjes zonnebakken of koel onder de linden? Zoveel mogelijkheden en telkens kruiste Ypma voor New Map Frankrijk kunstenaars, met een zesde zintuig voor authenticiteit en qualité. Denk eens aan de oogverblindende schoonheid, die Van Gogh ervoer toen hij zuidwaarts naar de Provence reisde. Het veranderde zijn kleurpalet.

foto: onder de zon van Château de Massillan.

New Map Frankrijk heeft vier thema’s. Veelzijdige ervaringen zoals op stieren jagen in de Camargue, karaktervol verblijven in een jagershut of belle époque hotel, de context van de plaats, zoals zwemmen op het strand van de Graaf van Monte Cristo. En tot slot dat mag niet ontbreken, een fabuleuze lunch op een mooie plek, niet per se luxe of duur, maar gewoon lekker en een mooie herinnering. New Map Frankrijk start in Normandië, eens de kust van Vikingen, nu met mooie plaatsen als Deau- en Trouville, waar het goed toeven is. Mijn geheime tip is om bij het krieken van de dag op te staan en bij eb het strand van Viliers sur mer op te gaan en naar de vloedlijn lopen. Ik kan je verzekeren, dat je ver buitengaats komt. Of vis en mosselen eten bij Les Vapeurs in de haven van Trouville. Via Bretagne reizen we verder naar Parijs, een stad, waar ik nog steeds een keer piscine Molitor moet bezoeken, het zwembad van Tarzan. Auvergne, het Patagonië van Frankrijk, met zijn uitgedoofde vulkanen en culinaire schatten, zoals Troisgros in Roanne. Deze streek is samen met de Bourgogne en Rhône Alpes een heuse food walhalla, met Lyon als epicentrum. Probeer de tarte au sucre uit Pérouges eens of ervaar de stilte in de abdij van Brou. Ypma ging dineren in een negentiende-eeuwse Alpenschuur.

Het is op deze woensdagmorgen onmogelijk, om je op de hele reis van Herbert Ypma mee te nemen, want Gereons Keuken Thuis is nog wel eventjes zoet met dit mooie authentieke reisboek. Vooruit nog eentje dan, voor als het weer is toegestaan: picknicken bij de Pont du Gard, moet ik snel weer eens gaan doen. New Map Frankrijk is een veelzijdig boek, met vele lagen en verrukkelijke foto’s. Of we nu wel of niet kunnen reizen, ik ben vandaag op pad, samen met Herbert door de zeshoek!

New Map Frankrijk, verborgen parels en onvergetelijke ervaringen. Herbert Ypma (ISBN 9789089898135) is een uitgave van Terra en is te koop voor € 34,99

En om het vandaag dan toch authentiek te houden mijn recept voor een makkelijke Provençaalse vissoep De zon schijnt en deze soep is zo klaar op mijn stadsbalkon.

Nodig:

750 g zeevis, zoals poon, mul, wijting, pieterman

300 g garnalen en andere zeevruchten

3 rode uien

2 preien

6 tomaten

4 tenen knoflook

1 fles witte wijn

olijfolie

bouquet garni van peterselie, tijm oregano en laurier

1 glaasje pastis

1 visbouillonblokje of 1 l verse bouillon van viskoppen

peper en zout

Bereiding:

Maak de vis en zeevruchten goed schoon. Snijd de preien en uien in kleine stukjes. Pel de knoflook en hak fijn. Ontvel de tomaten, haal de zaadjes eruit en snijd in blokjes. Breng 1 liter water aan de kook en los daarin de visbouillon tablet op. Verhit in een pan de olijfolie en fruit daarin de ui, prei en knoflook. Voeg de tomaten toe. Daarna de vis en zeevruchten in stukken. Blus het geheel af met de witte wijn. Hang het bouquet garni in de soep en breng aan de kook. Giet beetje bij beetje de warme visbouillon erbij en laat het een half uur pruttelen. Haal het kruidentuiltje uit de soep. Pureer de soep met de staafmixer. Giet als laatste een glaasje pastis door de soep. Maak op smaak met peper en zout.

Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

24/03/202026/03/2020

Jack Fruit, het kookboek.

foto: cover Jack Fruit naast een echte jack fruit.

