Garum, liquamen en colatura

 foto: Amforen in Pompeii

Pompeii was één van de grote productiecentra van garum of liquamen in de Romeinse tijd. Deze saus was een gefermenteerd product van verse ansjovis en zout. De Romeinen gebruikten deze vissaus als smaakmaker in hun gerechten. Hij was lang houdbaar, handig tijdens de grote veldtochten. In een grote bak werden om en om zout en verse onthoofde ansjovis gelegd om in de hete zon te fermenteren. Het sap wat daarbij vrijkwam werd door een dunne doek of zeef opgevangen en gebotteld in kleine amforen. Dit werd de vissaus garum. Deze werd rijkelijk gebruikt om gerechten een stevige smaak te geven.
Tegenwoordig wordt deze saus nog steeds gemaakt in Cetara aan de Amalfikust. Hier wordt de afstammeling van de garum gemaakt, colatura dei alici, een rijke vissaus van verse ansjovis met zout. Amberkleurig in mooie glazen flesjes in de vorm van een amfora. Ik heb het eens cadeau gekregen. Aan de kust van Amalfi wordt op ansjovis gevist van 25 maart, Maria Boodschap tot 22 juli, de feestdag van Maria Magdalena. Zo gauw de ansjovis binnen is, wordt hij schoongemaakt en onthoofd. Daarna gaat de vis in een bak vol grof zeezout om te fermenteren. Bij een ideale temperatuur van 18/20 graden. Daarna komt er een gewicht op de kuip en wordt het gefermenteerde visvlees langzaam uitgeperst. Het gefermenteerde vissap wordt opgevangen en gebotteld. Dan rijpt de colatura 4 à 5 maanden. De ontstane saus wordt gefilterd en is klaar voor gebruik. Je ruikt gewoon de zee. Mensen met angst voor vislucht zullen deze geur niet snel waarderen. Maar de smaak is hemels. Ik maakte mijn klassieker spaghetti alle vongole af met een scheut colatura. De wijn, die ik er bij kies is een droge strogele Lachrima Christi del Vesuvio een aromatische wijn van de hellingen van deze vulkaan, gemaakt van de coda di volpe druiven. het begint bijna een Arcadische gedicht te worden. Vergilius zou zijn vingers erbij aflikken.

Nodig 4 personen:

400 g spaghetti
800 g mosselen geschoond
2 tenen knoflook fijngehakt
1 glas witte wijn
4 el olijfolie
gehakte peterselie
1 Spaans pepertje
peper en zout
colatura

Bereiding:

Fruit de  knoflook en het pepertje aan in hete olie. Voeg het glas witte wijn toe. Breng aan de kook en voeg de mosselen toe. Kook de mosselen onder een deksel in 9 minuten gaar. Kook de spaghetti gaar volgens de aanwijzingen op het pak. Giet af en bewaar wat kookvocht. Meng de pasta door de mosselen en voeg wat kookvocht toe. Maak op smaak met wat peper en zout.  Doe de spaghetti in een grote schaal en bestrooi met wat peterselie. Eenmaal op het bord kun je naar smaak een scheut colatura toevoegen.