Jack Fruit, het kookboek. In amper veertien dagen tijd is de wereld volkomen veranderd. De laatste boekpresentatie, die Gereons Keuken Thuis bijwoonde was op donderdag 12 maart bij Instock aan de Czaar Peterstraat. Een kookboek met een bijzonder fair trade verhaal erachter. Jessica Lek ging aan de slag met deze steeds populairder wordende vrucht die tot wel 40 kilogram kan wegen en een prima vleesvervanger is. Oorspronkelijk komt deze stekelige vrucht uit India, maar tegenwoordig wordt hij overal verbouwd, in Afrika, Azië en Zuid Amerika. Jack Fruit is op twee manieren te eten, rijp en geel, vers, of jong en groen uit blik. Lisette Brouwers, productmanager van Fairtrade Original vertelde mij over de teelt en productie voor hun merk, waarbij boeren een eerlijke prijs krijgen voor de vruchten, die zij jong verwijderen. Het geheel wordt dan lokaal ingeblikt voor de wereldmarkt, zodat wij daarmee een prima en gezond product en alternatief voor vlees hebben. Dat was tevens het thema van de middag, want niet per ongeluk werd het eerste exemplaar met 30 jack fruit recepten overhandigd aan Isabel Boerdam, bedenkster van de week zonder vlees. Een week waar inmiddels vele Nederlanders enthousiast aan meedoen.

Koken met en uit Jack Fruit vormt een prima alternatief voor vlees. Holy Kauw company deed het met liefde tijdens deze presentatie. Door de vruchtvleesstructuur (wat een mooi woord) is het een prima vleesvervanger, vol vitamine C (hard nodig in deze dagen), maar niet per se een goede eiwitvervanger.

foto: de catering van Holy Kauw company.

Er zijn voor het koken met jack fruit een aantal basis instructies, afspoelen, snijden of “pulled”, marineren en bewaren. Dan kun je daarna aan de slag met een snack als miso-jackfruithummus, die ik ter plekke mocht proeven, of jackfruitfalafel. De vrucht leent zich prima voor lunch. En in deze tijd van binnen zitten vindt Gereons Keuken Thuis het een prima idee om eens aan de slag te gaan met een BLT sandwich of smokey jackfruitgyros met appel tzatziki. Want Jessica Lek speelt graag leentje buur bij de Levantijnse, joodse en Griekse keuken. Prima idee, om deze vrucht op te nemen in mijn kookrepertoire. En zo gaat het boek verder, met niet per se vegan gerechten, alhoewel Lek de vervangers voor dierlijk materiaal wel noemt in de recepten.

Jack Fruit, het kookboek is met heerlijke recepten een leuke variatie in je keuken. Gereons Keuken Thuis zou zeggen aan de slag ermee en tover het tropische zonnetje op tafel! Je helpt er ook de fair trade boeren mee.

foto: inkijkje van het boek op de pagina van GoodCook.

Jack Fruit, het kookboek. Jessica Lek, i.s.m. fairtrade Original (ISBN 9789461432322) is een uitgave van GoodCook en is on- en offline te koop voor € 14,95.

Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

16/03/202016/03/2020

Het Fuck it Dieet.

Het Fuck it Dieet. Diëten volgen werkt niet, de meeste mensen, die een tijdje aan de lijn doen, komen weer net zo hard aan als ze stoppen met het dieet. Het zogenaamde jojo effect, waar velen zich dan weer schuldig over voelen. Schrijfster Caroline Dooner volgde ze allemaal, van Atkins tot Montignac, van keto tot paleo, Miami SoBe of het Franse vrouwen worden nooit dik. Allemaal tijdelijke diëten, die gewichtsverlies opleveren, maar niets doen voor je metabolisme. Want daarna eet je jezelf weer vol. Gereons keuken Thuis kent het verschijnsel, ik deed in mijn jeugd vaak aan de lijn. Overigens mijn beste dieet was roken. Maar dat is nog ongezonder. Toen ik met die fijne gewoonte stopte kwamen er ineens 15 kilo’s schoon aan de haak bij. Niet per se vanwege snoepen en snaaien, maar vanwege verbeterde smaakpapillen. Tot zover mijn relaas. Laten we eens kijken, wat Dooner allemaal te berde brengt over diëten.

Het is een boek voor mensen, die chronisch aan de lijn doen en willen weten, waarom het telkens niet werkt. Vooral vrouwen volgens de schrijfster, die zich daar dan weer schuldig over voelen. Je moet je eigen balans vinden, daar heb je geen goeroe of mindfulnesstraining voor nodig. Gewoon doen wat zij deed: ETEN. Dooner legt vanuit een aantal wetenschappelijk experimenten uit, waarom we honger hebben en wat je lichaam en geest ervaren bij te veel of juist te weinig eten. Hoe komen we aan die eet-obsessie? En de afval obsessie daarnaast? Interessante theorieën. De woorden zoals obese of dik zijn niet vrijblijvend. Dik wil namelijk niemand zijn en werken daardoor versterkend op je schuldgevoelens.

Maar wat ga je eraan doen? Caroline Dooner zegt dat je weer normaal moet gaan eten, je relatie met eten en voedselaanbod moet herstellen in 4 fases: de fysieke, emotionele, mentale on uit te komen in je bloeifase. Vind ik zelf een beetje Oprah. Snap je dit? Dan kun je aan de slag met de tools, hoe je meer gaat eten. Doorspekt met wat oneliners, zoals suiker is verslavender dan cocaïne. Zout wordt gepropageerd. Water drinken niet. Geef jezelf toestemming om eens niet sporten. Leuk voor mensen, die geen mate kunnen houden, maar of dit echt zoden aan de dijk zet? Na alle fysieke verhalen gaan we verder met de emotionele kant. Vreetbuien door je emoties. Persoonlijk ken ik die niet, maar er zullen zeker mensen zijn, die hun verdriet opeten. Acceptatie is het toverwoord. Laat het erin en eruit. Ga om met je schuldgevoelens. Hierna volgt de mentale fase, onderzoek je weerstand en je angsten. wat belet je normaal te eten? Verlos je van je beperkende overtuigingen.

En dan komt het eindresultaat. Je gaat groeien en bloeien. Je stapt uit de survivalstand en komt in de bloeimodus. Een fase van emotionele en existentiële rust. KLAAR ben je, voor een nieuw leven, nieuwe balans met het Fuck it Dieet. Een aardig boek voor lezers, die tobben met mate houden, om inzicht te krijgen in je drijfveren. Gereons Keuken Thuis vond het allemaal iets te belerend en te veel op vrouwen gericht. Dat Het Fuck it Dieet aanslaat geloof ik zeker, zolang ik nog velen de kriebelige term guilty pleasure hoor gebruiken, als zij over hun relatie met eten spreken. Voor deze groepen is het een geschikt boek.

Het Fuck it Dieet, eten zou makkelijk moeten zijn. Caroline Dooner. (ISBN 9789046826416) is een uitgave van Nw_A’DAM. Het is off-, maar in deze bange dagen, ook online te koop voor €20,99

Noot: dit kookboek werd mij als recensie-exemplaar gestuurd door de uitgeverij. De bespreking hier is mijn eigen mening. Lees ook de disclaimer

15/03/202015/03/2020

Foodbloggers over Frankrijk.

Foodbloggers over Frankrijk. Het zijn nog steeds #franseweken op Gereons Keuken Thuis. Vandaag voorlopig de laatste post. De Zeshoek op slot vanwege het coronavirus, dat in in heel Europa rondwaart. Tot nader order. Dus geen restaurant-, café- of bioscoopbezoek. We zullen het moeten doen met virtuele bezoeken aan al het moois, dat Frankrijk biedt. Of met het prachtige boek, dat Herbert Ypma maakte, New Map Frankrijk, uitgave van Terra. (recensie volgt wat later) Maar nu eerst de ingezonden Frankrijk verhalen van foodbloggers. Dank aan jullie allen!

Lisette Venselaar over La Panacée, een heerlijke chambres d’hôte in de Dordogne, waar ook heerlijk wordt gekookt.

foto: alweer twee jaar geleden maakten ze de stap.

Mooie Franse verhalen uit de Limousin van Eetschrijver en Greatactress, die alweer 2 jaar geleden hun bestaan in Almere verruilden voor la France profonde. Verhuizen gingen de twee, heel tevree! Eetschrijver bemant vandaag zelfs het plaatselijke stemlokaal. Bien integrés die twee.

foto: chèvre chaud van Heerlijke Happen.

Francine van heerlijke happen met een salade chèvre chaud. Waarom deze ogenschijnlijk simpele salade? Ere kleeft een verhaal aan waar Francine erg heeft moeten lachen.

Sandra Nota met een kersengalette, een lekker rommelige taart, een beetje met de Franse slag zullen we maar zeggen.

Jeannette van der Lindt vertelt het in alles beter. over een geslaagde vakantie in la douce France, maar niet heus.

foto: confit bayildi met Provençaalse rosé.

Het groentegerecht, de confit uit de film Rataouille, van Vinissima. Ingrid vertelt over dit Provençaalse gerecht, dat eigenlijk geen ratatouille is maar imam bayildi. Hoe dat komt lees je op haar blog.

Marjolein Dop-Berkhout van foodies have arrived. Haar post Destination Frankrijk deelt haar tips voor Le Touquet met de lezer. Een leuke badplaats op een boogscheut van Nederland.

13/03/202013/03/2020

Clau de Nell.

Clau de Nell. Twaalf hectaren wijnland, in de wijde natuur van de Loire vallei. Dat is Clau de Nell, dat van bovenaf uitkijkt op de oevers van de rivier. Producenten van vins natures. Ranken met grolleau, cabernet franc en cabernet sauvignon voor rood en chenin blanc voor hun witte wijn. Ze staan in het gelid, in de blauwe ochtendmist en de felle rijpende zon. Het lijkt wel een sprookje, zoals de website van dit wijnhuis begint. Je zou ook kunnen starten met er was eens…. Een dame uit de Bourgogne, die zich inzette voor het bio-dynamiseren van de wijnbouw, Anne Claude Leflaive, moeder van de huidige wijnmaakster Claire, die tijdens de laatste editie van Vini Bio in Amsterdam vol passie vertelde over het domein. Moeder Leflaive ging in 2008 een nieuw avontuur aan in de Loirestreek en kocht domaine Clau de Nell, verrijkte de gaarden met aanplant van chenin blanc en ging op bio dynamische wijze aan het werk. Een plaatje van een wijnbedrijf, omringd door bossen, met een bodem van tufsteen, gelardeerd met zand en klei van de rivier. Prima condities voor hun wijnen. De chais bevinden zich in de bekende grotten van de Anjou.

De wijngaarden voor rood zijn 30 tot 50 jaar oud. De most vergist met eigen natuurlijke gisten en de wijn gaat ongeklaard in de fles. Het sulfiet gebruik is laag bij Clau de Nell. De in 2012 aangeplante chenin blanc geeft een wonderschone witte wijn. Chefkok Alain Passard, die dichtbij Clau de Nell zijn groenten teelt, is een groot fan.

Maar nu even naar de masterclass tijdens Vini Bio. Gereons Keuken Thuis proefde drie rode cépagewijnen van grolleau en cabernet franc en een blend van cabernet franc en cabernet sauvignon met de mooie naam Cuvée Violette. Wit was er in de vorm van chenin blanc, een IGP Val de Loire.

De grolleau druif wordt in Anjou vooral gebruikt voor rosé, maar Clau de Nell maakt er rood mee. De wijn stuift in je neus, is uitgesproken en vol fruitzuur. De beide geproefde cabernet francs met braamtonen en zachte tannine deden wat soepeler aan. Het meeste structuur had de Cuvée Violette door de blend van cabernet franc (75%) en cabernet sauvignon (25%). De laatste wijn was een IGP chenin blanc, die wat houterig overkwam. De witte chenin leek een beetje een Bourgogne stijl wijn, maar dan gemaakt in de Loire. Aantekening is wel dat deze wijnen meer tot hun recht komen in combinatie met eten. Denk daarbij eens aan de fijne groentegerechten van Alain Passard. Gereons Keuken Thuis begrijpt zijn voorkeur wel. En om het sprookje mooi af te sluiten, leefden ze op Clau de Nell nog lang en gelukkig. Des histoires de vies et de vins.

http://www.claudenell.fr/accueil.php

12/03/202021/05/2020

Mancini, eigenzinnig & extravagant.

foto: zelfportret van Antonio Mancini (1852-1930)

LET OP: De Mesdag Collectie in Den Haag opent vanaf 3 juni a.s. de deuren voor het publiek. De tentoonstelling Mancini, eigenzinnig en extravagant is nog tot en met 20 september te bezichtigen.

Mancini, eigenzinnig & extravagant. De in Napels geboren Antiono Mancini is één van de bekendste en spraakmakende Italiaanse kunstenaars te noemen van de 19e eeuw. Mancini was door zijn manier van werken zijn tijd ver voor uit en oogstte hiermee zowel kritiek als bewondering. Hij werd een graag geziene kunstenaar in de toenmalige Europese society. Alhoewel hij zelf eigenlijk te schuchter was voor deze sterrenstatus. Eén van de grootste bewonderaars van Mancini was schilder en verzamelaar Willem Mesdag, die gedurende 20 jaar zo’n 150 werken van deze Italiaan aankocht.

Mancini, een kleermakerszoon, volgde zijn opleiding aan de kunstacademie van Napels. Op 18 jarige leeftijd exposeerde hij zijn werk al op grote groepstentoonstellingen en twee jaar later in Parijs. Hij bouwde al snel een groot netwerk van liefhebbers en opdrachtgevers op met zijn schilderijen en rake weergaven van de personen. Tijdens zijn leven was Mancini al een fenomeen. Als eerste kunstenaar verwerkte hij in zijn schilderijen stukjes glas, spiegeltjes of deeltjes van lege verftubes. Ook ging hij aan de slag met het ontwikkelen van bijzondere technieken. Zo maakte hij vaak een raster, graticola, van draden voor het model, dat hij schilderde en gaf dit nadrukkelijk weer op de schilderijen. Mesdag verzocht de schilder dit na te laten, maar dat vertikte hij. Op de tentoonstelling Mancini, eigenzinnig & extravagant zijn er enkele mooie voorbeelden van te zien. Net als de beschilderde achterzijden van een schilderij.

foto: een portret met raster, waarvan Mesdag geen fan was.

Het was altijd een spektakel om Mancini aan het werk te zien. Dat ging met veel bombarie. Hij zetten een focuspunt op het doek en vanaf dat moment rende hij tierend, lachend, dan wel mompelend rond het te schilderen model. Ach, dat zal het Napolitaanse bloed wel zijn geweest. De Ierse dichter Yeats zei hierover: ” Leek ik maar op het portret van Mancini, dan had ik al mijn vijanden hier in Dublin verslagen” Een contradictie vormend met zijn sociale verlegenheid. Zelf was Mancini niet zo van de society.

In 1876 kocht Mesdag als eerste Nederlanden een schilderij van Antonio Mancini. Het zieke kind is nog steeds één van de topstukken van de Mesdag collectie. Twintig jaar lang ondersteunde Mesdag Mancini door ongeveer 50 schilderijen en zo’n honderd tekeningen en pastels te bestellen. De mannen correspondeerden veel met elkaar, maar hebben elkaar nooit in levende lijve ontmoet.

Van 13 maart tot en met 28 juni 2020 is in De Mesdag Collectie het verhaal te zien van Mancini en Mesdag. Een speciale tentoonstelling, Mancini, eigenzinnig & extravagant, die de band tussen schilder Antonio Mancini en Haagse verzamelaar Willem Mesdag laat zien in veertig stukken, van schilderijen tot brieven. Laat je meevoeren in de wereld van Mancini.

foto: Adrienne Quarles van Ufford, conservator vertelt.

Bij een eigenzinnige schilder, die aan de andere kant ook ingetogen en wat verlegen was, past volgens Gereons Keuken Thuis, dit cacao pasta gerecht van de hand van Franz Condé, de chef van Roberto’s in het Amsterdamse Hilton. Hij voegt wat cacao aan zijn pastadeeg toe. Voor de kleur en de licht bittere smaak. Voeg daarbij gorgonzola en wat paddenstoelen en deze creatie springt van je bord af.

Recept voor chocolade tagliolini met gorgonzola.

Nodig:

25 g cacao

3 eieren

200 g pastameel

1 dl room

100 g gorgonzola dolce

125 g cèpes of funghi porcini

25 g boter

peper & zout

Bereiding:

Maak van het pastameel, eieren en cacao een mooi soepel pastadeeg. Laat het even rusten en maak er met de pastamachine mooie lange taglioni van. Laat de pasta op een rekje of stoelleuning drogen. Breng een grote pan water aan de kook en voeg flink zout toe. Verhit de boter en bak hierin de geboende en in stukjes gesneden paddenstoelen aan. Voeg de room en gorgonzola toe en laat zachtjes sudderen. Kook de taglioni in 4 minuten gaar en roer de pasta door de saus serveer direct met een hint van peterselie.

https://www.youtube.com/watch?v=tRnmyaepLPk

video: in de voetsporen van Mancini.

09/03/202009/03/2020

Morue de Honfleur.

Morue de Honfleur au calvados. Gezouten en gedroogde kabeljauw is Franse gerecht van vandaag, met aardappels en calvados. Ik denk dat het laatstgenoemde ingrediënt maakt, dat het uit Honfleur, Normandië komt. Een streek vol appelbomen. Alhoewel, de zeevaarders, zoals Champlain, die Quebec stichtte, al vanuit dit pittoreske havenstadje op (wal)visvangst gingen voor de kust van Oost Canada en dan terugkeerden met aan boord gezouten vis. Voeg daarbij de rijke boter en room van de lieve brilkoeien en je hebt de essentie van zee en land te pakken. Want Normandiërs zijn niet zo bang voor een extra klontje boter, stukje rauwmelkse kaas, afgeblust met een trou Normand, een glaasje calvados. En ik weet niet op deze maandag of er inmiddels vegan vervangers zijn voor deze geneugten.

Morue de Honfleur dus. Ik vond het recept in één van mijn retro Franse kookboeken, dat over dit soort terroirgerechten gaat. Ik vertelde er op Gereons Keuken Thuis al vaker over. Het kookboek heet Cuisine du Terroir en ik doe al sinds mijn studietijd culineuze Frans getinte inspiratie op uit dit gele boek, dat je kris kras door de Hexagone voert. Ouderwetse gerechten. Ik geloof, dat Fransen, die ook niet veel meer eten en of koken, maar dat terzijde. Zulke kookboeken blijven voor mij een regelrechte schatkist d’antan. Het maakt in mij de liefhebber van la France profonde wakker. Slaperige boerendorpen, met de luiken gesloten. Of dat nu in het eerder genoemde Normandië is, de Bourgondische Mâconnais of Catalaanse Roussillon. Ik vraag me altijd af, wat er als het angelus heeft geklonken op tafel komt? Eten van het land, verse producten of tegenwoordig de surgelés van Picard?

foto: op de kades van Honfleur is het goed toeven

Morue de Honfleur vergt wel wat voorbereiding, want je moet de gezouten kabeljauw 12 uur ontzilten, onder langzaam stromend water, zegt Cuisine du Terroir. Aangezien ik niet van plan ben om het Amsterdamse Waternet nog rijker te maken, door twaalf uur de kraan te laten stromen, pak ik het anders aan. Niet met gedroogde en gezouten kabeljauw maar met een flinke moot verse witvis. Daarmee maak ik deze ovenschotel. We drinken er, hoe kan het ook anders een frisse cider bij.

Nodig:

750 g kabeljauw in stukken

75 g boter

room

1 kg iets kruimige aardappelen in plakjes

1 gesnipperde ui of twee sjalotjes

wat gehakte peterselie en bieslook

witte wijn

peper & zout

1 klein glaasje calvados

Bereiding:

Schil de aardappels, spoel ze af en snijd in dunne plakjes. Smeer een ovenschaal in met boter. Maak laagjes van vis, ui, bieslook en aardappels, di je telkens met zout en wat peper op smaak brengt. Voeg de witte wijn en room toe, zodat het gerecht onderstaat. Voeg nog wat extra klontjes boter toe en zet het geheel in een voorverwarmde oven op 180 graden. Laat het gerecht in één uur garen. Een kwartier voor het eind voeg je de calvados toe en haal je de schotel uit de oven, ter voorkoming van brand. Dek hem af met deksel of folie en laat de morue de Honfleur nagaren. Serveer met wat gehakte bieslook en peterselie.

06/03/202006/03/2020

Jambon au Chablis.

foto: cover van het retro kookboek vol recepten uit de wijngaarden van Frankrijk.

Jambon au Chablis Bourgondische ham in witte wijn. Dat mag ook een andere chardonnay zijn. “Chardonnay”, zo wordt mij weleens gemeld tijdens wijnproeverijen: “dat drink ik niet zo graag, wel Chablis.” De verbazing is dan ook groot als ik antwoord, dat Chablis gemaakt wordt van de Bourgondische druif chardonnay. Maar dat terzijde. Daar gaat het op deze vrijdag tijdens mijn #franseweken niet om. Het gaat om de kost, die de plukkers van druiven krijgen voorgezet na een dag in de wijngaarden. Want na de pluk is het vaak goed toeven in de kelders van het domaine, waar de wijnvrouw haar best heeft gedaan in de keuken, en dat vaak tweemaal daags. Schrijver Rosi Hanson van het leuke retroboek, dat ik eens bij een kringloopwinkel op de kop tikte, tekende de thuisrecepten op. Het heet Recipes from the French wine harvest en laat zien dat er creatief wordt gekookt in de wijngaarden van de Hexagone. En dat de koks niets verspillen. Dat zouden we tegenwoordig #nowaste noemen. Vandaag begin ik in de Bourgogne, waar regelmatig hamspecialiteiten en ander varkensvleesbereidingen op het menu staan, al dan niet met moutarde en cornichons. Zo at ik zelf eens schouderkarbonades in Autun, met een witte wijn mosterdsaus. In mijn herinnering een van de lekkerste bereidingen van een schouderkarbonade. Maar vandaag staat er in de vignobles beenham, Jambon au Chablis, op het menu, in een saus van tomaten en witte wijn. Hanson kiest voor Chablis. Hieraan kun je merken, dat men in de jaren zeventig geheel anders tegen wijn aankeek om mee te koken. Ik gebruik generieke chardonnay uit de Bourgogne. Kies bij de beenham voor wat dikker gesneden plakken. Let wel op dat je een geëmailleerde pan gebruikt, om een reactie van de wijn met metaal te voorkomen. Serveer de ham met een salade en desem baguette. We drinken er een glas karaktervolle chardonnay bij.

Jambon au Chablis

Nodig:

4 dikke plakken beenham (125 g per stuk)

250 ml witte Bourgogne

500 ml kippenbouillon

500 g. tomaten in blokjes

4 takjes dragon

1 tl tomatenpuree

peper & zout

250 ml crème fraîche

Bereiding:

Doe de bouillon, wijn en tomaten blokjes in en pan samen met de dragon takjes. Breng aan de kook en laat een uur of twee sudderen. Zeef het geheel en kook het in voor de helft. Laat iets afkoelen en voeg voor de kleur de tomatenpuree toe. Proef de saus en maak op smaak met peper en zout. Als de saus wat zuur is zal dat worden gematigd door de crème fraîche. Verwarm ondertussen de ham in de oven. Let op dat hij niet aanbrandt. Roer de crème fraîche door de saus. Serveer de ham direct uit de oven met een schep saus en een stuk desem baguette.

Binnenkort meer over de wijnavonturen van Rosi Hanson.

02/03/202022/04/2024

Surprise royale van Lizet Kruyff.

Surprise royale. Gastblogger Lizet Kruyff vertelt vandaag het verhaal over de zonnekoning Louis XIV en zijn onmetelijke appétit. Lizet is een verwoed historica, die overal de archieven induikt om te speuren naar leuke en lekkere weetjes. Vaak heel mooie trouvailles, zoals in Rijntjes Keukengeheimen, dat Lizet schreef, omdat zij gefascineerd was door het kookschrift van keukenmeid Rijntje uit 1840. In Puntneuzen en Kersenpitten neemt Lizet je mee naar het Den Bosch van begin 16e eeuw. Wat aten de stedelingen en Jeroen Bosch? Aan de hand van brieven en liedteksten stelde Lizet Mozarts Menu samen. De Mozarts reisden heel wat af in de 18e eeuw en wat kwam er op tafel. Heerlijke boeken van deze schrijfster, die in Gereons Kookboekhoek staan. En sinds kort blogt ze weer, vanuit de stad van fabelverteller LaFontaine, op haar kakelnieuwe site lizetkruyff.nl Maar nu is het woord aan Lizet. Zij trapt de #franseweken af op Gereons Keuken Thuis. Soyez bienvenue, Lizet!

foto: Louis XIV entouré par des arts et sciences.

Oorlog en Vreten en een Koninklijke Verrassing

Lodewijk de Veertiende, beter bekend onder zijn soubriquet De Zonnekoning, was een extravagante man. In alles zocht hij de overtreffende trap. Paleizen, kleding, feesten, landhonger, macht. Die buitensporigheid strekte zich ook uit tot zijn welgevulde tafel. Dat weten we, omdat zijn schoonzus Elisabeth-Charlotte van de Pfalz (prinses Palatina) uitvoerig met haar ouderlijk huis en vriendenkring correspondeerde. Zij zag hem vaak ‘vier volle borden soep eten, allemaal verschillend. Een hele fazant, een patrijs, een grote schotel salade, twee flinke plakken ham, schapenvlees in saus en met knoflook, een schotel patisserie en tenslotte nog vruchten en hardgekookte eieren’. En dat was dan nog maar één van de drie of vier maaltijden per dag. Hij dronk ook graag chocola en at daar de nodige zoetigheid bij.

Ook al tobde de Zonnekoning met spijsverteringsproblemen en gebitsmalheur, toch bleef hij uitgebreid consumeren. Voelde hij zich niet echt geweldig, naar buiten toe wenste hij het beeld van welvarendheid en gezondheid uit te stralen. Met die vraatzucht en alle bijbehorende problemen heeft hij het nog best lang uitgehouden, hij overleed een paar dagen vóór zijn 77^ste verjaardag. De koninklijke maag bleek bij de autopsie in 1715 drie keer zo groot als die van een normale volwassene. Quelle surprise!

Prille Erwtjes

Zijn lijfarts moest trouwens niets van Lodewijks vreetpartijen hebben, en al helemaal niet voor zijn voorliefde voor groente. Die zouden de spijsvertering alleen maar verder vertragen, meende hij. Helaas gaf de koning mateloos toe aan zijn voorliefdes, waaronder die voor het zo prille erwtje. Vanaf het begin van het seizoen kwamen die in alle mogelijke bereidingen op tafel hetgeen tot grote schranspartijen aanleiding gaf. Volgens het boek dat ik lees over de Franse culinaire geschiedenis is deze groente in januari 1660 met een courtisane als souvenir van een reisje naar Italië in Versailles beland, ver vóór het tuinseizoen. Daarmee kwam een enorme hype op gang: iedereen moest en zou erwtjes eten, ook buiten het seizoen, iedere dag en graag véél. Hoe het verder ging lees je in het aangename boek Histoire de France à Plein Dents.

Bij mij rees de vraag: hebben we een recept met erwtjes uit deze periode, bij voorkeur van een Franse hofkok? Dan kom je vanzelf bij Vatel, in dienst van de prins van Condé, de broer van de koning. Fritz-Karl Watel, geboren in Doornik in1631, overleden in Chantilly in 1671, bekend onder de naam Francois Vatel, kennen we vooral van zijn exuberante maaltijdtheaters. Maar receptuur? Aan een kookboek is hij dankzij zijn zelfmoord niet toegekomen, hij was tenslotte pas veertig. Massialot is dan wel een goede bron, die leefde van 1660 tot 1733 en kookte onder meer voor een andere broer van de zonnekoning, de hertog van Orléans. Massialot publiceerde in 1691 zijn culinair opus Le nouveau cuisinier royal et bourgeois, ou cuisinier moderne. Qui apprend a ordonner toutes sortes de repas en gras & en maigre, & la meilleure maniere des ragoûts le plus délicats & les plus à la mode; & toutes sortes de pâtisseries: avec de nouveaux desseins de tables….Ouvrage très-utile dans les familles, aux maîtres d’hôtel & officiers de cuisine. Het zal nog vele malen en in veel vormen herdrukt worden. (Er is een exemplaar in de Bijzondere Collecties van Allard Pierson/UBA). Er staat een heerlijk recept voor erwtjes in. Ik vertaal het even voor jullie en laat de suiker een beetje weg (die andere koninklijke zonde, ook door deze van zichzelf al zoete erwtjes ging een flinke schep suiker):

foto: erwtjes en rozen van Giovanna Garzoni.

Jonge erwtjes à la crême (en zonder)

Neem piepjonge erwtjes. Doe boter in een casserol en laat daarin de erwtjes op een klein vuur garen. Als ze bijna gaar zijn doe je er een handje peterselie en een handje bieslook bij, wat zout en room. Je kunt de erwtjes ook zonder room bereiden. Doe ze dan met boter in een casserol en een bouquet garni, breng op smaak met peper en zout, laat ze met een deksel op de pan sudderen op klein vuur tot ze gaar zijn. Roer af en toe om. Als ze bijna gaar zijn roer je er een eetlepel bloem laat die een beetje mee garen en dan doe je er een glas warm water bij. Nog even nastoven en dan direct warm opdienen. Wij snappen nu al die ophef misschien niet meer. Toen was het een hype want nieuw en met koninklijke goedkeuring. Er is ook niets mis mee. Verse erwtjes zijn ontzettend lekker.

Maar even terug naar de titel van dit verhaal Oorlog en Vreten. In de oorspronkelijke tekst gaat het natuurlijk om een woordgrapje: War and Peas. De erwtjes snappen we nu, maar die oorlog? Die voerde Lodewijk vaak, ook met ‘onze’ stadhouder-koning Willem III. Die op zijn beurt graag de Franse koning na-aapte in extravagante kleding, pruiken en hofhouding en oorlog voeren. Of Willem aan de erwtjes raakte? Dat zou zo maar kunnen. Ook de tafel van Willem III en Mary II was rijk voorzien van schotels. We hebben een beschrijving van onder andere de indeling van de maaltijd. En wat lezen we daar bij de nagerechten, jawel, erwten (of artisjokken, pistachescrême of zwezerikenragoût)? Wedden dat daar ook een schepje suiker in zat?

Lezen: Histoire de France à Plein Dents, Le grand roman national à savourer, Stéphane Hénaut & Jeni Mitchell. 2019, Flammarion; verscheen eerder als A Bite-Sized History of France, 2018, The New Press, New York.

Merci Lizet pour ta belle surprise royale et à la prochaine!